آرایش سیاسی جدید در عراق
جهان صنعت – با آغاز رایزنی‌های فشرده میان نیروهای سیاسی عراق پس از اعلام نتایج انتخابات نشانه‌ها حاکی از آن است که معادله تشکیل دولت آینده بار دیگر به نقطه‌ای حساس رسیده است؛ جایی که رقابت بر سر تمدید نخست‌وزیری محمد شیاع‌السودانی در برابر مخالفت برخی احزاب مسیر مذاکرات را پیچیده‌تر از همیشه کرده است.
شبکه «السومریه‌نیوز» در یادداشتی درباره آینده مذاکرات تشکل دولت جدید عراق نوشت: در حالی که نتایج انتخابات اخیر آرایش سیاسی جدیدی در بغداد رقم زده نیروهای سیاسی عراق مذاکراتی زودهنگام را برای تشکیل دولت آینده آغاز کردند.
به گفته منابع سیاسی، فضای پیش‌رو خالی از پیچیدگی نبوده و روند گفت‌وگوها نیازمند سطح بالایی از انعطاف و تفاهم میان گروه‌های پیروز است تا از تکرار بحران‌های طولانی‌مدت در تشکیل کابینه جلوگیری شود.
با وجود پایان رسمی انتخابات پیامدها و بحث‌های پیرامون آن همچنان بر فضای سیاسی سایه انداخته و مهم‌ترین موضوع مورد توجه اکنون سازوکار تعیین نخست‌وزیر و شکل‌گیری دولت جدید است. از مدت‌ها پیش روشن شده بود که رقابت اصلی میان دو محور جریان دارد: محورِ حامی«محمد شیاع السودانی» برای کسب دوره دوم نخست‌وزیری و محورِ نوری المالکی که با هرگونه تمدید برای السودانی مخالف است. این وضعیت یادآور تنش‌های پس از انتخابات۲۰۲۱ است؛ زمانی که تلاش جریان صدر برای تشکیل دولت به‌اصطلاح «اکثریت» به دلیل مخالفت ائتلاف چارچوب هماهنگی شیعیان عراق ناکام ماند.
به گزارش ایرنا، براساس نتایج اولیه السودانی بیشترین کرسی‌ها را به دست آورده و تعداد نمایندگان او به بیش از ۴۵نفر رسیده است. با این حال تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد که صرفِ دراختیارداشتن بیشترین کرسی‌ها تضمینی برای انتخاب نخست‌وزیر نیست. در انتخابات گذشته نیز جریان صدر با ۷۲کرسی نتوانست سنت تثبیت شده سیاست عراق را بشکند؛ سنتی که بر توافق کامل نیروهای چارچوب هماهنگی درباره نامزد نخست‌وزیری تاکید دارد.
این واقعیت‌ها باعث شده است انتظار موفقیت السودانی در کسب دوره دوم کاهش یابد به‌ویژه آنکه احزاب کرد و سنی تجربه تلخ ایستادن دربرابر چارچوب هماهنگی را در سال۲۰۲۲ به‌خاطر دارند و محمد الحلبوسی برکناری خود از ریاست پارلمان را «پیام تنبیهی» برای ائتلاف با پروژه صدر می‌داند و فشارهای مالی بر اقلیم کردستان نیز به عنوان اقدامی مشابه ارزیابی شده است.
چند روز پیش از انتخابات قیس الخزعلی، دبیرکل عصائب اهل الحق عراق تاکید کرده بود که «کردها و سنی‌ها درس۲۰۲۲ را آموختند و انتخاب نخست‌وزیر باید براساس اجماع شیعیان باشد»؛ موضوعی که نشان می‌دهد این دو محور حاضر نیستند میان جریان‌های شیعی جانب یکی را بگیرند. این پیام مستقیما تلاش‌های السودانی را برای کسب پشتیبانی فراتر از چارچوب محدودتر کرده است.
پس از اعلام نتایج دیدارهای گسترده میان رهبران چارچوب هماهنگی از جمله المالکی، الخزعلی، المندلاوی و عمار الحکیم آغاز شد اما نکته قابل‌توجه غیبت کامل السودانی در این نشست‌ها بود. حتی فالح الفیاض، نزدیک‌ترین متحد انتخاباتی السودانی در دیداری جداگانه در کنار قیس الخزعلی دیده شد؛ صحنه‌ای که بسیاری آن را نشانه‌ای از تلاش زودهنگام برای «انزوای سیاسی» نخست‌وزیر فعلی تعبیر کردند.
اکنون السودانی با دوگزینه روبه‌رو است: پیوستن دوباره به میز گفت‌وگوهای چارچوب هماهنگی و کمک به آنها برای انتخاب نخست‌وزیر جدید یا ادامه مسیر مستقل برای کسب حمایت جهت دوره دوم؛ مسیری که ناظران شانس چندانی برای موفقیت آن قائل نیستند.
تمدید نخست‌وزیری السودانی یا کنارگذاشتن وی؟
تحلیلگران بر این باورند که کنار گذاشتن السودانی می‌تواند دولت آینده را با تنش‌های گسترده آغاز کند. در مقابل اگر چارچوب هماهنگی بخواهد سطح انتقادها و نگرانی‌ها را کاهش دهد تمدید نخست‌وزیری السودانی گزینه‌ای ضروری به نظر می‌رسد؛ گزینه‌ای که هنوز مشخص نیست این ائتلاف سیاسی برای آن به اجماع برسد یا خیر.
به این ترتیب عراق در آستانه مرحله‌ای سرنوشت‌ساز قرار دارد؛ مرحله‌ای که تصمیم ائتلاف چارچوب هماهنگی شیعیان در آن مسیر دولت آینده و ثبات سیاسی کشور را رقم خواهد زد.
