آب طالقان نیز مُسکن موقتی است
جهان صنعت– هرچند انتقال آب سد طالقان به تهران بهعنوان یکی از پروژههای اضطراری انجام شده اما مسوولان حوزه آب هشدار میدهند که این مسیر راهحل نهایی نیست و بدون اصلاح الگوی مصرف و سیاستگذاریهای کلان تهران همچنان تشنه خواهد ماند.
همانطور که محمدجواد زارعیان، مدیر پژوهشکده مطالعات و تحقیقات منابع آب موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو گفته است «انتقال آب از طالقان تنها بخشی از کمبود آب تهران را جبران کرده و قرار نیست این پروژه بهطورکلی مشکل آب پایتخت را حل کند. اگر کمبود بارش ادامه داشته باشد آب طالقان نیز جوابگو نخواهد بود و ناگزیر باید محدودیتهایی در مصرف اعمال شود.» همزمان سیدکمالالدین میرجعفریان، معاون عمرانی استانداری تهران از ورود ۵هزارلیتر درثانیه آب طالقان به شبکه خبر داده و میگوید: باوجود این وضعیت بارشها در تهران مناسب نبوده و حتی روانآب قابلتوجهی درسطح شهر شکل نگرفته و از ابتدای آذر در برخی مناطق بارش کمتر از یکمیلیمتر بوده است.» او تاکید میکند که افت فشار آب در شهر ادامه دارد و از مردم میخواهد در مدیریت مصرف همکاری کنند.
با تشدید تنش آبی در پایتخت پروژه انتقال آب از سد طالقان به تهران بهعنوان یکی از راهکارهای اضطراری وارد مدار بهرهبرداری شده است. براساس اعلام مسوولان حدود ۵هزارلیتر در ثانیه آب از سد طالقان به شبکه آب شرب تهران تزریق میشود؛ رقمی که هرچند میتواند بخشی از کمبود فعلی را جبران کند اما پاسخگوی نیاز بلندمدت کلانشهری مانند تهران نیست. کارشناسان حوزه آب تاکید میکنند این پروژه برای مصرف شرب طراحی شده و هدف آن عبور از شرایط بحرانی فعلی است و نه حل ریشهای مشکل. به گفته آنان سد طالقان نیز وابسته به بارندگی است و درصورت تداوم کمبارشی ظرفیت این منبع کاهش مییابد و حتی ممکن است امکان اعمال محدودیتهای مصرف آب در تهران افزایش پیدا کند.
بهگفته زارعیان با اشاره به وضعیت تهران و دیگر کلانشهرها تاکید میکند که باید میان آب شرب و معیشت تفکیک قائل شد:«مصرف آب شرب تنها بخشی از کل مصرف بوده و مشکل اصلی صنایع و فعالیتهای آببر متمرکز در پایتخت است؛ صنایعی که بهجز بخشهای هایتک اغلب مصرف بالای آب دارند.»
او راهکار را حرکت بهسمت کاهش مصرف و بازچرخانی منابع آبی دانسته و میافزاید:«در بسیاری از کشورها صنایع غیرغذایی آب را چند بار در چرخه تولید خود استفاده میکنند. نیروگاهها و مراکز بزرگ مصرفکننده آب در ایران هم باید به اینسمت هدایت شوند.» زارعیان معتقد است برای کاهش فشار آبی بر تهران باید به سیاستهای تشویقی روی آورد: «باید برای کسانی که میتوانند اشتغال و صنعت را از تهران خارج کنند مزیت ایجاد شود. این به معنای تخلیه پایتخت نبوده بلکه کاهش تمرکزگرایی است و درغیراینصورت همه مسیرها به تهران ختم شده و بحرانها هر روز عمیقتر میشوند.»
این کارشناس حوزه آب هشدار میدهد که حتی درصورت ورود به دورههای ترسالی نیز نباید برنامههای بلندمدت فراموش شود: «طبق الگوهای تغییر اقلیم دما درحال افزایش و بارش درحال کاهش بوده و این روند فقط مختص ایران نیست. کشورهای دیگر بهرهوری حداکثری از منابع آب را در اولویت قرار دادند اما در ایران بارگذاری اقتصادی سنگینی روی آب انجام شده است.» به گفته زارعیان، راهحل پایدار حرکت بهسمت فناوریهای کمآببر و اصلاح ساختارهای تولید و اشتغال است.
زارعیان درباره پروژه انتقال آب از طالقان تصریح میکند:«این طرح فقط بخشی از مشکل را حل میکند. اگر بارندگی اتفاق نیفتد چارهای جز اعمال محدودیت مصرف وجود ندارد چون اولویت مطلق با تامین آب شرب است.»
او انتقال آب از دریا به تهران را نیز گزینهای پرهزینه و غیرمنطقی میداند:«هزینه این پروژه بسیار بالاست و نیاز به سوبسید عظیم دولتی دارد که نه در توان دولت است و نه توجیه اقتصادی دارد. با یکدهم این هزینه میتوان از مسیر مدیریت مصرف شرایط را کنترل کرد.»
با اینحال میرجعفریان، معاون عمرانی استانداری تهران اظهار امیدواری میکند که باتوجه به پروژههای دردستاجرا ازجمله رینگ قمر بنیهاشم و انتقال آب لار تهران بتواند از شرایط فعلی عبور کند. آنچه میان سخنان مسوولان مشترک بوده اما یکهشدار جدی است: عبور از امسال به معنای حل بحران نیست.
اگر بارندگیها به کمک نیاید و سیاستهای مصرف، آمایش سرزمین و توسعه اقتصادی اصلاح نشود اما تهران با بحرانی عمیقتر از امروز روبهرو خواهد شد؛ بحرانی که دیگر با پروژههای انتقال آب نیز مهارشدنی نخواهد بود.
