23 - 12 - 2021
مرز باریک حمایت و دخالت در بورس
زینب مختاری- در حالی که بازار سرمایه تنها چند روز است که در مسیر صعودی قرار گرفته و روزنههای امید برای تداوم رشد سهام گشوده شده، اظهارات غیرکارشناسی و مداخلهجویانه برخی مسوولان دولتی مجددا حاشیههای جدیدی ایجاد کرده است. به تازگی محسن رضایی معاون اقتصادی رییسجمهوری رقمی را در رسانهها به عنوان نقطه رشد شاخص اعلام و تاکید کرده که به زودی اصلاحات قابلتوجهی در بورس انجام خواهیم داد! این البته نخستین بار نیست که یک مقام دولتی درباره بازار سرمایه اظهارات غیرکارشناسانهای ارائه میکند. سال گذشته نیز در بحبوحه ریزش بورس، محمود واعظی رییس دفتر رییسجمهوری وقت، عدد یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد را به عنوان نقطه مقاومت شاخص معرفی کرده بود؛ رقمی که به حمایت واعظی معروف شد و البته بورس بیتوجه به عدد اعلامی به ریزش خود ادامه داد. حالا اما نوبت به رضایی رسیده تا او نیز در این مسابقه تنگاتنگ، عدد مورد علاقه خود را اعلام کند. بر همین اساس معاون اقتصادی رییسجمهوری این بار عدد یک میلیون و ۷۰۰ هزار واحد را اعلام کرده تا سیگنال اعلامی او دست کم ۱۰۰ هزار واحد بالاتر از اصحاب دولت قبل باشد! اظهاراتی که البته در صورت تداوم و تکرار میتواند به عنوان ریسک جدیدی برای سرمایهگذاری در بورس تلقی شود. تحلیلگران بازار سرمایه پیش از این نیز نسبت به اظهارات غیرمسوولانه برخی مقامات دولتی درباره بورس هشدار داده و بر مرز باریک حمایت و دخالتهای دولت در بازار سرمایه تاکید کردهاند. فردین آقابزرگی تحلیلگر بازار سرمایه در گفتوگو با «جهانصنعت» ابراز امیدواری کرده است که اظهارات محسن رضایی به صورت اشتباه منعکس شده باشد. او تاکید کرد که در غیر این صورت این دست از اظهارات غیرکارشناسی، قابل پذیرش نیست.
شهریورماه سال گذشته بود که در بحبوحه ریزش بیسابقه و پرشتاب بورس محمود واعظی رییس دفتر رییسجمهوری وقت در برنامه گفتوگوی ویژه خبری حاضر شد و محدوده حمایتی شاخص کل را یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد اعلام کرد؛ اظهاراتی که شگفتی و انتقادات زیادی را از سوی کارشناسان و فعالان بازار سرمایه به دنبال داشت. این در حالی بود که بررسیها نشان از اصلاح ادامهدار شاخص کل داشت و به نظر نمیرسید بازار سرمایه فعلا تصمیمی برای توقف در مسیر نزولی داشته باشد. بدین ترتیب شاخص کل بورس از زمان اعلام حمایت واعظی تا پایان سال گذشته، دستکم ۳/۲۴ درصد اصلاح کرد و از سطح یک میلیون و ۷۲۷ هزار واحد در ابتدای شهریور ۹۹ تا رقم یک میلیون و ۳۰۷ هزار واحد در پایان اسفند سال گذشته کاهش یافت! تکرار اظهارات غیرکارشناسی دولتمردان سابق در کنار برخی نمایندگان مجلس و سیاستمداران و مشاهده آثار مخرب این اظهارات در بازار سرمایه، موجی از بی اعتمادی را در میان سرمایهگذاران بازار سهام ایجاد کرده است. به ویژه آنکه مداخلات مستقیم و غیرمستقیم دولتهای دوازدهم و سیزدهم از سال گذشته بدین سو، نفس بازار سرمایه را بریده و سرمایهگذاری در این بخش را به شدت سرکوب کرده است. بدین ترتیب بازار طی ماههای اخیر با اصلاح عمیقی مواجه بوده و قیمت سهمها به شدت کاهش یافته است. به گفته تحلیلگران، بازار اکنون در شرایط ارزندگی بیسابقهای قرار گرفته و در صورت اعتماد سرمایهگذاران مهیای صعودی منطقی است. در همین حال چند روزی است به مدد انتشار خبرهای مثبت پیرامون حمایت دولت از بازار سرمایه در قالب بودجه ۱۴۰۱ و بسته ۱۰ بندی ستاد اقتصادی، سرمایهگذاران مجددا نسبت به آینده بازار امیدوار شدهاند. با این حال اما همچنان فضای بیاعتمادی بر بازار حاکم است و تا زمان اجرایی شدن مصوبات، سرمایهگذاران جانب احتیاط را نگاه داشتهاند. در این میان مهمترین نگرانی سرمایهگذاران در کنار ترس از خلف وعده دولت، احتمال عدم رعایت مرز حمایت و دخالت از سوی دولتمردان است؛ امری مهم که گاه سبب شده است اهالی بازار، عطای حمایت را به لقای دخالت دولت ببخشند. از همین رو اظهارات اخیر معاون اقتصادی رییسجمهوری در باب حمایت از بازار سرمایه تا حدی نگرانکننده به نظر میرسد. بر اساس گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، محسن رضایی اظهار کرده است: «در دولت گذشته یک کار شتابزدهای صورت گرفت و بورس فراتر از توانش زیر بار هزینههای مردم رفت و مردم پولهایشان را آوردند در حقیقت روی یک خودرویی سوار کردند که این خودرو توانایی لازم برای تحمل آن را نداشت و هم اکنون شاخص بورس روی پله یک میلیون و ۱۵۰ هزار واحدی قرار دارد. (اگرچه شاخص کل در زمان اظهارات رضایی در سطح ۳/۱ میلیون واحد قرار داشته است).» او همچنین بیان کرده است: از اینجا به بعد ما این خودرو را تقویت میکنیم که بتواند بار بزرگتری را از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار واحدی و آرام آرام در ارتفاع بالاتری حمل کند، این مورد در دستورکار ماست و به زودی اصلاحات قابل توجهی در بورس انجام خواهیم داد.
شائبه دستکاری شاخص کل
فردین آقابزرگی تحلیلگر بازار سرمایه در گفتوگو با «جهانصنعت» عنوان کرد: «در هر کشوری دولت به عنوان رکن تصمیمگیر در ارتباط با فضای عمومی اقتصاد شناخته میشود و سیاستگذاری بر عهده این نهاد است، اما این سیاستگذاری نباید به صورت دستوری رخ دهد. به عنوان مثال همواره تاکید میشود که نرخ بهره باید در بازار و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شود؛ نرخ محصولات، قیمت تمامشده کالاها، نرخ خوراک صنایع و تمامی این موارد باید بر اساس منطق و اصولی تعیین شوند.» او با نگاهی خوشبینانه نسبت به اظهارات رضایی بیان کرد: «شاید منظور آقای رضایی القای این مساله به آحاد سهامداران و سرمایهگذاران متضرر طی یکی دو سال گذشته بوده که دولت از بازار سرمایه حمایت خواهد کرد. در غیر این صورت اگر صراحتا کسی این مساله را مطرح کند که میخواهیم شاخص را حرکت دهیم به سمت بالا، در مقابل در واقع این موضوع مطرح میشود که اگر شاخص بالا نرفت یعنی دولت ارادهای نداشته که بازار سرمایه رشد کند.» این تحلیلگر بازار سرمایه تاکید کرد: «در این صورت این ریسک وجود دارد که شاخص کل تا حد زیادی به صورت سلیقهای و به شکل اقتضایی حرکت کند. در حالی که اساسا در بورسهای بازارهای مالی پیشرفته و اقتصادهای توسعه یافته این روند مبتنی بر قواعد و اصولی است.»
ریسک دخالت در روند بازار
آقابزرگی در ادامه عنوان کرد: «وضع سیاستهای حمایتی در اقتصاد مانند همین مصوبات ۱۰گانهای که بخشی از آنها مستقیما ممکن است منتهی به حمایت از بازار سرمایه شوند خوب است، اما اگر نگاه به صورت دستوری باشد در حقیقت ممکن است مجال و اجازه را به مقام ناظر بدهد که تحت اختیار و اراده سازمانی خود در امور معاملات دخالت کند، به نحوی که شاخص را رقم بزند.» این تحلیلگر بازار سرمایه ابراز کرد: «هر چند مطمئن هستم باید استنباط و برداشتی که ما از صحبتهای ایشان داریم را بر این فرض بگذاریم که این صحبت اشتباه منعکس شده یا در اصول و ادبیات آن دقت لازم صورت نگرفته است.
اما در غیر این صورت بیان این مطلب که شاخص را میخواهیم افزایش دهیم با این صراحت، همان طور که در ابتدا هم گفتم نقطه مقابلی دارد و آن هم این است که ما به عنوان دولت هر زمان که بخواهیم- مانند دولت گذشته- فضای بازار را شاداب میکنیم و با استقبال زیاد به سمت بالا میبریم و بالعکس هر زمان هم که نخواهیم شاخص را نگاه میداریم! گویی تمام انتظارات سرمایهگذاران باید متوجه دولت باشد.» آقابزرگی عنوان کرد: « به نظر من برداشت از صحبتهای ایشان اشتباه بوده اما اگر چنین امری صحت داشته باشد، بیان این مطالب غیرقابل پذیرش و غیرکارشناسی است.»
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد