پنهان کردن آشغال‌ها زیر فرش؟!

نادر کریمی‌جونی- در محافل گوناگون شهروندان ایرانی به‌طور دائم درباره دولت آینده و احتمال موفقیت آن برای بهبود اوضاع کشور و وضعیت معیشتی مردم، سخن می‌گویند. این امر حتی در میان سیاستمداران و فعالان سیاسی نیز رایج است و آنان که در دو سال پایانی دولت تدبیر و امید از روحانی و کابینه‌اش فاصله می‌گرفتند اکنون در این‌باره صحبت می‌کنند که پس از ناکامی‌های مکرر و نابسامانی‌های رفتاری دولت گذشته، آیا دولتی که رییس آن از امروز کارش را آغاز می‌کند، می‌تواند آن‌طور که وعده داده است روال قابل قبول و امیدوارکننده‌ای در کشور پدید آورد و ایران را از گرفتاری‌هایی که در آن دست و پا می‌زند، برهاند؟ این ابهام البته به روزنامه‌های خارجی هم راه یافته و در همین روزهای اخیر، روزنامه‌های عرب و انگلیسی زبان هر یک از منظر منافع ملیت خود، پرسیده‌اند که با به روی کار آمدن ابراهیم رییسی چه تحولات یا تغییرهایی در راهبرد دیپلماتیک تهران به وجود خواهد آمد و سخت‌گیری‌هایی که بر دولت حسن روحانی تحمیل شده بود، آیا برای رییسی تکرار خواهد شد یا کاهش خواهد یافت؟ موضوع مشخص در این‌باره البته به توافق هسته‌ای که احیای آن در قالب گفت‌وگوهای وین دنبال می‌شود، مربوط است.
در تمام دوران رقابت‌های انتخاباتی به هر دلیل ابراهیم رییسی از دادن وعده مشخص در زمینه‌های اقتصادی، دیپلماتیک و امور اجتماعی پرهیز کرد و به جز وعده ساخت یک میلیون خانه در سال، تقریبا هیچ وعده قابل اندازه‌گیری از زبان ایشان شنیده نشده است. اما در تمام سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها و مناظره‌ها رییسی وعده اداره کشور به شکل و با معیارهای شایسته مردم ایران را داده است. در همین مواضع ابراهیم رییسی که از امروز رییس‌جمهوری قانونی ایران می‌شود، از نابسامانی‌ها و نارسایی‌ها مانند گرانی، تورم، نوسان قیمت‌ها، کاهش قدرت خرید و توان اقتصادی مردم و… به شدت اعتراض کرده و وعده رفع آنها را داده است.
رییسی همچنین وعده داده که با اصلاح مدیریت و اعمال مدیریت بهینه، کارآمد و جهادی اوضاع کشور را بهبود خواهد بخشید. به همین دلیل حتی اگر وعده‌های مشخص و قابل سنجش هم داده نشده باشد، باز شهروندان ایرانی منتظرند که ببینند آیا روزهای بهتر با آمدن رییسی و هکارانش خواهند آمد و اوضاع کشور تغییر خواهد کرد؟
البته نمی‌توان در مورد موضوع مهم و بلندمدتی همچون موفقیت یا عدم موفقیت یک دولت از روز آغاز کار داوری یا پیش‌داوری کرد. قدرمسلم آن است که از کابینه‌ای که اسامی آن این روزها دست به دست می‌شود و گفته می‌شود که برخی اعضای آن قطعی و نهایی شده، می‌توان دریافت که سقف توانایی‌های رییسی و دولتش کجاست. همچنین یک سقف زمانی نیز می‌توان برای این دولت در نظر گرفت و در یک بازه زمانی سه تا شش ماه، کارنامه دولتی که امروز بر سر کار می‌آید را ارزیابی کرد. اگرچه در مورد توانایی و قابلیت‌های برخی اعضای کابینه احتمالی دولت جدید تردیدهای جدی وجود دارد اما همین که گفته می‌شود در روز تحلیف رییس‌جمهور، یعنی پنجشنبه همین هفته فهرست اعضای کابینه به‌طور رسمی به مجلس ارائه می‌شود، خبر امیدوارکننده‌ای است و از مصمم بودن رییسی برای انجام کار جدی حکایت می‌کند.
با این حال خبر نگران‌کننده آن است که نزدیکان ابراهیم رییسی بر بحرانی بودن اوضاع فعلی کشور تاکید و گاهی اظهار می‌کنند که با این اوضاع نباید از رییسی و دولت آینده او انتظار معجزه داشت. این موضع احتمالا به معنای عقب‌نشینی از وعده‌ها و چشم‌اندازهایی است که ابراهیم رییسی و همفکرانش پیش از این به مردم ارائه داده بودند. چراکه از ماه‌های گذشته که آن چشم‌اندازها و وعده‌ها بیان شد تاکنون اوضاع تغییر محسوس و قابل لمسی نکرده و فقط برخی نابسامانی‌ها مانند قطع برق تکرار شده و برخی نابسامانی‌های دیگر مانند خشکی و کم‌آبی در سیستان‌وبلوچستان یا خوزستان رخ نمایانده است. از این منظر همه آنچه اکنون وجود دارد، در همان زمان دادن وعده‌ها و چشم‌اندازها نیز وجود داشت. از این بابت وعده‌هایی که ابراهیم رییسی یا اطرافیان و اعضای ستاد انتخاباتی‌اش به مردم دادند براساس همین اوضاع فعلی است و دولت آینده نمی‌تواند ادعا کند که ارزیابی درستی از اوضاع نداشته و یا نمی‌دانسته که شرایط و موقعیت اقتصادی، اجتماعی یا سیاسی کشور چگونه است و چه مشکلاتی بر سر راه اجرای تعهدات و وعده‌ها وجود دارد.
با این حال در همین روزهای گذشته هواداران، همکفران و نزدیکان ابراهیم رییسی به صراحت عبارت‌ها و توصیف‌هایی به کار می‌برند که گویی دولت سیزدهم زمین سوخته تحویل گرفته و حسن روحانی با تمام توان تلاش کرده تا ویرانه‌ای غیرقابل سامان‌دهی به دولت بعد واگذار کند. البته نمی‌توان انکار کرد که مشکلات قابل توجه پیچیده‌ای در کشور وجود دارد اما آیا حسن روحانی دشمنی بوده که در جهت ویرانه‌سازی کشور گام برداشته است؟ مسلما هیچ‌یک از اعضای کابینه دولت تدبیر و امید دشمنی و اراده ویران‌سازی نداشته‌اند اما اگر اعضای دولت سیزدهم بخواهند ناتوانی خویش را پنهان و ناکارآمدی خود را توجیه کنند، آنگاه باید در جهت هرچه بیشتر ویران نشان دادن کشور، تلاش کنند.