مانع‌تراشی صادراتی

گروه معدن- بورس صنایع معدنی این روزها به شدت درگیر آزمون و خطاهای دولتمردان شده است. درست در زمانی که تولیدکنندگان و صنعتگران کشور به دلیل تشدید تحریم‌ها با هزینه‌های قابل توجهی روبه‌رو هستند، دولت نیز با محدود کردن هر چه بیشتر صادرات از طریق آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های خلق‌الساعه به مشکلات حوزه تجارت دامن می‌زند. در واقع توسعه معدن و صنایع معدنی در حالی در اولویت اظهارنظرهای دولتمردان قرار گرفته که در عمل به دلیل محدودیت‌های نابجا در حوزه صادرات به بهانه جلوگیری از خام‌فروشی، شاهد کاهش صادرات مواد معدنی و همچنین ریزش‌های بزرگ در بورس معدنی‌ها هستیم؛ موضوعی که باعث شده سرمایه مردم نیز در بازار سرمایه تحت‌تاثیر قرار گیرد و افت معناداری را تجربه کند. در این میان عملکرد شرکت‌های معدنی بورسی نیز با مشکل مواجه شده به طوری که نه‌تنها نمی‌توان توقع توسعه هر چه بیشتر در این بخش را داشت بلکه افت قابل توجهی نیز در این حوزه پیش‌بینی می‌شود. این در حالی است که به باور کارشناسان، تنها با تسهیل صادرات و توجه به این حوزه می‌توان علاوه بر ارزآوری اقتصادی برای کشور، منجر به رشد و توسعه بسیاری از بخش‌ها از جمله صنعت و معدن شد و از سوی دیگر رشد بازارهایی همچون بازار سرمایه به عنوان محلی مناسب برای سرازیر شدن سرمایه‌های مردم را شاهد بود. اما متاسفانه عملکرد غیرقابل توجیه دولت در حوزه تجارت و همچنین دیگر حوزه‌های اقتصادی باعث شده شرکت‌های تولیدی و صنعتی از جمله شرکت‌های معدنی با چالش‌های زیادی مواجه شوند و در مقابل بازار سرمایه نیز روزهای ناخوشایندی را تجربه کند.
بر همین اساس تحلیلگر ارشد بازارهای بین‌المللی سنگ‌آهن و فولاد در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه پیش‌بینی‌ها از آینده شرکت‌های معدنی و فولادی در بازار بورس چگونه است، به رادیو فولاد گفت: توازن و تعادل بورس به مولفه‌های متعددی بستگی دارد که به طور حتم سیاست‌های دولت در آن تاثیرگذار خواهد بود. در این میان افزایش ارزش سهام شرکت‌های بورسی به عملکرد مثبت آنها بستگی دارد. همچنین زمان سوددهی هر شرکت به خصوص شرکت‌های معدنی و فولادی از اهمیت قابل توجهی در این خصوص برخوردار است.
کیوان جعفری‌طهرانی با بیان اینکه مهم‌ترین مولفه‌ای که باعث افزایش ارزش سهام شرکت‌ها در بورس می‌شود فروش آنهاست، اظهار کرد: به طور حتم هر چه فروش شرکت‌ها به حوزه بین‌المللی معطوف شود و صادرات افزایش پیدا کند، افزایش سوددهی شرکت‌ها را نیز به دنبال خواهد داشت.
سنگ‌اندازی پیش پای صادرکنندگان
وی افزود: متاسفانه در حال حاضر شاهد کاهش ارزش پول ملی هستیم؛ موضوعی که طبیعتا فرصت خوبی برای صادرات است و به نفع صادرکنندگان تمام خواهد شد. البته نه تنها در ایران بلکه در تمام کشورهای دنیا شرایط به همین منوال است و کاهش ارزش پول ملی فرصتی برای توسعه صادرات محسوب می‌شود.
جعفری‌طهرانی ادامه داد: بسیاری از کشورها زمانی که قصد توسعه صادرات خود را داشتند، دست به چنین اقداماتی زدند از جمله کشور ژاپن که در دهه ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ قصد داشت آلمان را پشت سر گذارد و به اقتصاد سوم دنیا تبدیل شود یا کشوری مانند چین که در سال ۲۰۱۰ ژاپن را پشت سر گذاشت و به اقتصاد دوم دنیا تبدیل شد. اخیرا نیز جنگ تجاری آمریکا و چین را شاهد هستیم که آمریکا همواره نسبت به کاهش ارزش پول ملی از سوی چین گلایه‌مند بود. تحلیلگر ارشد بازارهای بین‌المللی سنگ‌آهن و فولاد با بیان اینکه تمام این اقدامات به صادرات کمک می‌کند، به رادیو فولاد گفت: این در حالی است ما در حال حاضر شاهد این هستیم که پیش پای شرکت‌های فولادی و معدنی، موانع متعددی در حوزه صادرات گذاشته می‌شود.
بازی با صادرات برای کنترل بازار داخل
به گفته وی، دولت سعی دارد از طریق یک سوئیچ که در واقع همان بازی با صادرات است، کنترل بازار داخلی را به دست گیرد در حالی که این اقدام بسیار خطرناک است و ما نمی‌توانیم از شرکت‌ها توقع سوددهی داشته باشیم و مدام پیش پای آنها سنگ بیندازیم.جعفری‌طهرانی با بیان اینکه قیمت‌های فروش داخلی برای کالاها چه در داخل بورس کالا و چه در بازار آزاد عرضه شود، قابل قبول نیست، گفت: در بورس کالا قیمت‌ها به صورت دستوری است و نمی‌توان از یک عددی بالاتر کالا عرضه کرد و در بازار آزاد نیز شرایط به گونه‌ای است که عده زیادی کالاها را به صورت هیجانی خریداری می‌کنند.
وی ادامه داد: تمام تقاضاهایی که وجود دارد برای تامین نیاز داخلی نیست بلکه برای دپو کردن کالا از ترس کاهش هرچه بیشتر ارزش پول ملی است.
تحلیلگر ارشد بازارهای بین‌المللی سنگ‌آهن و فولاد بیان کرد: در حال حاضر روندی که می‌توان در ادامه تصویر کرد، وضعیت خوبی نیست. به این معنا که جلوگیری از کاهش ارزش سهام شرکت‌های بورسی با توجه به شرایط فعلی، کار ساده‌ای برای دولت نیست. این کارشناس حوزه معدن اظهار کرد: البته در این میان شاهد این هستیم که برخی از شرکت‌های بورسی معدنی همچون شرکت ملی مس موفق عمل کرده و جزو برترین‌های بورس هستند که در این خصوص به طور حتم افزایش صادرات نقش پررنگی داشته است. اما به هر حال ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که دیگر شرکت‌های بورسی در حوزه فولاد و معدن همچنان جزو بهترین‌ها قرار بگیرند آن هم در زمانی که موانع متعددی در حوزه صادرات جلوی پای آنها قرار داده شده است.
حرکت دستوری ناموفق
وی در مورد اقدامات دولت برای سر و سامان دادن به بازار سرمایه گفت: اگر دولت تصمیم درستی نگیرد و به صورت دستوری شرکت‌های حقوقی را موظف به افزایش سرمایه یا جمع‌‌آوری سرمایه از منابع مختلف کند تا به این طریق باعث افزایش ارزش این شرکت‌ها شود و جلوی ریزش آنها را بگیرد، در بلندمدت موفق نخواهد بود.جعفری‌طهرانی خاطرنشان کرد: فراموش نکنیم حرکتی که در بازار سرمایه اتفاق افتاد، به یک دوره دو تا سه ساله نیاز داشت که با ترمیم بورس و افزایش ارزش آن محقق شد اما بورس ایران در ماه قبلی میلادی (آگوست)، با شاخص منفی ۱۴ درصد بدترین عملکرد را در میان کل بورس‌های جهان به خود اختصاص داد. به این معنا که عملکرد خوب بورس در بازه زمانی فروردین تا مرداد، این اواخر تحت‌الشعاع قرار گرفت و سرمایه‌های زیادی بر باد رفت. این در حالی است که جلوگیری از افت بیشتر بورس به این راحتی نیست مگر اینکه دولت برای این منظور فکری اساسی کند.
دلیل کاهش ارزش سهام شرکت‌ها
تحلیلگر ارشد بازارهای بین‌المللی سنگ‌آهن و فولاد افزود: امیدوارم هر کسی که در مسند وزارت صمت قرار می‌گیرد، به این مهم توجه کند که جلوگیری از صادرات کار خطرناکی است.
وی ادامه داد: تعداد زیادی از مردم با آوردن پس‌انداز و سرمایه خود حتی با فروش اموال، پول خود را به صورت هیجانی به بورس آوردند اما با توجه به شرایط فعلی، دولت باید تدبیری به خرج دهد که به جای جلوگیری از صادرات و وضع قوانین متعدد برای محدود کردن صادرکنندگان، به یک تعادل در حوزه تجارت و بازار سرمایه برسد.
به گفته جعفری‌طهرانی، اصلاح بازار داخلی از نظر عرضه در حالی با ایجاد محدودیت‌های صادراتی از سوی دولت اتفاق می‌افتد که این اقدام منجر به کاهش ارزش سهام این شرکت‌ها در بورس می‌شود.
وی ادامه داد: این در حالی است که به عقیده بنده اگر دولت امیدوار است در یک سال باقی مانده از عمر خود، افزایش ارزش سهام شرکت‌های معدنی و فولادی را رقم بزند، باید از طریق تسهیل و کمک به صادرات وارد عمل شود.
درآمدی معادل فروش روزانه یک میلیون بشکه نفت
این کارشناس ارشد با تاکید بر اینکه تنها راه نجات ارزش سهام شرکت‌ها کمک به صادرات است، گفت: این در حالی است که وزارت نفت در این برهه از زمان نمی‌تواند کاری انجام دهد چراکه صادراتی ندارد.
جعفری‌طهرانی اظهار کرد: معاملاتی که در طول دو ماه گذشته و قبل از ریزش بورس در بازار سرمایه انجام می‌شد، درآمدی معادل فروش روزانه یک میلیون بشکه نفت برای شرکت‌های کارگزاری و دولت به دنبال داشت. در حالی که در شرایط فعلی چنین وضعیتی وجود ندارد و سرمایه مردم نیز از دست رفته است.
وی با بیان اینکه درخواست ما از دولتمردان این است که جلوی صادرات را نگیرند، افزود: درست است که ما باید جلوی خام‌فروشی را بگیریم و نیاز داخل کشور را تامین کنیم اما نباید جلوی صادرات را به طور کامل بگیریم.
بازار فولاد تا دو ماه آینده خوب است
تحلیلگر ارشد بازارهای بین‌المللی سنگ‌آهن و فولاد همچنین در ادامه در واکنش به اینکه آیا از این پس فولادسازان باید منتظر رشد قیمت در بازار باشند، گفت: وضعیت بازار بهتر از آن چیزی است که در ماه آگوست پیش‌بینی می‌شد.
به این معنا که تا دو ماه آینده بازار بسیار خوبی برای فولاد و محصولات چرخه زنجیره فولاد وجود خواهد داشت، چرا که در کنار چین به عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده و مصرف‌کننده فولاد جهان، شاهد این هستیم که در ماه جاری بازار اروپا نیز باز شد.
جعفری‌طهرانی با بیان اینکه کشورهایی همچون ژاپن و کره‌جنوبی به علت بحران کرونا در خواب زمستانی فرو رفته بودند، افزود: در ماه‌های فوریه و مارس، بزرگ‌ترین فولادسازان ژاپن (نیپون استیل وJFE ) تعدادی از کوره‌های بلند خود را بسته بودند اما در ماه جاری شاهد این هستیم که این شرکت‌ها و همچنین تیسن کروپ آلمان در حال باز کردن کوره‌های خود هستند.
وی بیان کرد: این حرکت‌ها نشان می‌دهد که بازار مصرف جان گرفته و تقاضا افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که تا این فولادسازان در شرکت‌های اروپایی، ژاپن و کره جنوبی به مدار کامل تولید برسند، حداقل یک ماه و نیم زمان می‌برد. به این ترتیب در این فاصله و فرصت زمانی، بازار سنگ‌آهن و فولاد بسیار تشنه خواهد بود. بنابراین ما باید تا حد امکان از این بازار صادراتی که تا اوایل آبان ادامه دارد، استفاده بهینه کنیم.
به گفته این کارشناس، همیشه فرصت‌های طلایی در اختیار ایران قرار نمی‌گیرد. از این رو باید از این فرصتی که پیش روی کشور قرار گرفته، نهایت استفاده را کرد. در این راستا دولت باید تصمیم جدی بگیرد و در حوزه صنعت، معدن و تجارت در ابتدا وزیر را تعیین کند تا هرچه زودتر قوانینی وضع شود که فعالان اقتصادی را از بلاتکلیفی خارج کند و تسهیل صادرات را به دنبال داشته باشد.