چرا توسعه خودروهای برقی الزامی است؟

صدا‌وسیما- مجید جلیلی مدیرگروه پژوهش‌های فناوری و نوآوری موسسه مطالعات و پژوهش بازرگانی گفت: یکی از روند‌های اساسی در صنعت خودرو و بخش حمل‌و‌نقل، توسعه خودرو‌های برقی بوده و مهم‌ترین وجه تمایزی که این خودرو‌ها با یک خودروی احتراقی دارند، قوای محرکه است. روند توسعه این خودرو‌ها در سال‌های گذشته بسیار پرشتاب بوده و کشور‌های دنیا، خصوصا کشور‌های توسعه‌یافته سرمایه‌گذاری‌های عظیمی را به منظور تولید و بهره‌برداری از این خودرو‌ها انجام داده‌اند.
جلیلی ادامه داد: در بحث توسعه خودرو‌های برقی، موضوع کاهش آلاینده‌ها و کاهش هزینه‌های بهداشت و درمان و همچنین کاهش وابستگی این خودرو‌ها به سوخت‌های فسیلی مورد توجه کشور‌ها قرار گرفته است. مدیر گروه پژوهش‌های فناوری و نوآوری موسسه مطالعات و پژوهش بازرگانی افزود: در سطح دنیا به واسطه همین ملاحظات، برنامه‌ریزی‌های دقیق و اساسی برای مسیر پیشرفت و توسعه این خودرو‌ها در نظر گرفته شده است. براساس پیش‌بینی بانک جهانی سال ۲۰۳۰، یعنی حدودا ۷ سال دیگر، تولید خودرو‌های برقی از خودرو‌های احتراقی پیشی خواهند گرفت.
جلیلی تاکید کرد: براساس تحقیقی که تیم ما انجام داده است، اگر فرض کنیم در کشور، میزان پیمایش یک خودروی احتراقی در طول سال ۲۰ هزار کیلومتر باشد، به طور متوسط در هر ۱۰۰ کیلومتر ۱۲ لیتر بنزین هم نیاز داشته باشد، این خودرو در سال، ۲ هزارو ۴۰۰ لیتر بنزین مصرف می‌کند. حال اگر قیمت صادراتی بنزین را براساس فوب خلیج‌فارس حدود ۶۵ سنت برای هر لیتر در نظر بگیریم و در عدد ۲ هزار و ۴۰۰ لیتر ضرب کنیم به عدد هزار و ۵۶۰ دلار خواهیم رسید.
وی تصریح کرد: اگر این عدد را با دلار نیمایی ۳۷ هزار و ۵۰۰ تومان ضرب کنیم، عدد ۵۹ میلیون تومان به دست می‌آید. از ۵۹ میلیون تومان به دست آمده مصرف‌کننده، با فرض اینکه در طول سال، حدود ۷۲۰ لیتر بنزین را هزار و ۵۰۰ تومان به صورت یارانه‌ای دریافت و هزار و ۶۸۰ لیتر را ۳ هزار تومانی خریداری کند، عددی حدود ۶ میلیون تومان در طول سال پرداخت می‌کند. مدیر گروه پژوهش‌های فناوری و نوآوری موسسه مطالعات و پژوهش بازرگانی ادامه داد: در مورد خودرو‌های برقی با فرض پیمایش بالا در طول سال، ۴ هزار کیلووات ساعت برق مورد نیاز است. با فرض اینکه، هر کیلو وات برق، حدود ۲ هزار و ۳۳۰ تومان براساس قیمت برق صادراتی شرکت توانیر در سال ۱۴۰۱ تعیین شود، حدود ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان برآورد قیمتی برق به دست می‌آید که از این میان مصرف‌کننده، ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان آن را باید پرداخت کند. این کارشناس حوزه انرژی خاطرنشان کرد: با توجه به توضیحات بالا و فرض در نظر گرفته شده و هزینه‌های میلیاردی بهداشت و درمان در کشور و آلایندگی‌های زیست‌محیطی در کلانشهر‌ها به نظر می‌رسد توسعه خودروهای برقی در کشور باید با قدرت بیشتر انجام شود، چراکه علاوه بر مزایای فراوان اقتصادی در سایر هزینه‌های خانوار‌های ایرانی هم تاثیرگذار بوده و کشور را از وابستگی به سوخت‌های فسیلی نجات خواهد داد.
اتوبوس‌های برقی از تولیدات داخلی خواهند بود
مشاور امور فناوری وزارت کشور با اشاره به ۴ کلان مساله در حوزه مصرف سوخت فسیلی گفت: در کشور با موضوع ناترازی بنزین مواجه هستیم و این در حالی است که هنوز تعداد خودروهای ما کافی نیست و تقاضا برای مصرف خودرو وجود دارد که در نتیجه آن، مصرف بیشتر بنزین نیز متصور است. حمیدرضا طهوری بیان کرد: شرایط ما در تولید بنزین به گونه‌ای است که نمی‌توانیم افزایش تولید بنزین داشته باشیم، مگر اینکه سرمایه‌گذاری‌های سنگینی در این زمینه شود.
وی به پرداخت یارانه انرژی اشاره کرد و گفت: یارانه سوخت که از خزانه عمومی دولت پرداخت می‌شود رقم بالایی بوده و در طول سال رقم یارانه بسیار سنگین است و اگر پرداخت این یارانه انجام نمی‌شد شاید با مبلغ پرداختی یارانه سوخت در طول یک سال می‌توانستیم تمام حمل‌و‌نقل عمومی کشور را به‌روز کنیم، اما در حال حاضر نه می‌توان مصرف بنزین را کم کرد و نه یارانه سوخت را حذف کرد.
طهوری اظهار کرد: در طول سال آلودگی وجود دارد، اما به علت وارونگی هوا در زمستان آلودگی قابل مشاهده است و این موضوع نیز خسارت و زیان‌هایی دارد، ضمن اینکه سوخت‌های فسیلی باعث تولید گازهای گلخانه‌ای می‌شود، بنابراین این موضوع اثراتی بر آلودگی هوا دارد.
مشاور امور فناوری وزارت کشور با بیان اینکه به نظر می‌رسد برقی‌سازی حمل‌و‌نقل پاسخی به ۴ کلان مساله در حوزه مصرف سوخت است، گفت: برقی‌سازی حمل‌و‌نقل هر کدام از این مسائل را تا حدودی حل می‌کند و پاسخی برای ۴ ابرچالش است که با آن مواجه هستیم و لذا اگرچه همه کشورها به دنبال برقی کردن حمل‌و‌نقل هستند، اما این موضوع برای ما بسیار حائزاهمیت است. مهم است که چگونه می‌توان سیاست‌ها را به گونه‌ای تنظیم کرد که انتفاع ملی را با انتفاع بنگاه و همچنین انتفاع بهره‌برداری هماهنگ کرد، بنابراین درخصوص این سیاست‌ها فکر شده و آنها تدوین شده‌اند. وی افزود: ایران کشوری است که از نظر منابع انسانی و فناوری در این زمینه وضعیت خوبی دارد و شرکت‌های دانش‌بنیان هم در این زمینه کارهایی انجام داده‌اند، اما دولت‌ها یک مقدار دیر به این موضوع پرداخته‌اند و چون از قبل با دستگاه‌ها و فعالان داخلی کار نکرده‌اند الان که نیاز بزرگی درخصوص برقی کردن خودروها به وجود آمده است، لذا باید این نیاز را از طریق واردات تامین کرد. خوشبختانه نهادهایی موافق تولید داخل هستند و ماموریت دارند که حمل‌و‌نقل و ساماندهی کنند، لذا شاید تعادلی در این دو بخش به وجود آید که هم نیاز ملی را در کوتاه‌مدت رفع کرد و هم در بلندمدت به تولید داخلی پرداخت.
مشاور امور فناوری وزارت کشور افزود: در وزارت کشور در این زمینه کمیته فنی شکل گرفته و هدف‌گذاری درخصوص اتوبوس‌های برقی و موتورسیکلت‌های با پیمایش بیش از ۸۰ کیلومتر و تاکسی انجام شده است. در این چارچوب اولا گونه‌هایی از اتومبیل‌ها و خودروها باید انتخاب شوند که مناسب شرایط ما در ایران باشند، لذا بررسی‌ها انجام شده و ماحصل آن در دفتر شورای‌عالی ترافیک کشور به تصویب رسیده که اگر قرار است اتوبوس برقی باشد چه نوع اتوبوسی باشد و اگر قرار است خودرویی به عنوان تاکسی وارد شود چه نوع تاکسی و با چه مشخصاتی باشد.
وی با اشاره به زیرساخت شارژ خودروهای برقی گفت: درخصوص اتوبوس برقی این موضوع به عهده تولید‌کننده گذاشته شد که تولید‌کننده اتوبوس برقی باید ایستگاه شارژ را نیز تامین کند و در رابطه با موتورسیکلت هم پیشنهادهایی بوده، ولی نهایی نشده است.
طهوری بیان کرد: احتمالا اتوبوس‌های برقی از تولیدات داخلی خواهند بود و وارداتی در این زمینه انجام نشود، اما در مورد خودرو، خرید خارجی مجاز دانسته شده، البته باید این خرید توسط صنعت خودروسازی انجام شود، نه توسط تاجر و بازرگان تا این واردات منتهی به تولید داخلی شود. در مورد موتورسیکلت تاکید عمدتا بر ساخت داخل یا واردات و داخلی‌سازی توسط صنایع است.
وی افزود: این تعداد خودرو برای حمل‌و‌نقل عمومی باید به صورت تدریجی اضافه شود تا بازخورد در بخش‌های مختلف را به دست آوریم، همچنین برای اینکه اشکالی برای راننده و مالکان به وجود نیاید پیشنهاد ما این بوده که در جهت برقی کردن تاکسی، در ابتدا شرکت‌های تاکسیرانی خودروی برقی خریداری کنند و سپس این موضوع به آحاد تاکسیرانان برسد، البته این پیشنهادات با وزیر صمت و همچنین شهردار تهران در میان گذاشته شده و تقریبا این پیشنهادات پذیرفته شده است تا این خودروها و موتورسیکلت‌ها به صورت ناوگانی خریداری شوند. مشاور فناوری وزارت کشور بیان کرد: در حوزه زیرساخت‌های کشور درخصوص برقی کردن خودروها، ظاهرا در زمینه تامین برق مشکلات کم است، اما وزارت نیرو معتقد است که در حوزه توزیع با مشکلاتی مواجه هستیم، لذا این کارها باید به مرور انجام شود، زیرا اگر بخواهیم اقدامات جهشی انجام دهیم ممکن است با مشکلاتی مواجه شویم.
مقرر شده سند توسعه صنعت خودروهای برقی در کشور تدوین ‌شود که از جمله موضوعاتی که باید در این سند به آن توجه شود ظرفیت‌ها و محدودیت‌های کشور، زیرساخت شارژ، تامین برق، استانداردهای شارژ و مدل اقتصادی توسعه خودروهای برقی است. تاکنون ۳۰۰ میلیون دلار ارز به واردات تاکسی‌های برقی اختصاص داده شده که قرار است این خودروها از طریق شرکت‌های خودروساز وارد شوند، ضمن اینکه براساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده خودروسازان باید تا پایان سال ۶۰ درصد از تعهدی که در رابطه با خودروهای برقی امضا کرده‌اند را وارد ناوگان حمل‌و‌نقل کنند.
شرکت‌های خصوصی خودروساز هم باید حداقل ۳۰ درصد تولیدات‌شان را تا ۵ سال آینده برقی کنند.