16 - 08 - 2022
معمای واردات گندم
گروه بازرگانی- به نظر میرسد محمود حجتی در آخرین ماههای سال ۹۴ تصمیم گرفته در راستای رسیدن به خودکفایی گندم قدم بردارد. از همین جهت چندی پیش وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد که در سال ۱۳۹۵ نیازی به واردات گندم نیست و از تاریخ سوم اسفند ۹۴ از ثبت سفارش جدید خودداری شود اما شواهد گویای آن است که با وجود اینکه حجتی در پی جلوگیری از واردات گندم است ولی نتوانسته بازار داخلی را به درستی تنظیم کند به طوری که تولید کم گندم در داخل کشور و افزایش نرخ آن در بازار داخلی باعث شد به تازگی کارخانهداران آرد از ترس ورشکستگی، مقابل وزارت کشاورزی تجمع کنند و خواستار تجدید نظر در این تصمیم شوند.
حال با وجود اینکه چند روزی از تجمع کارخانهداران آرد مقابل وزارت کشاورزی میگذرد، بخشخصوصی به این موضوع واکنش نشان داده و از تصمیمگیری دولت در این رابطه بدون مشورت با بخشخصوصی گلهمند است. در عین حال بعضی از اعضای اتاق بازرگانی تهران عقیده دارند که شرایط پیشآمده کنونی بهترین زمان برای یکسانسازی قیمت گندم است. برخی دیگر نیز بر این باور هستند که این نوع تصمیمات ریشه سیاسی دارد.
از سوی دیگر پس از آنکه وزیر جهاد کشاورزی طی نامهای از وزیر صنعت، معدن و تجارت خواست از ثبت سفارش جدید برای واردات گندم جلوگیری کند، کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران، نمایندگان صنایع معطوف به گندم از جمله تولید نان، آرد، ماکارونی و نشاسته را فراخواند تا در حضور آنان ابعاد این تصمیم را مورد بحث و بررسی قرار دهد. فعالان بخشخصوصی در کنار انتقاد از ممنوعیت وضعشده، تاکید کردند که شرایط فعلی بهترین زمان برای یکسانسازی قیمت گندم است.
وضعیت تولید و تجارت جهانی گندم
بر همین اساس کاوه زرگران، رییس کمیسیون کشاورزی اتاق تهران گزارشی از وضعیت تولید گندم در ایران و تجارت این محصول در جهان ارائه داد. بنا بر این گزارش میزان تولید غلات کشور در ۱۰ سال اخیر از ۲۱ میلیون و ۸۹۷ هزار تن سال ۸۴ -۸۳ به ۱۷ میلیون و ۵۵۱ هزار تن کاهش یافته است. در ۱۰ سال گذشته تولید گندم ۲۶ درصد، ذرت ۱۷ درصد و شلتوک برنج ۱۴ درصد کاهش یافته است. در ۱۰ سال اخیر سطح زیر کشت غلات کشور از ۵/۹ هکتار در سالهای ۸۴ -۸۳ به ۵/۸ میلیون هکتار در سال ۹۳- ۹۲ کاهش یافته است. در مورد محصول گندم نیز به طور خاص سطح زیر کشت از ۸۸/۶ میلیون هکتار به ۰۶/۶ میلیون هکتار کاهش یافته است. همچنین شاهد کاهش عملکرد تولید گندم نیز در دوره مورد نظر هستیم.
وی افزود: قیمت خرید تضمینی گندم از ۲۰۵ تومان سال ۱۳۸۴ به ۱۱۵۵ تومان در سال ۱۳۹۳رسیده و افزایش قیمت آن بیش از ۶/۵ برابر است. قیمت جو از ۱۵۲ تومان سال ۱۳۸۴ به ۹۲۰ تومان در سال ۱۳۹۳ رسیده است که نشاندهنده ۱/۶ برابر شدن آن است. ذرت دانهای از ۱۶۲ تومان سال ۱۳۸۴ به۹۶۰ تومان در سال ۱۳۹۳ رسیده است یعنی قیمت آن طی این مدت بیش از ۹/۵ برابر افزایش یافته است.
سهم غلات از هزینه خانوار
بنا بر گزارش کمیسیون کشاورزی اتاق تهران، بررسی نرخ تورم و قیمت تضمینی در برنامههای اول تا پنجم توسعه نشان میدهد همواره قیمت تضمینی غلات بیشتر از نرخ تورم افزایش یافته است و در عین حال ۳/۴ درصد از هزینه خانوار شهری مربوط به غلات و فرآوردههای آن است. بنابراین هرگونه تغییر در قیمت غلات علاوه بر تاثیر مستقیم برهزینههای خانوار، با فرض کشش تقاضا، سایر هزینههای خانوار را نیز تحتتاثیر قرار خواهد داد. همچنین آمارهایی مربوط به واردات گندم در این گزارش نشاندهنده این است که واردات گندم طی ۱۰ سال گذشته از ۱۰۰ هزار تن سال ۱۳۸۴ به هفت میلیون و ۲۴۹ هزار تن در سال ۱۳۹۳ رسیده و واردات آن ۷۳ برابر شده است. واردات جو نیز از یک میلیون و ۲۰۹ هزار تن سال ۱۳۸۴ به یک میلیون و ۸۱۵ هزار تن در سال ۱۳۹۳ رسیده و واردات این محصول ۵/۱ برابر شده است. ذرت دانهای از دو میلیون و ۱۱۴هزار تن سال ۱۳۸۴ به شش میلیون و ۱۵۵ هزار تن در سال ۱۳۹۳ افزایش یافته و واردات آن سه برابر شده است.
این گزارش ضمن مقایسه قیمت پایه وارداتی و قیمت خرید تضمینی در سال آینده نشان میدهد که قیمت گندم پایه وارداتی۷۵۰ تومان و قیمت تضمینی گندم ۱۲۷۰ تومان است که حدود ۷/۱ برابر برآورد شده است. قیمت ذرت دانهای پایه وارداتی ۶۶۰ تومان و قیمت تضمینی خرید ذرت داخلی ۱۰۳۶ تومان است؛ یعنی قیمت پایه خرید تضمینی حدود ۶/۱ برابر قیمت وارداتی آن است.
در حالی که در ۱۰ سال گذشته قیمت خرید تضمینی گندم از ۲۰۵ تومان سال ۱۳۸۴ به ۱۱۵۵ تومان (بیش از ۶/۵ برابر) در سال ۱۳۹۳ رسیده است؛ میزان تولیدگندم با نوسانات زیاد در این دوره از ۱۴ میلیون و ۳۰۸ هزار تن به ۱۰ میلیون و ۵۷۹ هزار تن معادل ۲۶ درصد کاهش یافته است؛ سطح برداشت شده گندم کشور در سال زراعی ۸۵-۱۳۸۴ حدود ۸۸/۶ میلیون هکتار برآورد شده که ۵/۳۵ درصد آن آبی و ۵/۶۴ درصد بقیه دیم بوده است. سطح برداشت شده گندم کشور در سال زراعی ۹۳-۱۳۹۲ نیز حدود ۰۶/۶ میلیون هکتار برآورد شده که ۳/۳۷ درصد آن آبی و ۷/۶۲ درصد بقیه دیم بوده است. به عبارت دیگر سطح زیر کشت گندم، ۱۲ درصد کاهش پیدا کرده است.
رشد ۳۱ درصدی تجارت گندم
زرگران با اشاره به اینکه تولید جهانی گندم در۱۰ سال اخیر از ۶۰۱ میلیون تن سال ۲۰۰۶ به بیش از ۷۳۴ میلیون تن درسال ۲۰۱۵ رسیده و با رشد ۲۲ درصدی مواجه شده است، گفت: ظرف همین مدت، تجارت گندم در۱۰ سال اخیر از کمتر از ۱۱۴ میلیون تن سال ۲۰۰۶ به بیش از ۱۴۹ میلیون تن در سال ۲۰۱۵ رسیده است و رشد ۳۱ درصدی را تجربه کرده است. او افزود: حدود ۱/۶ درصد از ارزش واردات جهانی گندم متعلق به ایران است.
زرگران ادامه داد: دولت در ابتدای زنجیره حمایت از تولید گندم، چهار هزار میلیارد تومان یارانه به عنوان خرید تضمینی گندم میپردازد و در انتهای این زنجیره برای کاهش هزینه نان نیز شش هزار و۸۰۰ میلیارد تومان یارانه اختصاص میدهد.
رییس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران شرایط پیش آمده کنونی را بهترین زمان برای یکسانسازی قیمت گندم خواند. او گفت: تا پیش از این همواره دولت خرید تضمینی گندم را با قیمتی انجام میداد که از نرخ قیمت جهانی پایینتر بود و بعد با در نظر گرفتن یارانه این گندم را در اختیار کارخانههای آرد برای تولید آرد خبازی و نان قرار میداد. در سال جاری قیمت خرید تضمینی گندم از قیمت جهانی گندم بالاتر است. دولت، گندم را به قیمت بالایی از کشاورزان میخرد و روی آن قیمت یارانه میپردازد تا گندم با قیمتی ارزانتر که معادل قیمت جهانی است، برای تولید آرد خبازی و نان مورد مصرف قرار گیرد. به نظر میرسد با این شرایط بهترین زمان برای یکسانسازی قیمت گندم فراهم شده است.
اعتراض به تصمیم وزارت کشاورزی
همچنین محمدرضا مرتضوی، رییس خانه صنعت، معدن و تجارت تهران در اعتراض به تصمیم وزارت جهادکشاورزی برای ایجاد ممنوعیت در واردات گندم گفت: مشخص نیست این وزارتخانه به چه دلیل چنین تصمیمی را اتخاذ کرده است. احتمالا وزارت جهادکشاورزی با برآورد اینکه پنج میلیون تن ذخیره ورودی گندم در کشور وجود دارد و با پیشبینی۱۰ میلیون تن خرید تضمینی گندم از کشاورزان قرار است، از ثبت سفارش این محصول جلوگیری کند.
او افزود: اگر قرار باشد صنایع آردی از گندم ۱۲۵۰ تومانی استفاده کنند، رقابتپذیری خود را در مقابل رقبای خارجی خود از دست خواهند داد. مساله بعدی کیفیت گندم داخلی است و برای جبران کیفیت پایین گندم داخلی نیاز به واردات وجود دارد. چنانکه با اجرایی شدن این تصمیم، در ماههای نخست سال آینده، کیفیت نازل گندم در تولید نان خود را نشان خواهد داد. ضمن آنکه بسیاری از واحدهای تولیدی ماکارونی و نشاسته رو به تعطیلی خواهند گذاشت.
او با انتقاد از اینکه بخشخصوصی در اتخاذ این تصمیم مورد مشورت قرار نگرفته است، گفت: به نظر میرسد این نوع تصمیمات ریشه سیاسی داشته باشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد