نگرانی از کمبود سنگ‌آهن

«جهان‌صنعت»- اگرچه صنعت فولاد ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا در وضعیت چالش‌برانگیزی قرار گرفته اما آمارهای منتشر شده از سوی منابع معتبر نشان می‌دهد که کشور ما در حوزه صادرات محصولات نیمه‌نهایی فولاد وضعیت نسبتا مناسبی داشته است. با این وجود به نظر می‌رسد برخی کشورها چندان تمایلی به جدی گرفتن ایران در این حوزه ندارند و هدف‌گذاری برای دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد را دور از ذهن می‌دانند. بر این اساس حتی صحبت‌هایی در مورد کمبود سنگ‌آهن که ماده اولیه تولید فولاد است، مطرح می‌شود. بر همین اساس در کنفرانس مجازی متال‌اکسپرت که هفتم مهر ماه در مورد بازارهای لحظه‌ای فولاد برگزار شد، دو سخنران ایرانی در این نشست حضور پیدا کردند تا در مورد آخرین وضعیت تولید ایران در حوزه محصولات فولادی و همچنین سیاستگذاری‌هایی که در این زمینه مورد نظر قرار گرفته، توضیحاتی ارائه کنند.
بر همین اساس دکتر کیوان جعفری‌طهرانی تحلیلگر ارشد بازارهای بین‌المللی سنگ‌آهن و فولاد که به عنوان یکی از سخنرانان ایرانی در این کنفرانس مجازی شرکت کرده بود، در گفت‌وگو با رادیو فولاد که در زیرمجموعه روابط عمومی شرکت فولاد مبارکه اصفهان ایجاد شده است، توضیحاتی در این خصوص ارائه داد.
جعفری‌طهرانی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اجلاس بازارهای فولاد لحظه‌ای که توسط متال‌اکسپرت در سطح بین‌المللی برگزار شد، چند محور داشت، گفت: در روز دوشنبه ۲۸ سپتامبر یعنی هفتم مهرماه کنفرانس متال اکسپرت در رابطه با وضعیت بازار فولاد به صورت مجازی برگزار شد. متال‌اکسپرت یک موسسه معتبر اوکراینی است که بیشتر بازارهای CIS و کشورهای آسیای میانه را پوشش می‌دهد. در واقع این موسسه طی سال‌های اخیر بازار کشورهایی مانند ترکیه و منا یعنی خاورمیانه و شمال آفریقا را پوشش می‌دهد و در این خصوص کنفرانس‌هایی را نیز برگزار می‌کند.
وی با بیان اینکه امسال به علت بحران کرونا این کنفرانس به صورت مجازی برگزار شد، اظهار کرد: البته با توجه به مجازی بودن این کنفرانس، تعداد بیشتری سخنران بیشتر از روال معمول در این کنفرانس شرکت کردند.
تحلیلگر ارشد بازارهای بین‌المللی سنگ‌آهن و فولاد افزود: ۲۷ سخنران در کنفرانس حضور داشتند که از جمله آنها سخنرانان مطرحی از کشورهای عربستان، هندوستان و چین شرکت کرده بودند. به عنوان مثال پرفسور شین چوآنگ لی رییس انستیتوی تحقیقات و برنامه‌ریزی متالوژی چین که نفر اول چین در حوزه آهن و فولاد است و مدتی نیز رییس هیات‌مدیره انجمن فولاد چین بود، در این کنفرانس شرکت کرد.
وی با بیان اینکه همچنین سخنرانانی از تایلند، ویتنام، بحرین، میانمار، ترکیه، بلژیک، ایتالیا، مصر، مراکش، امارات متحده عربی و… در این کنفرانس مجازی حضور داشتند، گفت: دو سخنران نیز از ایران در این کنفرانس شرکت کردند که علاوه بر بنده، مهندس مجتبی وحیدنیا از شرکت پرشین‌استیل که تولید میلگرد دارند، به عنوان مدیر صادرات این شرکت حضور پیدا کرد.
۵ محور سخنرانی
جعفری‌طهرانی با اشاره به اینکه متال‌اکسپرت موضوعات متنوعی را مورد بررسی قرار می‌دهد و نگاه جهانی دارد، گفت: در این کنفرانس پنج محور از سوی بنده و دیگر سخنران ایرانی مطرح شد که محور نخست آن در مورد چشم‌انداز بهبود صادرات ایران پس از کاهش ناشی از چالش‌های جهانی بود.
وی افزود: در حال حاضر برای کشورهای خارجی این سوال وجود دارد که چرا صادرات فولاد ایران کاهش پیدا کرده است. در واقع بیشتر کشورها بر این باورند که تحریم‌ها در این زمینه اثرگذار بوده است. بر این اساس بنده با تماسی که با انجمن فولاد ایران پیش از سخنرانی داشتم، از آنها درخواست کردم تا سیاستگذاری منسجمی در این خصوص ارائه شود تا بتوان به وضوح و با شفافیت در مورد سیاست‌های ایران در مورد فولاد به نمایندگان کشورهای خارجی توضیحاتی را ارائه کرد.
به گفته جعفری‌طهرانی، معمولا خروجی این صحبت‌ها دست به دست می‌شود و حتی خبرگزاری‌های معتبری همچون بلومبرگ و رویترز نیز این صحبت‌ها را منتشر می‌کنند. بنابراین معتقدم در این کنفرانس‌های بین‌المللی که به صورت حقیقی یا مجازی برگزار می‌شوند، باید اطلاعاتی دقیق و بااحتیاط ارائه شود و همچنین با سیاستگذاری مناسب این کار انجام شود.
وی افزود: بنابراین بنده اگرچه به تاثیر عمده تحریم‌ها در این کنفرانس اشاره کردم اما در این خصوص طبیعتا نمی‌توان محدودیت‌های داخلی و قوانین محدودکننده را نادیده گرفت. البته به علت ملاحظات فوق، مطلبی در خصوص تحریم‌های داخلی عنوان نشد.
رقابت با تامین‌کنندگان محصولات نیمه‌نهایی
تحلیلگر ارشد بازارهای بین‌المللی سنگ‌آهن و فولاد با بیان اینکه محور دوم این سخنرانی رقابت با تامین‌کنندگان محصولات نیمه‌نهایی در چین و جنوب شرق آسیا بود، گفت: با وجود صادرات حدود ۸/۱ میلیون تنی در پنج ماه گذشته، ایران در حوزه صادرات محصولات
نیمه نهایی فولاد به چین و جنوب شرق آسیا خوب عمل کرده است. این در حالی است که البته اخیرا صادرات به کشورهای خاورمیانه و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس آغاز شده است.وی اظهار کرد: محور سوم این کنفرانس نیز به چالش‌ها و فرصت‌های گسترش صادرات محصولات نهایی فولاد از سوی ایران اختصاص داده شد. به گفته جعفری‌طهرانی، هنوز دنیا به این باور نرسیده که ایران قابلیت این را دارد که در افق ۱۴۰۴ یا ۲۰۲۵ میلادی به ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد برسد.
این تحلیلگر ادامه داد: این در حالی است که به دنبال اصلاحاتی که توسط مشاورین این پروژه که یکی از آنها شرکت بین‌المللی فولادتکنیک است انجام شد، به سناریوهای مختلفی دست پیدا کردیم؛ نخست اینکه ایران به ۸۵ درصد ظرفیت تولید یعنی حدود ۴۵ میلیون تن خواهد رسید. دیگری دستیابی به ۷۵ درصد ظرفیت تولید و سناریوی دیگر نیز دستیابی به ۶۵ درصد ظرفیت تولید را بیان می‌کند. اما موضوعی که برای خارجی‌ها مهم است، این است که ما حتی اگر به این اعداد هم برسیم، با توجه به تحریم‌ها برای صادرات چه برنامه‌ای داریم.
عدم تعادل در زنجیره تامین مواد اولیه
وی با اشاره به محور پنجم موضوعات ارائه‌شده از سوی سخنرانان ایرانی گفت: عدم تعادل در زنجیره تامین مواد اولیه و راه‌های مقابله با آن و چشم‌انداز صادرات سنگ‌آهن دیگر موضوعی بود که به آن پرداخته شد.
جعفری‌طهرانی بیان کرد: کشورهای خارجی شنیده‌اند که ایران با کمبود سنگ‌آهن در آینده نزدیک مواجه است. در واقع اگر ما بخواهیم به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد حقیقی که عدد بسیار بالایی است دست پیدا کنیم، ۱۶۲ میلیون تن سنگ‌آهن در سال نیاز داریم در حالی که اگر به این روال ادامه دهیم، ۱۴ تا ۲۵ سال بعد از تولید یعنی تا سال ۱۴۱۸ تا ۱۴۲۹ ممکن است ذخایر سنگ‌آهن تمام شود. بنابراین ما برای ارائه راهکار در این رابطه به مسائل مربوط به اکتشافات جدید و مباحث مربوطه پرداختیم. وی ادامه داد: موضوع دیگری که بنده به آن پرداختم در مورد چشم‌انداز صادرات سنگ‌آهن است که به آنها اعلام کردم با توجه به نیاز داخلی کشور طبیعتا اولویت کشور ما تامین این ماده مورد نیاز فولادسازان کشور است. بنابراین روند صادراتی سنگ‌آهن، گندله و کنسانتره بر اساس سیاست‌های وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت طوری تعریف خواهد شد که هر محصول برای صادرات باید بعد از تایید وزارت صمت و بررسی وضعیت نیاز داخلی صادر شود.
نقش چین در افزایش تولید فولاد جهان
تحلیلگر ارشد بازارهای بین‌المللی سنگ‌آهن و فولاد همچنین در ادامه بیان کرد: تولید فولاد جهان در ماه آگوست رشد ۶/۰ درصدی داشته و به عدد ١۵۶ میلیون تن رسیده است در حالی که بیشترین عامل این افزایش جزئی، افزایش تولید چین یعنی ۴/۸ درصد بوده است.
به گفته وی، بر اساس گزارش انجمن جهانی فولاد که به تازگی منتشر شده آمریکا در طول هشت ماه گذشته ۴/۲۴ درصد کاهش تولید فولاد داشته و در میان بقیه کشورها کمترین تولیدکننده فولاد جهان از نظر تولید بوده است. البته هفته گذشته بنده به این موضوع اشاره کردم اما برخی دوستان تصور می‌کردند بنده مغرضانه به این موضوع اشاره کردم اما خوشحالم که انجمن جهانی فولاد این موضوع را تایید کرد که آمریکا با کاهش ۴/۲۴ درصد بیشترین افت تولید را در میان سایر کشورها داشته است. همچنین انجمن جهانی فولاد به این موضوع اشاره کرد که ژاپن با ۶/۲۰ درصد دومین تولیدکننده بزرگ فولاد جهان از نظر کاهش تولید است. آلمان نیز با تولید ۴/۱۳ درصد سومین تولیدکننده در میان کشورهایی که کاهش تولید داشته‌اند بوده است.