13 - 10 - 2020
مصوبه جدید درباره شبکههای اجتماعی و پیامرسانها
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف شده با تدوین دستورالعملی اقدام به تعیین نماینده قانونی و دفتر رسیدگی به شکایتهای عمومی و حاکمیتی از شبکههای اجتماعی و پیامرسانهای خارجی در داخل کشور کند.
این وظیفه در دستورالعمل باتها و روباتها که از سوی مرکز ملی فضای مجازی تدوین و ابلاغ شده برعهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گذاشته شده است. در این دستورالعمل مشخص شده هنجارهای انتشار محتوای انبوه در پیامرسانها و شبکههای اجتماعی برای موضوعات مختلف را چه سازمانی باید تدوین و مشخص کند.
طبق پیشبینیهای صورت گرفته در این دستورالعمل حدود مسوولیت منتشرکننده محتوای انبوه در پیامرسانهای اجتماعی از طریق باتها را وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعیین خواهد کرد. از همین رو باید اقدام به تدوین و اعلام سازوکار رسمیت یافته و شناسنامهدار شدن باتها و عرضهکنندگان پنلهای مدیریت باتها کند. از سویی تدوین و انتشار دستورالعمل تعیین نماینده قانونی و دفتر رسیدگی به شکایتهای عمومی و حاکمیتی را از شبکههای اجتماعی و پیامرسانهای خارجی در داخل کشور ایجاد کند.
برخی معتقدند هماکنون یکی از مشکلاتی که نظام تصمیمگیر و سیاستگذار کشور با آن مواجه است عملکرد باتهایی است که در شبکههای اجتماعی خارجی و پیامرسانهای خارجی فعالیت میکنند. از نظر این گروه هیچگونه نظارت یا کنترلی روی عملکرد این باتها وجود ندارد و این شبکهها نیز به هیچ نهاد ناظری پاسخگو نیستند.
انواع باتها و روبات
طبق تعریف مرکز ملی فضای مجازی باتها یا روباتها عامل نرمافزاری است که به صورت خودکار یا فرمانپذیر میتواند به انجام وظایف از پیش تعیین شده برای خود از جمله جمعآوری اطلاعات، انتشار محتوا و ارائه انواع خدمات در درگاههای مختلفی همچون پلتفرمها و پیامرسانها و برنامکهای گوشیهای هوشمند اقدام کند.
در دستورالعمل مرکز ملی فضای مجازی این باتها به پنج دسته تقسیم شدهاند؛ دسته اول باتهای تولیدکننده و منتشرکننده محتوا هستند که هدف از اینگونه باتها تولید محتوا به صورت انبوه است.
باتهای نوع دوم، باتهای جمعآوریکننده اطلاعات و محتواست. نمونهای از این باتها در موتورهای جستوجو همچون گوگل به وفور استفاده میشود.
باتهای نوع سوم باتهای ارائهدهنده خدمات غیرمحتوایی مانند پسندگیرها، عضوگیرها و نظرسنجها هستند و از این باتها معمولا بر بستر پیامرسانهای اجتماعی استفاده میشود.
باتهای نوع چهارم بیشتر باتهای تجاری هستند که در فعالیتهای تجاری و خرید محصولات کاربرد دارند و باتهای نوع پنجم باتهای مخل امنیت طبقهبندی شدهاند.
وظایف وزارتخانهها در مقابل باتها و روباتها
طبق دستورالعمل باتها و روباتها، بیشترین مسوولیت برای باتهای محتوایی برعهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است.
در این دستورالعمل قید شده که تدوین ضوابط مرتبط با ممنوعیت استفاده از باتهای گمنامساز انتشار محتوا و اخبار در کانالها و گروههای فعال در پیامرسانهای اجتماعی بر عهده وزارت ارشاد است.
همچنین ارزیابی عملکرد پلتفرمها در ساماندهی باتهای منتشرکننده محتوای انبوه به صورت دورهای و تدوین و اعلام ضوابط مرتبط با مسوولیت کاربران، توسعهدهندگان کسبوکارها و سکوها در صورت بروز جرائم و موارد خلاف قوانین و مقررات بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
وزارت ارشاد باید اقدام به تدوین و انتشار دستورالعملی برای ساماندهی باتهای منتشرکننده محتوا کند و در این دستورالعمل مواردی چون استفاده از باتها به صورت روشن و صریح و لزوم موافقت کاربر با دریافت پیام از بات را در نظر بگیرد و همچنین باید امکانی پیشبینی شود تا انصراف کاربر از دریافت خدمات میسر باشد و این دستورالعمل به صورت کامل با سند صیانت از داده منطبق باشد.
از سوی دیگر ساماندهی دستورالعمل مربوط به اعلانات کوتاه نیز برعهده وزارت ارشاد و فرهنگ است.
در این دستورالعمل تاکید شده وزارت ارشاد باید به گونهای عمل کند که موارد ممنوعیت استفاده از باتها در دستکاری و جهتدهی افکار عمومی مانند نظرسنجی انتخاباتی و فروش تبلیغات کالاها و برنامکها را اعلام کند.
در این دستورالعمل تدوین و اعلام ضوابط مرتبط با ممنوعیت استفاده از باتها در تبلیغات سیاسی و فرآیندهای انتخاباتی توسط تمامی ذینفعان و فعالان عرصه انتخابات برعهده وزارت کشور گذاشته شده است.
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز برای منتشرکننده پیامک انبوه باید اقدام به تدوین و انتشار کردارنامه ارسال پیامک انبوه کند. همچنین تدوین ضوابط مرتبط با نظارت و ارزیابی عملکرد اپراتورها در ساماندهی پیامهای انبوه نیز بر عهده این وزارتخانه است.
همچنین وزارت ارتباطات باید به صورت دورهای اقدام به انتشار گزارش عملکرد اپراتورها در ساماندهی پیامکهای انبوه به صورت دورهای کند و مجازاتهای تخطی از این الزامات را اعلام کند.
ارائه خدمات برخط به کاربران برای مصون ماندن از مزاحمتهای پیامکهای انبوه از دیگر اقداماتی است که این وزارتخانه باید انجام دهد. تدوین و اعمال رویههای مرتبط با لزوم تصریح در استفاده از بات در عملیات مربوط به ارسال پیامک برای مخاطبان و همچنین انتشار عمومی گزارش عملکرد در زمینه ساماندهی باتهای منتشرکننده پیامکهای انبوه به صورت ماهانه و ایجاد سامانههای هوشمند تشخیص پیامک انبوهی که خارج از ضوابط منتشر میشود برعهده این وزارتخانه است.
وزارت ارتباطات در زمینه منتشرکننده ایمیلهای انبوه نیز باید اقدام به تدوین و انتشار عمومی کردارنامه انتشار ایمیل انبوه کند. همچنین ارزیابی عملکرد ارائهدهندگان این مدل خدمات در سامانه باتهای منتشرکننده ایمیل انبوه به صورت دورهای نیز برعهده این وزارتخانه است و این وزارتخانه باید در جهت تدوین و اعلام سازوکار مسوولیتپذیری و پاسخگویی و ایجاد سامانهای مرتبط برای حذف اسپم گام بردارد. این وزارتخانه باید در خصوص تدوین انتشار ضوابط و شرایط فنی خزش خزشگردهای خارجی در ابر اینترنتی گسترده در کشور نیز اقدام کند و دستورالعمل ساماندهی خزشگرهای داخلی را نیز تدوین کند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد