پدیده شگفت خودروسازان پسته فروش

«جهان‌صنعت»- در سال‌های آخر دهه 70 بود که تعاونی صادرکنندگان پسته در کرمان اقدام به واردات 10‌هزار وانت از کشورهای دیگر کردند و صدای خودروسازان درآمد که این چه کاری است که انجام می‌شود و چرا تولید داخلی تضعیف می‌شود؟ حالا اما خبر رسیده است که شماری از خودروسازان برای اینکه بتوانند ‌دلار برای واردات به دست بیاورند اقدام به صادرات پسته کرده‌اند. با توجه به اینکه منبع خبر یکی از اعضای اتاق بازرگانی کرمان است احتمال دارد خودروسازانی که اقدام به صادرات پسته کرده و خواهند کرد از شرکت‌های مونتاژ‌کار خودرو در همین استان باشند یعنی اینکه کرمان‌موتور و نیز مدیران‌خودرو برای واردات هرچه بیشتر ‌دلار و وارد کردن خودروهای چینی اقدام به صادرات پسته کرده‌اند.
آیا این کار و اقدام خودروسازان کرمانی یا هر خودروساز دیگر یک نقص و کاستی است و نباید اتفاق بیفتد؟ واقعیت این است که هر بنگاه اقتصادی براساس آیین‌نامه قانونی و تاسیس خود و برای اینکه در بازار بماند می‌تواند در چارچوب قانون و عرف هر اقدامی انجام دهد اما بنگاه‌های اقتصادی به ویژه بنگاه‌های تولیدی که به فعالیت درازمدت و اصولی و نیز به اعتبار و پرستیژ می‌اندیشند و قصدشان از ورود به فعالیت خاص تنها برای پرکردن آنی و رانتی و آلوده به فساد سهامداران نیست و نمی‌خواهند بزن دررو باشند اقدام‌های غیر‌متعارف انجام نمی‌دهند.
باید از سوی دیگر دید آیا خودروسازان صادرکننده پسته برای این کار خود نقدینگی لازم را از کجا می‌آورند که بتوانند از پسته‌کاران خرید عمده داشته باشند؟ برخی احتمال‌ها هست که پشت این دست از خودروسازان نیرویی نیرومند ایستاده و آنها را از لحاظ تجهیز نقدینگی حمایت می‌کند.
می‌توان اما از سوی دیگر به مساله مهم‌تری اشاره کرد و آن سیاست‌های ارزی است. سیاست ارزی موجود که نوعی بندبازی سیاستگذار در نرخ‌های گوناگون است. سیاست‌های ارزی موجود و در حال اجرا آنقدر شکاف در نرخ‌های ارزهای معتبر دارد و نیز به گونه‌ای تنظیم شده است که واردات خودرو و نیز صادرات پسته را با سودهای بادآورده روبه‌رو می‌کند.
به این ترتیب که خودروسازان مونتاژکار برای واردات خودرو به ویژه از چین دلار با نرخ نیمایی دریافت می‌کنند که با بازار آزاد با قیمت‌های دیروز دست‌کم 13هزار تومان فاصله دارد که این یک رانت بزرگ است. با توجه به اینکه به‌جز صادرکنندگان فرآورده‌های پتروشیمی صادرات دیگر کالا مشمول فروش دلار به قیمت نیمایی نیست نیز یک رانت به حساب می‌آید. سرانجام اینکه برخی‌ها می‌توانند هم از پسته بخورند و هم از خودرو.