ملاقات سرنوشت‌ساز در آلاسکا
جهان‌صنعت – دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که روز جمعه آینده، (۲۴مرداد) با ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه، دیدار خواهد کرد. این نخستین دیدار در بالاترین سطح از مقامات دوکشور از سال ۲۰۲۱ خواهد بود. ترامپ که اخیرا گفته بود، از پوتین بسیار ناامید شده می‌گوید که این نشست در ایالت آلاسکای آمریکا برگزار خواهد شد.
پیش‌تر دو طرف روسی و آمریکایی از برنامه‌ریزی برای دیداری در آینده نزدیک خبر داده بودند اما زمان و مکان دقیق آن را اعلام نکرده بودند.
به گزارش دویچه‌وله، کرملین نیز برنامه‌ریزی برای برگزاری این نشست را تایید کرده است. یوری اوشاکوف، مشاور کرملین، انتخاب آلاسکا را کاملا منطقی دانست و گفت: روسیه و آمریکا همسایگان نزدیکی هستند که با یکدیگر مرز دارند. اوشاکوف افزود که در این نشست قرار است درباره گزینه‌های حل‌وفصل بلندمدت و صلح‌آمیز بحران اوکراین گفت‌وگو شود. به گفته او، کرملین همچنین ترامپ را پس از این دیدار به سفر به روسیه دعوت کرده است. اوشاکوف گفت: با نگاه به آینده، طبیعی است که نشست بعدی روسای‌جمهور در خاک روسیه برگزار شود.
ترامپ پیش از این گفته بود که این دیدار قرار بود زودتر برگزار شود اما نیاز به تمهیدات امنیتی وجود داشت. رییس‌جمهور آمریکا در ادامه با اشاره مفاد احتمالی توافق میان اوکراین و روسیه گفت که این موضوع می‌تواند شامل تبادل سرزمینی بین دو کشور باشد اما در عین حال افزود که این موضوع بعدا یا فردا بررسی خواهد شد و موضوعی پیچیده است.
لازم به ذکر است، ترامپ هفته گذشته ضرب‌الاجلی ۱۰روزه برای برقراری آتش‌بس میان مسکو و کی‌یف تعیین و تهدید کرده بود که در غیر این صورت، تحریم‌هایی علیه شرکای تجاری روسیه اعمال خواهد کرد. او همچنین هند را نیز به دلیل معاملات نفتی با مسکو با اعمال تعرفه‌های جدیدی مجازات کرد که از ۲۷ اوت (۵ شهریور) اجرایی می‌شوند.
اعلام این خبر در شرایطی صورت می‌گیرد که استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در امور بین‌المللی اخیرا برای پنجمین بار با پوتین در مسکو دیدار کرده بود. این گفت‌وگوها از سوی هر دو طرف سازنده توصیف شد. روسیه بیش از سه سال است که جنگ ویرانگری را علیه اوکراین پیش می‌برد و تاکنون تمامی تلاش‌ها برای برقراری صلح و پایان جنگ بی‌ثمر مانده است. آخرین دیدار یک رییس‌جمهور وقت آمریکا با پوتین به تابستان ۲۰۲۱ بازمی‌گردد و در جریان آن جو بایدن، رییس‌جمهور وقت از حزب دموکرات، در ژنو با پوتین دیدار کرده بود.
در این میان، ترامپ بارها تاکید کرده است که می‌خواهد این جنگ را سریع پایان دهد و گفته که تهاجم روسیه به اوکراین پس از روی کار آمدن بایدن آغاز شد و اگر او رییس‌جمهور بود چنین جنگی آغاز نمی‌شد. با این حال و با وجود تماس‌های مکرر او با پوتین، ترامپ اخیرا انتقادات خود از رییس‌جمهور روسیه را افزایش داده است.
افزون بر این، هنوز مشخص نیست که آیا دیداری میان پوتین و ولودمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین نیز برگزار خواهد شد یا نه؟ زلنسکی بارها چنین دیداری را خواستار شده و ترامپ نیز بر ضرورت گفت‌وگوهای مستقیم میان مسکو و کی‌یف در بالاترین سطح تاکید کرده است. با این حال، کرملین همواره گفته که برای چنین دیداری ابتدا باید زمینه‌سازی شود، یعنی توافقاتی در سطح کارشناسی برای یک راه‌حل صلح‌آمیز صورت گیرد؛ امری که تاکنون محقق نشده است.
نگرانی اروپا از نادیده گرفته شدن در مذاکرات
خبر دیدار قریب‌الوقوع دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در شرایطی اعلام می‌شود که یک مقام ارشد دولت آمریکا اخیرا به سی‌بی‌اس نیوز گفته بود که احتمال حضور ولودمیر زلنسکی در این دیدار وجود دارد.
خبرگزاری آکسیوس نیز پیش از این به نقل از سه منبع آگاه خود گزارش داده بود که مقامات آمریکایی، اوکراینی و چند کشور اروپایی قصد دارند، در آخر هفته جاری در بریتانیا با یکدیگر ملاقات و گفت‌وگو کنند تا از این طریق بتوانند پیش از برگزاری نشست مستقیم بین ترامپ و پوتین، مواضع‌شان را با یکدیگر هماهنگ کنند.
در همین راستا، تعدادی از متحدان آمریکا در ناتو و نیز مقامات اوکراینی از این بابت نگرانی دارند که ترامپ در نشست با پوتین در آلاسکا، بدون در نظر گرفتن دیدگاه‌ها و نظرات آنها با طرح پوتین برای خاتمه دادن به جنگ اوکراین موافقت کند. آکسیوس در گزارش خود به نقل از منابع آگاه نوشته بود که پوتین موافقت کرده در صورت واگذاری مناطق لوهانسک، دونتسک و کریمه از سوی اوکراین، به جنگ خاتمه دهد.
به باور برخی از ناظران سیاسی، رهبران اروپایی بر این باورند که روسیه ممکن است حاضر باشد از ادعای ارضی خود بر دو منطقه خرسون و زاپوریژیا صرف‌نظر کند. این در حالی است که ویتکاف گفته است که پوتین تنها با تثبیت مواضع کنونی روسیه در این مناطق موافق است و چنین چیزی، مناطق بزرگی از خرسون و زاپوریژیا، شامل نیروگاه اتمی زاپوریژیا را همچنان در اشغال روسیه نگه می‌دارد.
گفتوگوی پوتین با چین و هند
در چنین شرایطی ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه پیش از نشست برنامه‌ریزی شده با دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا با رییس‌جمهور چین و نخست‌وزیر هند گفت‌وگو کرد.
کرملین روز جمعه با اعلام اینکه شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین در تماس با ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه حمایت خود را از یک راه‌حل بلندمدت برای جنگ اوکراین ابراز کرده است، افزود: پوتین پیش از این، شی را در جریان مهم‌ترین نتایج گفتوگوی خود با استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا نیز قرار داد.
خبرگزاری دولتی چین نیز در عین حال به نقل از رییس‌جمهوری این کشور اعلام کرد: چین خرسند است که روسیه و ایالات متحده ارتباط خود را حفظ می‌کنند، روابط‌شان را بهبود می‌بخشند و به پیشبرد یک راه‌حل سیاسی برای بحران اوکراین کمک می‌کنند.
این در حالی است که نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند نیز با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد، گفت‌وگویی خوب و مفصل با دوست خود، پوتین داشته است. نخست‌وزیر هند در این پیام همچنین نوشت: در این گفت‌وگو بر تعهد و شراکت استراتژیک ویژه و ممتاز این دو کشور تاکید شده است.
وزارت امور خارجه هند در عین حال اعلام کرد: مودی از پوتین برای سفر به دهلی‌نو به منظور برگزاری بیست‌وسومین نشست سالانه هند و روسیه در اواخر سال جاری دعوت کرده است.
اظهارات نخست‌وزیر هند در حالی مطرح شده است که یک روز پیش از این، مسکو و دهلی‌نو تحریم‌های جدید آمریکا بر کالاهای هندی را که اخیرا اجرایی شده را محکوم کرده بودند.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا روز چهارشنبه گذشته با صدور یک فرمان اجرایی از اعمال تعرفه‌های جدید بر کالاهای وارداتی از هند به ایالات متحده خبر داده بود. بنا به اعلام کاخ سفید، این تصمیم یک اقدام تنبیهی علیه هند به دلیل خرید نفت روسیه از سوی این کشور است.
گفتنی است، هند مقادیر زیادی نفت روسیه را خریداری می‌کند که یکی از منابع اصلی درآمد دولت این کشور است. روسیه نیز متقابلا یکی از مهم‌ترین تامین‌کنندگان تسلیحات برای هند محسوب می‌شود.
اما گفتوگوی تلفنی میان پوتین، شی و مودی درست پیش از پایان ضرب‌الاجل ۱۰روزهای که ترامپ برای پایان حملات روسیه به اوکراین تعیین کرده بود، انجام شده است. خبرنگاران در کاخ سفید از ترامپ پرسیدند، آیا این ضرب‌الاجل با وجود دیدار پیش‌رو میان پوتین و ترامپ همچنان پابرجا خواهد ماند، ترامپ پاسخ روشنی نداد و تنها گفت: این کاملا به پوتین بستگی دارد. خواهیم دید که او چه می‌گوید.
کرملین دو روز پیش دیدار آینده میان پوتین و ترامپ را تایید و مشاور رییس‌جمهوری روسیه اعلام کرد: به پیشنهاد دولت آمریکا، این دیدار در روزهای آینده هماهنگ شده است. اگر این دیدار انجام شود، نخستین ملاقات ترامپ و پوتین در شش سال اخیر خواهد بود؛ آخرین بار این دو مقام عالی‌رتبه در ژوئن۲۰۱۹ در حاشیه اجلاس گروه۲۰ در ژاپن با یکدیگر دیدار کرده بودند.
ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی بارها اعلام کرده بود، می‌تواند جنگ اوکراین را ظرف ۲۴ساعت پایان دهد اما از آن زمان تاکنون، هیچ پیشرفت ملموسی برای رسیدن به صلح حاصل نشده است.
گفتنی است، ولودمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین ظاهرا در مراحل اولیه برنامه‌ریزی رییس‌جمهوری روسیه و ایالات متحده جایگاهی ندارد و در مراحل بعدی به مذاکرات اضافه خواهد شد. این در حالی است که در بهار گذشته، کی‌یف اصرار داشت که در همه مذاکرات به طور مستقیم حضور داشته باشد.
از سوی دیگر چین و روسیه اخیرا روابط راهبردی خود را به‌طور فزاینده‌ای گسترش داده‌اند. در مقابل، تنش‌ها بین چین و ایالات‌متحده که رقبای جهانی محسوب می‌شوند، به ویژه به دلیل سیاست تعرفه‌ای ترامپ، افزایش یافته است.
چین در جنگ اوکراین خود را بی‌طرف معرفی کرده اما با این حال، کشورهای غربی پکن را متهم می‌کنند، حمایت قابل‌توجهی از مسکو در این درگیری انجام می‌دهد. پس از حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، کشورهای غربی تحریم‌هایی علیه روسیه وضع کردند. از آن زمان، روسیه صادرات نفت و گاز خود را به کشورهای دیگر، از جمله هند و چین، افزایش داده است.
