5 - 01 - 2022
ما زامبیهای شب نیستیم
ایسنا- شبها شهر چهره فقر را در خلوتی خود واضحتر نشان میدهد تا پدیدهای به نام «اتوبوسخوابی» که این روزها بر سر زبانها افتاده یکی از نمودهای فقری باشد که اتفاقا در تاریکی میتوان روشنتر آن را لابهلای آسیبهای اجتماعی دیگر دید، جماعتی که لزوما معتاد و کارتنخواب نیستند، اما بیخانمان هستند و از سوز سرما به اتوبوسهای پایتخت پناه آوردهاند و آرزو دارند برای ساعتی خواب بیشتر اتوبوسهای تندرو در شب «کندرو» شوند.
تصورم از «بیآرتی»خوابی تا قبل از همراهی یکشبه با برخی مسافران شب در یک مسیر رفت و برگشت خط «راهآهن- تجریش» خط «آزادی- تهرانپارس» تهران کاملا با واقعیتی که وجود دارد متفاوت است. قبل از آن مدام صحنههایی از میدان شوش و هرندی و… معتادان متجاهر و کارتنخوابها به ذهنم میآید و انتظار مشاهده همین صحنهها را در بیآرتیهای شب دارم.
کمکم با نزدیک شدن به ساعتهای بامداد جنس مسافران اتوبوسها تغییر میکند، افرادی که عجله سریعتر رسیدن به خانه را دارند تمام و دیگرانی که بدون عجله و خسته، گویی خانهای برای رسیدن ندارند جایگزینشان میشوند.
حالا از ساعت ۱۲ شب به بعد هر کسی سوار میشود با توجه به خلوتی اتوبوسهایی که در طول روز جای سوزن انداختن در آنها نیست، روی صندلیهای خالی لم میدهد و لحظاتی بعد به خواب میرود، حتی هستند افرادی که صدای خور و پف آنها بلند میشود و افرادی که خواب میمانند و چند ایستگاه جلوتر پیاده میشوند.
خوب به ظاهر آدما توجه میکنم، برعکس تصورم همه کسانی که سوار میشوند معتاد متجاهر با لباس مندرس نیستند. در پایانه آزادی افرادی در ایستگاه اول مسافر بیآرتی شدهاند که هم بلیت خریدهاند و ظاهری کاملا مناسب دارند. آنها فقط مسافران شب هستند که مقصد هم دارند و در مسیر یا انتها پیاده میشوند و میروند دنبال کار خود، اما در تمام مدتی که در اتوبوس هستند، خوابند.
ولی دیگرانی هم هستند که ظاهرشان متفاوت است. از چهره برخیشان میشود اعتیاد احتمالی را حدس زد؛ افرادی که شاید کسی حاضر نشود کنارشان بنشیند. معمولا در صندلی کناریشان وسایلی شبیه به ضایعات هست و یا اگر چیزی همراه نداشته باشند خالی است. از ایستگاه اول یعنی پایانه سوار نمیشوند شاید برای ندادن پول از ایستگاههای میانی که اکثرا شبها در آنها مامور کنترل بلیت نیست سوار میشوند، از ایستگاه دوم و گاهی بین مسیر سوار میشوند و تا انتهای خط هستند و میخوابند، اما هوشیارند، یعنی مدام مراقب اطرافشان هستند، شاید از ترس پلیس، حراست اتوبوسرانی، راننده یا حتی این اخیرا سوژه خبرنگارانشدن.
بیتردید خواب در اتوبوسهای بیآرتی برای اینها آنقدرها هم راحت نیست به ویژه اگر اعتیاد نداشته باشند. اینها از سر ناچاری و فقر، هوشمندانه خواب در اتوبوسها را برای فرار از سرما انتخاب کردهاند. در طول مسیر تکانهای اتوبوس، توقف در ایستگاهها و صدای باز و بسته شدن درها و ورود هوای سرد به یکباره و پیاده شدن در یک ایستگاه مانده به پایانه و انتهای خط پس از زمانی حدود ۳۵ تا ۵۰ دقیقه، همچنین تحمل سرما برای آمدن اتوبوس در لاین مخالف که گاهی تا یک ساعت هم طول میکشد، کار هر کسی نیست. برخی اتوبوسها هم در شب در برخی ایستگاهها توقف ندارند. همگی اینها باعث میشود که «اتوبوس شب» خواب راحتی را برای کسی به همراه نداشته باشد، اما برخی از «ما» مجبور هستند و تنها راه را همین خواب تکهتکه در اتوبوس میدانند.
مسافران روز این اتوبوسها حتی تصوری از آنچه شبها در این اتوبوسها میگذرد ندارند. همه مسافران خاص شب معتاد متجاهر نیستند، اما حضور برخی افراد، اتوبوسهای شب را خیلی شبیه فضاهای بیدفاع شهری کرده تا جایی که برای درآوردن گوشی تردید میکنید یا حتی از خیر سوار شدن به اتوبوس میگذرید و ترجیح میدهید پیاده یا با تاکسی بروید. با این حال برعکس تصور قبلی خیلی ترسناک و عجیب نیست، این افراد همانهایی هستند که قبل از ساعت ۱۲ شب میشد آنها را در پایانه آزادی و اطراف آن و در میدان راهآهن و اطراف آن دید؛ آدمها و مشکلاتی که بخشی از زندگی شب شدهاند و همیشه هستند فقط در شلوغی روز خوب دیده نمیشوند.
صحبت با افراد اتوبوس شب کار سختی است. معمولا میخواهند از زمانی که در اتوبوس هستند برای خواب استفاده کنند و خوش ندارند خواب تکهتکه مسیرهای رفت و برگشت را کسی خراب کند. در صندلی خالی کنار یکی از آنها مینشینم. خیلی زود سرش را بالا میآورد. از خواب پریده و از بیخوابی و سرحالی من متوجه شده برای خواب سوار نشدهام. تا آمدم سر صحبت را باز کنم انگار فهمیده باشد میخواهم سوال کنم میگوید: اسممان را زامبیهای اتوبوسی گذاشتهاند، اما زامبی نیستیم، فقط جایی گرم و نرم برای خواب پیدا کردهایم.
از همین دو، سه جملهای که میگوید درد هویدا میشود. اتوبوس و خواب تکهتکه و توصیف گرم و نرم! تا آمدم بپرسم که معتادی خودش گفت اعتیاد هم دارم.
ادامه میدهد: آمدی کشف کنی چرا به اینجا رسیدیم و چرا شبها بعضی مردم تو اتوبوس میخوابند؟ چون این جماعت همون ۵۰ یا ۶۰ تومنی که برای یک شب جای خواب لازمه ندارن، علتشم اعتیاد نیست. درسته من معتادم اما اونایی که نیستن چی؟ همگی هم صبحها کار میکنیم اما وضعیت این شده.
در جواب به این سوالم که هر شب این شکلی میخوابی؟ میگوید: نه گاهی حتی خواب هم برای من کفاره داره. وقتی سقف خونت روی سرت خراب شد داشتن یه سقف حتی اتوبوس هم آرزوت میشه.
حس میکنم از صحبت کردن عصبی شده، برای همین فقط میپرسم چرا گرمخونه نمیری؟ که میگوید: اوایل خوب بود بعدا هرکی هرکی شد، درست حسابی تمیز نمیکنن، بو گند میده، ۱۰ تا مرض هم میگیریم بعدم وسایلتو میگیرن نمیدن، حتی بعضی وقتا بعضیا کتک میزنن و جیبتو میزنن.
نزدیک سپیده است…. پیر و جوان، معتاد و سالم، کودک و سرباز، مسافر و راهمانده همه در طیاره خواب تندرو به خواب فرو رفتهاند، شاید خوابگاه اتوبوس تنها پناه آنها بوده، شاید راه دیگری نداشتهاند اما راه چاره را دیگرانی باید پیدا کنند، دیگرانی که نامشان مسوول است… .
در همین راستا در نخستین واکنشها به این پدیده محمود ترفع مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهرداری تهران با تاکید بر اینکه وجود این پدیده را انکار نمیکنیم، افزود: از گذشته نیز شاهد خوابیدن معتادان روی صندلیشان در اتوبوس بودهایم، اما این افراد جدید، ظاهر مناسبی دارند و کارت بلیت میزنند و وارد اتوبوس میشوند.
وی با بیان اینکه ما چگونه میتوانیم تشخیص دهیم که این مسافر جای خواب دارد یا نه؟ گفته بود: ما وجود این پدیده را انکار نمیکنیم اما این مساله یک اتفاق اجتماعی و اقتصادی است و شرکت واحد اتوبوسرانی در آن نقشی ندارد.
چمران: بساط اتوبوسهایی که در شب محل خواب افراد است جمع شود
این در حالی است که رییس شورای شهر تهران دیروز از قول زاکانی برای جمع کردن اتوبوسهای مستقر برای کارتنخوابها خبر داد.
مهدی چمران در واکنش به اتوبوسخوابی گفت: فضای عمومی تبلیغاتی به ویژه خبرگزاریهای خارجی بر مساله اتوبوسخوابی متمرکز شده و خبرگزاریهای خارجی یادشان رفته که زبالهگردهای لندنی یا دیگر کشورها چگونه زندگی میکنند.
وی با بیان اینکه البته اتوبوس جای استراحت نیست گفت: حتی فیلمی منتشر شده که یک اتوبوسخواب به راننده میگوید بخاری بزن اما میگویند نداریم. و به او پتو میدهند البته مساله دریافت پول مطرح نیست و عدهای درمانده به اتوبوسها پناه میآورند.
وی با بیان اینکه در گذشته به یاد دارید که برخی از این افراد را به زور به گرمخانهها میبردند تا در سرمای زمستان جانشان را از دست ندهد که فیلمهایش هم منتشر شد، گفت: البته من با زاکانی صبحت کردم و قرار شد شنبه یا یکشنبه بساط اتوبوسهایی را که در شب محل خواب افراد هستند جمع کنند چون اتوبوس بهداشتی نیست و صبح که این افراد بیدار میشوند چه کنند؟ مشکلاتی هم در این زمینه وجود دارد اما دقت کنید هر کاری کنیم از کار ما برداشت دیگری میشود و تبلیغات جهانی علیه ماست و زیر ذرهبین رسانههای داخلی و خارجی هستیم.
وی افزود: البته قرار است این اتوبوسها را جمع کنند و این افراد را در مکانی دیگر سامان دهند.
وی با اشاره به وعده شهرداری برای توسعه همراهسراها گفت: البته کار خیر است اما صرفا وظیفه شهرداری نیست و بهتر است که به افراد جامانده کمک شود.
گفتنی است معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران اعلام کرده بود برای کمک به افراد بیخانمان و کارتنخواب که تمایل به حضور در گرمخانهها ندارند در میادین اصلی اتوبوس مستقر کردهاند تا برای فرار از سرما، شب را در این اتوبوسها به صبح برساند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد