25 - 01 - 2025
آشفته بازار گرانی
گروه بازرگانی- تنظیم بازار داخلی صیفیجات در فصل سرد سال یکی از مشکلات سالهای اخیر وزارت جهاد کشاورزی به ویژه برای محصولاتی مانند سیبزمینی و پیاز است. در فصل سرما، تقاضا برای خرید صیفیجات از عراق و کشورهای حوزه خلیج فارس افزایش مییابد و این موضوع باعث افزایش صادرات این محصولات و کاهش عرضه آنها در بازار داخلی میشود. در سال۱۴۰۱، وزارت جهاد کشاورزی برای متعادل کردن بازار داخلی با ارسال نامهای صادرات محصولات سیبزمینی، گوجهفرنگی، پیاز و بادمجان را ممنوع اعلام کرد اما با شکایت تجار به دیوان عدالت اداری، این اقدام وزارت جهاد کشاورزی باطل شد.
براساس مشاهدات میدانی، قیمت سیبزمینی در تهران تا هر کیلوگرم ۶۰هزار تومان افزایش یافته است. هر کیلوگرم از این محصول در محدودههای آزادی، طرشت و فلسطین جنوبی به قیمتهای ۳۷ تا ۶۰هزار تومان به فروش میرسد.
قیمت سیبزمینی در فروشگاههای عرضهکننده این محصولات در فضای مجازی نیز متفاوت است؛ به طوری که از ۲۹هزار تومان تا ۶۰هزار تومان این محصول قیمتگذاری شده است. این محصول در فروشگاه دیگری در فضای مجازی که قیمتهای منصفانهتری دارد، برای هر کیلوگرم سیبزمینی درشت ۳۵هزار تومان و سیبزمینی ریز ۲۹هزار تومان در نظرگرفته شده است.
این قیمتگذاری در فروشگاههای مجازی و خردهفروشیها در حالی است که قیمت عمدهفروشی هر کیلوگرم سیبزمینی در میدان مرکزی میوه و ترهبار تهران بین ۲۲ تا ۳۸هزار تومان است. همچنین قیمت هر کیلوگرم سیبزمینی در میادین میوه و ترهبار ۲۷هزار تومان است.
آنچه اهمیت دارد، نبود سیبزمینی در میادین میوه و ترهبار است که در برخی میادین جایگاههای سیبزمینی خالی است و محصولی برای ارائه ندارند. برخی فروشندگان نیز میگویند که برای جبران این کمبود برای تامین سیبزمینی مورد نیاز به خردهفروشیها مراجعه میکنند تا بتوانند بازار خود را تامین کنند.
اما کمبود سیبزمینی مساله امروز یا چند روز گذشته نیست. با آغاز فصل سرما مدام صحبت از گرانی و کمبود این کالای اساسی و اولیه در آشپزخانه هر خانهای است. حدود یک ماه گذشته بود که دوباره افزایش قیمت و کمبود سیبزمینی خبرساز شد، در آن بازه زمانی نیز موضوع قطع صادرات برای تنظیم بازار داخلی مطرح شد که غلامرضا نوریقزلجه، وزیر جهاد کشاورزی در گفتوگو با ایسنا اظهار کرد: ما طبق قانون نمیتوانیم صادرات را متوقف کنیم، قانون ما را منع کرده که به دلیل تنظیم بازار، صادرات را متوقف کنیم، این موارد باید یک سال گذشته برنامهریزی میشد اما برای سال بعد برنامهریزی شده که مشکلات اینچنینی نخواهیم داشت.
اکبر فتحی، معاون برنامهریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی نیز در همان زمان درباره دلیل افزایش قیمت این محصول با تاکید بر اینکه شرایط هیچ ارتباطی با صادرات ندارد، گفت: طی سالیان مختلف در تولید محصولات سبزیجات و صیفیجات به لحاظ شرایط اقلیمی که کشور دارد، در برخی از ماهها با کمبود تولید مواجه میشویم و این یک مساله طبیعی است چراکه در فضای آزاد تولید میشود و استانهای جنوبی هم در یک حدی ظرفیت تولید دارند. با لحاظ میزان صادرات ماهانه ۳۵ تا ۴۰هزار تنی سیبزمینی، میزان ذخایر سیبزمینی ما در انبارهای سرد و سردخانههای سطح کشور به اندازه و حتی مازاد بر نیاز مصرف داخلی است. شرایط فعلی به کمبود موجودی ربطی ندارد بلکه به دلیل نگهداری آنها در انبارها و هزینه انبارداری است که این هزینه به قیمت تمام شده اضافه میشود. در حالی که مسوولان از ذخایر کافی در انبارها و کاهش قیمت خبر داده بودند با گشتوگذاری در بازار مشخص شد وضعیت تغییری نکرده و قیمتها روند کاهشی نداشته است. در همین زمینه با رییس اتحادیه بارفروشان به گفتوگو پرداختیم که در ادامه آمده است:
آغاز فرآیند کاهش تولید و کمبود سیبزمینی از سال گذشته
اکبر یاوری، رییس اتحادیه بارفروشان، درباره افزایش قیمت سیبزمینی که این روزها بسیار جریانساز شده و اخبار متفاوتی درباره دلیل و رفع این مشکل منتشر میشود، اظهار کرد: فرآیند مشکل گرانی سیبزمینی که این روزها در بازار نمود ظاهری یافته، از سال گذشته آغاز شده است. طی سال گذشته میزان تولید سیبزمینی ۵میلیون و ۲۰۰هزار تن بود که کشاورزهای ما به دلیل کاهشی بودن قیمت سیبزمینی متضرر شدند. در چنین شرایطی وزارت جهاد کشاورزی باید از این کشاورزان خرید تضمینی به عمل میآورد و مشوقهایی را برای آنها در نظر میگرفت که کشاورزان برای سال آینده نیز دلگرمی برای کاشت و برداشت این محصول داشته باشند اما متاسفانه این کار را انجام نداد.
وی افزود: به دلیل اینکه کشاورزان متضرر شدند در سال جاری دیگر به سراغ کاشت سیبزمینی نرفتند و این مساله در جنوب جیرفت و جنوب کرمان شدت بیشتری داشت و کشاورزان به جای کشت سیبزمینی سراغ پیاز رفتند در حالی که تولید سال گذشته 5میلیون و ۲۰۰هزار تن بود، تولید سال جاری به 4میلیون و ۵۰۰هزار تن کاهش یافت و این به معنای کسری ۷۰۰هزارتنی تولید است.
تولید و صادرات سیبزمینی در سال جاری چقدر بود؟
یاوری ضمن اشاره به اینکه سرانه استاندارد جهانی مصرف سیبزمینی در دنیا با توجه به نیاز صنایع تبدیلی و … سالانه برای هر فرد ۲۴کیلوگرم است اظهار کرد: سرانه مصرف سیبزمینی در ایران به دلیل حضور اتباع برای هر فرد حدود ۴۰کیلوگرم است. اگر جمعیت ایرانیان و اتباع را با هم ۹۰میلیون نفر محاسبه کنیم، سرانه مصرف هر فرد در سال ۴۰کیلوگرم است، یعنی میزان سیبزمینی مصرفی داخلی ما سهمیلیون و ۶۰۰هزار تن است. حدود ۵۰۰هزار تن سیبزمینی بذری داریم که برای بذر مصرف میشود. ۷۰۰هزار تن نیز صادرات سیبزمینی داریم و ۷۰۰هزار تن نیز نیاز صنایع تبدیلی ماست که در مجموع تمامی این موارد به پنجمیلیون و ۵۰۰هزار تن میرسد و این در حالی است که میزان تولید امسال چهارمیلیون و ۵۰۰هزار تن بوده است.
وی با تاکید بر اینکه در سال جاری حدود ۹۰۰هزار تن کسری تولید داریم، گفت: کشاورزان و انبارداران بار را به صورت قطرهچکانی وارد بازار میکنند، به همین دلیل نیز در میادین میزان آن محدود شده است. اوایل فصل نیز هیچ مدیریتی بر صادرات انجام نشد. استان کرمانشاه و لرستان- خرمآباد سیبزمینی را با خاک به عراق میفرستادند. در حال حاضر حدود ۷۰ تا ۸۰درصد انبارهای کرمانشاه به دلیل این صادرات اول فصل خالی است و علاوه بر آن سرمای هوا برداشت اولیه سیبزمینی کرمان را دچار سرمازدگی و آسیب کرد و در مجموع این مسائل دلیلی بر گرانی سیبزمینی در روزهای گذشته شد.
قیمت سیبزمینی کاهشی میشود؟
رییس اتحادیه بارفروشان درباره اینکه آیا قیمت سیبزمینی طی روزها و هفتههای آینده کاهش مییابد یا خیر؟ اظهار کرد: شرایط موجود از اوایل اسفندماه که برداشت دوم جیرفت آغاز میشود، به ثبات میرسد اما نکته مهم این است که وزارت جهاد کشاورزی باید کشاورزانی که ساکن خوزستان هستند را به کاشت سیبزمینی تشویق و یا حتی برای سیبزمینی سال آینده بذر وارد کنند. شاید به دلیل ارزآوری این محصول و اینکه بازرگانان بازارهای هدف خود را مشخص و سرمایهگذاری کردهاند، نتوانند از صادرات این محصول جلوگیری کنند اما میتوانند برای کشاورزان بذر وارد کنند و مشوقهایی را برای آنها در نظر بگیرند تا در سال آینده نیز با مشکلات مشابه مواجه نشویم.
چرا سیبزمینی گران شد
مصطفی دارایینژاد، رییس پیشین اتحادیه بارفروشان در پاسخ به چرایی گرانی صیفیجات از جمله سیبزمینی در بازار داخل به خبرنگار مهر گفت: سال گذشته حدود پنجمیلیون تن سیبزمینی در کشور کشت و تولید شد. امسال یکمیلیون تن از این عدد کمتر کشت شد. دلیل این امر هم این بود که سال گذشته کشاورزان متضرر شدند؛ ضمن اینکه قیمت بذر سیبزمینی تقریبا از ۲۷هزار تومان در سال گذشته به ۴۰هزار تومان در سال جاری رسید. وی افزود: سرمای هوا و تاخیر برداشت این محصول پرمصرف در بازار سبزیجات علت دیگر گرانی سیبزمینی در بازار داخل شد.
وی با بیان اینکه اما دلیل اصلی صادرات این محصول است، ادامه داد: با کاهش ارزش پایه پولی کشور، عرضه این محصول در بازار داخل برای کشاورز و البته دلالها صرفه اقتصادی ندارد. دلالها با انبار سیبزمینی و عرضه قطرهچکانی در حال مدیریت قیمت در بازار هستند.
دارایینژاد عنوان کرد: در یک ماه اخیر ورودی میدان بار تهران ۵۰درصد کاهش داشته در حالی که پیش از این روزانه بین ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰تن سیبزمینی وارد میدان بار میشد. رییس پیشین اتحادیه بارفروشان با بیان اینکه در حال حاضر نمیتوان مانع صادرات شد، گفت: براساس قانون اگر قرار باشد مانع صادرات کالایی از کشور شویم باید از ششماه قبل به کشاورز اعلام شود.
راه برونرفت از این شرایط چیست؟
دارایینژاد با اشاره به برداشت سیبزمینی جیرفت در فروردینماه عنوان کرد: ورود سیبزمینیهای این منطقه منجر به کاهش قیمت این محصول مصرفی در بازار داخل میشود. وی اظهار کرد: در حال حاضر با توجه به نزدیک شدن ماه مبارک رمضان و عید نوروز بهترین راهکار این است که به طور موقت سیبزمینی از پاکستان و ترکیه وارد کنیم. در این صورت سیبزمینی، هر کیلوگرم با نرخ ۲۰هزار تومان به دست مصرفکننده میرسد.
وی یادآور شد: وزارت جهاد کشاورزی باید میدانست کشت امسال سیبزمینی کاهش یافته و نباید اجازه صادرات میداد؛ البته تاکید میشود کشاورز محصول خود را صادر نمیکند بلکه دلالان در این بازار سوداگری میکنند.
وی ادامه داد: راهکار دوم هم این است که دستگاههای نظارتی به موضوع انبارهای سیبزمینی ورود کنند. برخی افراد مبادرت به انبار چندین تن سیبزمینی در انبارها کردهاند به طوری که ممکن است یک سوداگر ۳ تا ۶ تن محصول انبار شده داشته باشد؛ بنابراین انبارها از همدان تا جیرفت پر از سیبزمینی بوده و آدرس آنها مشخص است.
افزایش قیمت ۳ محصول پرمصرف بازار سبزیجات
دارایینژاد با بیان اینکه سه محصول پیاز، گوجهفرنگی و سیبزمینی از اقلام پرمصرف در بازار ایران محسوب میشوند، گفت: نهادهای نظارتی از جمله وزارت جهاد کشاورزی باید کنترل بیشتری روی بازار این اقلام داشته باشند.
این مسوول صنفی اظهار کرد: فرنگیجات در میدان بار بین ۱۰ تا ۲۰درصد افزایش قیمت داشته و هنگام ورود به خردهفروشیهای سطح شهر و افزایش ۳۵درصدی در این بخش، قیمت بالاتر میرود و این میشود که سیبزمینی به حدود ۴۰هزار تومان، کلم و بادمجان به بیش از ۵۰هزار تومان میرسد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد