مشقت گاز

«جهان‌صنعت»- اینجا قلب انرژی ایران است، مکانی به وسعت 44‌هزار هکتار با 8 مخزن 500‌هزار بشکه‌ای که گاز تولیدی از چاه‌های میدان پارس‌جنوبی را پس از تسویه در 13 پالایشگاه در مجتمع گاز پارس‌جنوبی، بخش بزرگی را ذخیره و مابقی را به پالایشگاه‌های تولیدکننده بنزین انتقال می‌دهد. مکانی با بوی تند گوگرد که نفس‌ها را گاه به شماره می‌اندازد و درجه سختی کار بیشتر از آنکه سخت توصیف شود، حساس است. جایی که شاید کمتر ایرانی‌ای بداند برای تولید میعانات گازی شامل اتان، بوتان، پروپان، گوگرد و مواد اولیه بنزین در این مجتمع صدها انسان شریف، گاه از جان مایه می‌گذارند.
آنطورکه راهنمای گروه خبرنگارانی که برای بازدید از مخازن پارس‌جنوبی رفته بودند، توضیح می‌دهد از روزی که کلنگ این مخازن زمین زده شد تا به امروز، شاید ده‌ها انسان جان باختند، تا محصولات گازی راهی شهرهای کشور شود. در کنار گاز و مشتقات آن، مهم‌ترین محصول بنزین است. اگر در مسیر تولید، فرآوری یا انتقال میعانات گاز مجتمع گازی پارس‌جنوبی تنها چند ثانیه اختلال و تاخیر اتفاق بیفتد، جریان گاز و بنزین کشور مختل خواهد شد.
مسعود زنگنه، رییس عملیات مخازن شرکت مجتمع گاز پارس‌جنوبی در جریان بازدید خبرنگاران در توضیح مهم‌ترین اقدامات صورت‌گرفته در ذخیره‌سازی گاز می‌گوید: تاسیسات مخازن گاز پارس‌جنوبی از سال 1388 آغاز شد و در سال 1398 به بهره‌برداری رسید. هشت مخزن با ظرفیت 500‌هزار بشکه حدود 640‌هزار مترمکعب را ذخیره‌سازی می‌کنند و به پالایشگاه‌های بندرعباس، شیراز و پتروشیمی‌هایی مثل ستازه خلیج‌فارس و نوری انتقال می‌دهند.
زنگنه با بیان اینکه مخازن در شرایط تحریمی گاز را ذخیره‌سازی کرده تا خللی در توزیع گاز در کشور صورت نگیرد، عنوان کرد: از گازی که روزانه به مخازن پارس‌جنوبی می‌آید، 450‌هزار بشکه به ستاره خلیج‌فارس انتقال داده می‌شود که تولید عمده بنزین کشور است.360‌هزار بشکه به پالایشگاه بندرعبارس و 120‌هزار بشکه به پالایشگاه شیراز انتقال داده می‌شود.
او با بیان اینکه این مخازن با ظرفیت 500‌هزار بشکه معادل تولید یک هفته پارس‌جنوبی است، افزود: طرح توسعه ایجاد مخازن جدید هم قرار است در منطقه دیگری احداث شود که می‌تواند توان ذخیره‌سازی گاز را در کشور اضافه کند.
قلب تپنده گاز به وسعت اقتصاد ایران
پارس‌جنوبی، پایتخت گاز ایران این روزها که هوای بیشتر نقاط کشور سرد است، بهاری است. گاز از سرزمین بهاری، باید کیلومترها سفر کند تا به خانه‌های ایرانیان برسد. محصول استراتژیکی که در سال‌های اخیر نگرانی‌های بسیاری درباره ناترازی آن و افت فشار در چاه‌ها مطرح می‌شود. آنطور که مقامات وزارت نفت می‌گویند، هم اکنون میزان تولید و برداشت گاز ایران از قطر جلوتر است اما مشخص نیست که این روند تا کی می‌تواند ادامه داشته باشد.
محمدرضا جولایی، سرپرست مدیریت هماهنگی و نظارت شرکت ملی گاز در نشست خبری گفت: 70‌درصد گاز کشور که به میزان 590‌میلیون مترمکعب است در 13 پالایشگاه فرآوری و در مجتمع شرکت مجتمع پارس‌جنوبی ذخیره‌سازی و انتقال داده می‌شود. در این مجتمع همچنین 700‌هزار بشکه میعانات تولید می‌شود. 20‌هزار تن گاز مایع ، 1500 تن گوگرد و 5‌هزار تن اتان تولید می‌شود. همه این تولیدات را اگر کنار هم بگذارید، عدد بزرگی را نشان می‌دهد علاوه‌بر آنکه گاز و انرژی کشور در مجتمع گازی پارس‌جنوبی تولید می‌شود، اقتصاد کشور را هم اداره می‌کند.
وی افزود: فقط تولید گاز در این مجتمع معادل 5/‏3‌میلیون بشکه نفت خام است. البته با وجود وسعتی که تولید گاز در پارس‌جنوبی دارد، مشکلات خاص خود را دارد. گاز ما ترش است، باید فرآوری شود تا به شبکه گاز کشور تزریق شود. شیرین‌سازی از طریق پالایشگاه‌ها انجام می‌شود. علاوه‌بر آن نیروگاه ‌هزار مگاواتی در این مجتمع داریم که برق تولید می‌کند و حتی بخشی از برق را هم به شبکه انتقال می‌دهد.
جولایی تصریح کرد: کریدورهایی داریم که در اختیار مجتمع است و خطوط انتقال گاز، گوگرد و ال‌پی‌جی را اداره می‌کند. 13 پالایشگاه در قالب 22 فاز، کار بسیار پیچیده‌ای است. با شرایط تحریم می‌توان گفت این کار پیچیده‌‌تر هم شده است. باید بتوانیم قطعات را در داخل کشور تامین کنیم. حساسی کار آنقدر زیاد است که اگر یک فاز از مدار خارج شود حجم آن 25‌میلیون مترمکعب می‌شود.
سرپرست مدیریت هماهنگی و نظارت شرکت ملی گاز با اشاره به افزایش مصرف گاز در زمستان امسال و فشاری که روی مجتمع گاز پارس‌جنوبی وارد کرده است، گفت: شرایط به گونه‌ای پیش آمده که فشار زیادی روی شرکت گاز و به خصوص شرکت مجتمع گاز وارد شده است. بیش از 70‌درصد انرژی کشور به گاز وابسته است، به همین دلیل است که فشار زیادی بر این مجتمع وارد شده است.
او اضافه کرد: شرکت مجتمع گاز پارس‌جنوبی 70‌درصد گاز کشور را تامین می‌کند. مشکل اصلی ناترازی بخشی به نوع سبد انرژی کشور برمی‌گردد، درحالی‌که در کشورهای دیگر ترکیب انرژی متفاوت است. مشکل دیگر میزان مصرف خانگی در کشور است. بخش خانگی در زمستان 600 تا 700‌میلیون مترمکعب گاز مصرف می‌کند، درحالی‌که در تابستان 120‌میلیون مترمکعب مصرف می‌شود، در نتیجه افزایش مصرف در زمستان فشار مضاعفی به صنایع و نیروگاه‌ها وارد می‌کند.
جولایی گفت: با وجود 28‌میلیون مشترک، هرچقدر تولید گاز داشته باشیم به مصرف خانگی می‌رسد و حتی نیاز نیروگاه‌ها را تامین نمی‌کند و حتما باید سوخت دوم استفاده کنند. راهکار دیگر صرفه‌جویی است.
اورهال زیر گرمای 50 درجه
غلامعباس حسینی، مدیرعامل شرکت مجتمع گاز پارس‌جنوبی هم در این نشست خبری طی گزارشی اظهار داشت: طی هشت‌ماه گذشته 130‌میلیارد مترمکعب گاز به خطوط سراسری تحویل دادیم که نسبت به سال گذشته 2/1درصد افزایش تولید به ثبت رسیده است. تولید متان، اتان و پروپان هم طی هشت‌ماه گذشته افزایش یافته است. از آنجا که 75‌درصد سبد انرژی کشور گاز و 85‌درصد نیروگاه‌ها گاز است، در نتیجه می‌توان گفت که بیش از 90‌درصد سبد انرژی وابسته به گاز است.
حسینی با بیان اینکه شرکت مجتمع گاز پارس‌جنوبی حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان را در سال گذشته در دستور کار قرار داده است، گفت: امسال مجمع پارس‌جنوبی مقام اول را کسب کرد. 11‌هزار و 500 قلم کالاها را در داخل کشور تولید می‌کنیم که با حمایت پژوهش شرکت ملی گاز و مجتع صورت می‌گیرد.
وی افزود: در تعمیرات اساسی، شرایط ما به گونه‌ای است که چون فشار مصرف بالا رفته در تابستان هم باید گاز نیروگاه‌ها را تامین کنیم. هرچند در تابستان بخش خانگی حدود 150‌میلیون مترمکعب گاز مصرف می‌کنند، وقت زیادی برای اورهال پالایشگاه‌ها هم نداریم. امسال اورهال از 45 روز به 25 روز کاهش یافته که فشار سنگینی به کارکنان مجتمع وارد کرده است و با توجه به افزایش گرمای هوا در بهار و تابستان، کار بسیار سختی است.