27 - 05 - 2021
آسیب های اقلیمی رشد تقاضا
گروه انرژی- اعمال محدودیتها و تغییر الگوی زندگی در جهان در نتیجه بروز بحران ویروس کرونا، بخش عمدهای از فعالیتهای اقتصادی را به ویژه در سال ۲۰۲۰ متوقف کرد. هرچند اثـرات کوتاهمدت کاهش آلودگـی در بخـش صنعت، حملونقل، بهبود پایداری شهری و نیز کاهش انتشار گازهای گلخانهای در نتیجـه کاهش مصرف انرژی را میتوان از مزایای اعمال محدودیتها به منظور کنترل همهگیری این ویروس برشمرد اما این محدودیتها و کنترل رفتوآمدها در سراسر جهان، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی منفی را نیز به همراه داشته است.
در واقع جهان بعد از این همهگیری، شرایط جدیدی را تجربه میکند و هرچند آسیبهای ناشی از شیوع این ویروس ممکن است کوتاهمدت باشد اما آسیبهای اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی آن ممکن است تا مدتها ادامه یابد. از این رو بسیاری از کارشناسان بحران جهانی به وجود آمده را عمیقتر از بحران مالی سال ۲۰۰۸ میدانند.
با ورود جهان به سال دوم همهگیری کرونا، شرایط تا حدودی تغییر کرده است به گونهای که تسریع واکسیناسیون کرونا در بسیاری از اقتصادهای بزرگ و واکنشهای مالی گسترده به بروز بحران اقتصادی به وجود آمده، چشمانداز رشد اقتصادی را تقویت کرده و منجر به جهش مجدد تقاضای انرژی در سال ۲۰۲۱ میشود. از این رو ارزیابیهای گذشته با توجـه به شرایط بازگشت فعالیتهای اقتصادی و استفاده بیشتر از انرژی و به تبع آن بازتاب وضعیت انتشار در جهان نیازمند بازنگری است از این رو اینکه بازگشت به فعالیتهای اقتصادی، رونق مجـدد کسبوکار و بهبود تقاضای انرژی تا چه اندازه میتواند بر افزایش انتشار دیاکسیدکربن و تشدید پدیده تغییر اقلیم و نیز آلودگیهای زیستمحیطی تاثیرگـذار باشد و تا چـه میزان سیاستهای جدید با هدف بهبود پایدار قـادر به کنترل و جلوگیری از انتشار باشند، نیاز به بررسی بیشتر و گذشت زمان بیشتر دارد. با این حال در شرایط کنونی آنچه مشخص است عدم اطمینانی است که به دلایل مختلفی از جمله سرعت واکسیناسیون در سطح جهان، ظهور احتمالی انواع جدید ویروس و اندازه و اثربخشی اقدامات محـرک اقتصادی، چشمانداز آینده را با ابهام مواجه کرده است.بنابراین موسسه مطالعات بینالمللی انرژی در گزارشی با تکیه بر آمار و تجزیه و تحلیلها در دوره ۲۰۲۰ و چهارماهه اول ۲۰۲۱ وضعیت محیطزیست و تغییر اقلیم را با توجـه به شرایط اقتصادی و انرژی مورد بررسی قـرار داده و تغییراتی را که طی این دوره اتفاق افتاده تجزیه و تحلیل کرده است.
بر اساس این گزارش تاثیر ویروس کرونا بر فعالیتهای اقتصادی شیوع ویروس کرونا و اقدامات در جهت مهار و کنترل آن توسط دولتها موجب کاهش سفرهای شهری و برونشهری، کاهش فعالیت کارخانهها و تخلیه ساختمانهای تجاری و اداری شده است که نتیجه آن در کوتاهمدت موجب کاهش قابل توجـه آلودگـی محیطزیست با توجـه به شاخصهای انتشار دیاکسیدنیتروژن (NO2) و ذرات معلق (PM) و نیز کاهش آلودگـی صوتی شده است. از سوی دیگر افزایش پسماندها به ویژه پسماندهای بیمارستانی و عفونی را به دنبال داشته و بنابراین ارزیابی اثرات زیستمحیطی به منظور مدیریت پایدار شهری در این دوران یک ضرورت است. با ورود جهان به سال دوم همهگیری ویروس کرونا و انجام واکسیناسیون در اقتصادهای بزرگ و پیشرفته و کنترل بیماری در برخی مناطـق، فعالیتهای اقتصادی در حال بازگشت به دوران قبل از بحران هستند از این رو چشمانداز رشد اقتصادی در جهان تقویت شده و تقاضای انرژی در بازتاب به آن افزایش یافته است.
هر چند موجهای بعدی همهگیری در برخی کشورها، محدودیتهای حرکتی را طولانی میکند و تقاضای انرژی را همچنان تحـت فشار قـرار میدهد اما بستههای سیاستی و محـرک اقتصادی همراه با واکسیناسیون جمعی، موجب تغییر انتظـارات از ادامه فرآیند کاهش تقاضای انرژی شده و چشمانداز رشد اقتصادی در سال ۲۰۲۱ را شش درصد بالاتر از سال قبل آن پیشبینی کرده است. چشمانداز رشد اقتصادی همراه با افزایش تقاضا برای انرژی، گازهای گلخانهای را نیز در حدود ۸/۴ درصد افزایش خواهد داد.
اگرچه گزارشهای مختلف به دست آمده از کشورها، حاکی از آن است که اعمال محدودیتها و به دنبال آن کاهش فعالیتهای اقتصادی و سوختهای فسیلی موجـب کاهش قابل توجه انتشار گازهای گلخانهای در سال ۲۰۲۰ آنها شده است و این کشورها را به اهداف اولیه کاهش انتشار بر اساس توافقنامه پاریس نزدیک کرده است اما بازگشت فعالیتها در سال ۲۰۲۱ این شرایط را تغییر داده و پیشبینیها حاکی از افزایش انتشار نسبت به پیش از بحران است. با این حال مدیر اجرایی موسسه MIT بر مبنای مطالعه جدیدی که در این موسسه در ابتدای سال جاری انجام شده اذعان دارد که پیشبینیهای ما از فعالیت اقتصادی جهانی با و بدون ویروس کرونا، تاثیر کمی بر میزان انتشار در سال ۲۰۳۰ و بعـد از آن را نشان میدهد.
هر چند شوک اقتصادی ناشی از همهگیری این ویروس تاثیر مستقیم ناچیزی بر تولید گازهای گلخانهای در بلندمدت دارد اما ممکن است تاثیر غیرمستقیم قابلتوجهی بر سطح سرمایهگذاریهای مبارزه با تغییر اقلیم به منظور برآورده شدن اهداف توافقنامه پاریس داشته باشد.» بنابراین به منظور تحقـق اهداف توافقنامه پاریس و نگه داشتن گرمایش جهانی به زیر دو درجه سانتیگراد، کشورها نیاز به تعهد و اقدامات بیشتر خواهند داشت. الف- وضعیت انتشار گازهای گلخانهای انتشار CO2 در جهان در سال ۲۰۲۰ به میزان ۸/۵ درصد کاهش یافت که بزرگترین مقدار کاهش و تقریبا پنج برابر بیشتر از کاهشی است که در سال ۲۰۰۹ و به دنبال بحران مالی جهان اتفاق افتاده است. همچنین انتشار CO2 در این سال نسبت به تقاضای انرژی کاهش بیشتری یافت که به دلیل کاهش بیشتر تقاضای نفت و زغـالسنگ نسبت به گاز طبیعـی در نتیجـه بحـران همهگیری ویروس کرونا بوده است. پیشبینی آژانس بینالمللی انرژی نشان میدهد که در سال ۲۰۲۱، انتشار CO2 ناشی از بخش انرژی با توجه به افزایش تقاضا برای زغالسنگ، نفت و گاز با رشد ۴/۸ درصدی مواجه شود هر چند که مقدار آن در سال ۲۰۲۱ در حدود ۴۰۰ میلیون تن (۲/۱ درصد) کمتر از سطوح انتشار سال ۲۰۱۹ خواهد بود.
این پیشبینی از وضعیت انرژی در جهان و کاهش سرمایهگذاری در انرژیهای پـاک و کمکربن در دوره بحران، زنگ خطری برای تصمیمگیران و سیاستگذاران حوزه تغییر اقلیم در برآورده کردن اهداف توافقنامه پاریس خواهد بود. با وجـود این تغییرات، نکته قابلتوجـه وضعیت دسترسی به واکسن و طول مدت مبارزه با این ویروس در کشورهای توسعهیافته و کمتر توسعهیافته است که میتواند سرعت بازگشت به فعالیت اقتصادی و تقاضای انرژی را متفاوت کند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد