20 - 02 - 2024
صادرات گروگان دیپلماسی
گروه بازرگانی- با توجه به سرمایهگذاریهای خارجی کلان در عربستان، بهطور حتم در چند سال آینده این کشور بهعنوان رقیب جدیتر ایران در بازار کشورهای منطقه تهدیدی برای ۵ میلیارد دلار صادرات صنایع غذایی و کشاورزی بهشمار میرود. ترکیه هم با توجه به ارتقای سطح روابط خود با طالبان بهدنبال توسعه صادراتش به افغانستان است که بهعنوان تهدید دوم برای صادرکنندگان ایرانی بهشمار میرود. از آنجا که اختیارات اقتصاد در دست دولت است و دولت هم بهراحتی مبادرت به تصویب افزایش قیمتها میکند، مشکلات بسیاری برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایجاد میشود، چراکه بخش خصوصی برای تنظیم هزینهها با افزایش قیمتهای دولتی همیشه دچار مشکل میشود.
آمار ۱۰ ماهه تجارت محصولات کشاورزی و صنایع غذایی از ارزآوری ۹/۴ میلیارد دلاری صادرات حکایت دارد. از مجموع ۷/۱۸ میلیارد دلار تجارت اقلام کشاورزی و غذایی طی ۱۰ ماهه امسال ۲۶ درصد متعلق به صادرات بوده و ۷۴ درصد را واردات ۸/۱۳ میلیارد دلاری تشکیل داده است.
در طول ۱۰ سال گذشته ارزش صادرات صنایع غذایی برخلاف میزان صادرات ۵/۲ درصد کاهش ارزش نشان میدهد و وضعیت در بخش کشاورزی کمابیش به همین منوال است.
اهمیت امنیت غذایی در تنشهای بینالمللی
معاون وزیر و رییس سازمان دامپزشکی کشور با اشاره به اهمیت امنیت غذایی برای جوامع گفت: طبق برخی نظریات جنگهای آینده، جنگهای غذایی است و باید برای این موضوع آمادگی لازم را داشته باشیم. مجتبی نوروزی معاون وزیر و رییس این سازمان در جریان بازدید از یک واحد تولید فرآوردههای پروتئینی کشور، خطاب به مدیران انجمن صنایع بستهبندی گوشت و مواد پروتئینی کشور گفت: شما نمایندگان ۱۰ لشکر در عرصه امنیت غذایی هستید، چراکه ۱۰۰ هزار عضو به عنوان نیروی انسانی در ۱۵۰ شرکت زیرمجموعه شما در حال فعالیت در سنگر تولید مواد پروتئینی برای مردم هستند.
وی با یادآوری مثالی که اخیرا نیز در خصوص رویکرد جنگهای آینده که جنگ غذاست و نه جنگ اتمی، به بخشی از گزارش اخیر «ریچارد نفیو» مشاور کاخ سفید در زمان باراک اوباما استناد کرد که در این گزارش ۱۵۰ صفحهای، آشکارا تصمیم دولت آمریکا را برای به زانو در آوردن ایران از طریق تجهیزات نظامی و نظایر آن مورد نکوهش قرار گرفته و گفته بهترین راهکار گرفتن مرغ، تخممرغ و گوشت از سفره مردم ایران است تا بیثباتی و ناامنی بر آن کشور حاکم شود.
نوروزی با تاکید بر اهمیت مقوله امنیت غذایی با استناد به بخشی از گزارش تحقیقی و تفصیلی یکی از محققان موسسه پژوهشهای کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی افزود: براساس این پژوهش، امنیت غذایی اجزایی شامل فراهمی، دسترسی فیزیکی و اقتصادی، مصرف و سلامت و ثبات و پایداری دارد؛ کمااینکه امنیت غذایی در تمام کشورهای موفق در این خصوص از مرحله خاک، آب و هوا (که باقیماندهها، فلزات سنگین و… را شامل میشود) آغاز و سپس به سایر فرآیندهای چرخه تولید تا سفره تعمیم داده میشود.
معاون وزیر و رییس سازمان دامپزشکی کشور در ادامه به تشریح بخشی از وضعیت کشورهایی مانند آمریکا، چین، آلمان و اتحادیه اروپا پرداخت و گفت: با توجه به این شرایط، اهمیت نامگذاری واژه قرارگاه امنیت غذایی در جهاد کشاورزی برای ایجاد نگاه مبتنی بر ادبیات جنگی در اقتصاد کشاورزی کشور و لزوم اتخاذ هرگونه تصمیم و تمهید با این رویکرد به تولید و صادرات آشکار میشود.
لزوم حرکت به سمت زنجیرههای ارزش
نوروزی افزود: صنعت بستهبندی مواد پروتئینی در صورتی که برنامهای برای توسعه برند داشته باشد، باید به سمت تشکیل زنجیرههای ارزش گام بردارد تا جایی که با دامداریها، مرغداریها و آبزیپروریها از ابتدای زنجیره تامین هماهنگ شود. رییس سازمان دامپزشکی کشور تصریح کرد: مرغی که با نهاده ارز دولتی تولید میشود، نمیتواند خارج از شمول قیمتگذاری وارد بازار شود.
وی در خصوص تعداد زنجیره ارزش در بخش طیور گفت: تاکنون پنج تا شش زنجیره ارزش در حوزه طیور در کشور راهاندازی شده و این رقم باید افزایش یابد، زیرا آینده صنعت طیور متعلق به زنجیرهها است و این زنجیرهها به لحاظ بهداشتی، فنی و کارشناسی در دنیا دارای مزیت هستند. نوروزی اضافه کرد: در حوزه زنجیرههای ارزش امکان ردیابی تولید حتی یک کیلو گوشت در محل پرورش و کشتارگاه مشخص میشود.
کنترل بازار با ابزار صادرات
رییس سازمان دامپزشکی با بیان اینکه ابزار کنترل قیمت در بازار باید صادرات باشد، اضافه کرد: وزارت جهاد کشاورزی به دنبال حمایت و راهاندازی واقعی تشکلهاست و در این زمینه تجربه موفقی در تولید، تنظیم بازار و صادرات تخممرغ با مدیریت اتحادیه تخصصی این حوزه دارد.
نوروزی با تاکید بر اینکه تشکیل زنجیرههای ارزش میتواند ایران را به بازارهای صادراتی وصل کند، گفت: به طور قطع تولیدکنندگان و شرکتهای بستهبندی با ایجاد زنجیره ارزش از ابتدای تولید تا مصرف بیش از پیش مورد حمایت وزارت جهاد کشاورزی و سازمان دامپزشکی کشور قرار میگیرند. وی با بیان اینکه ایران امکان صادرات طیور در آینده را دارد، افزود: در حال حاضر ماهانه بیش از ۱۵۰ میلیون قطعه جوجهریزی در کشور انجام میشود؛ بنابراین بیش از ۷/۲ میلیون تن تولید گوشت مرغ در کشور داریم.
برندسازی در حوزه مرغ و تخممرغ
رییس سازمان دامپزشکی بر راهاندازی زنجیرههای ارزش و برندسازی در حوزه گوشت مرغ و گوشت قرمز تاکید و اظهار کرد: کشورهایی که از نظر سلامت و بهداشت غذا در دنیا حرفی برای گفتن دارند، مسوولیت بهداشت و سلامت غذا را بر عهده بخش کشاورزی گذاشتهاند تا غذای سالم تولید کنند.
نوروزی با اشاره به اینکه صنعت تولید فرآوردههای دام و طیور کشور ما صنعتی وابسته است یادآور شد: سالانه بیش از ۱۳ میلیون تن نهاده دام و طیور وارد کشور میشود که ۵/۱۸ میلیارد دلار ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی برای آن هزینه میشود.
حمایت از تشکلها
رییس سازمان دامپزشکی حمایت از تشکلها، اتحادیهها و انجمنهای بخش کشاورزی و تولیدکنندگان فرآوردههای پروتئینی را از سیاستهای محوری وزارت جهاد کشاورزی دانست. وی گفت: سازمان دامپزشکی کشور متولی سلامت و بهداشت مواد پروتئینی کشور است، بنابراین این سازمان بر صادرات و واردات اقلام پروتئینی نظارت و کنترل بهداشتی مستمری دارد.
نوروزی اضافه کرد: اکنون ۸۹۶ مجتمع بستهبندی محصولات پروتئینی وجود دارد که روزانه ۵ هزار تن گوشت قرمز و گوشت مرغ بستهبندی میشود که در شرایط بهداشتی به مردم تحویل داده میشود. رییس سازمان دامپزشکی درباره حریم و فواصل بهداشتی مراکز تولید محصولات پروتئینی گفت: مراکز تولیدی ما از دامداری، مرغداری، آبزیپروری، کشتارگاه و مراکز بستهبندی باید حریم داشته باشد که این موضوع علمی، فنی و کارشناسی است، نه اینکه ما حریمهایی ایجاد کنیم که برای تولیدکنندگان مشکل ایجاد کند.
نوروزی با بیان اینکه حریم مراکز تولیدی به منظور تولید پایدار است، نه مقطعی و کوتاهمدت، افزود: کمیتهای در سازمان دامپزشکی کشور متشکل از صاحبنظران، به انضمام مطالعه عملیاتی سه کشور همچون روسیه، ترکیه و مالزی و حضور اتحادیهها و انجمنها، حریمها را بررسی میکند و به رای میگذارد تا به اضافه مطالعه آن سه کشور نامبرده، حریم دامداریهای کشورمان به شمار رود.
وی اظهار کرد: حریمهایی تعیین میشود که هم پرورشدهنده و تولیدکننده راضی باشد و هم از نظر بهداشتی مشکلی نداشته باشیم؛ اکنون برخی اتحادیهها و انجمنها مذاکره میکنند که نباید حریم را کاهش بدهید، زیرا داراییهای زیستی ما در معرض خطر قرار میگیرد.
صادرات گروگان دیپلماسی
مسعود بختیاری رییس هیاتمدیره سندیکای صنایع کنسرو ایران در پنجمین جلسه کمیسیون صنایع غذایی اتاق ایران تصریح کرد: یکی از مقاصد صادراتی محصولات کشاورزی و مواد غذایی ایران، کشور روسیه است، اما ۴ چالش اصلی عدم شناخت کافی از بازار روسیه، مشکلات در حوزه ترانزیت و لجستیک و نقل و انتقالات مالی که همگی موارد زیرساختی در بخش حاکمیتی است، بر صادرات این کشور سایه افکنده است.
وی با بیان این مطلب که بخش صادرات نیازمند هماهنگی بین بخشی است و از یک دستگاه اجرایی نمیتوان انتظار تحول در صادرات را داشت، افزود: یک سازمان باید متولی هماهنگی بین بخشها باشد و اداره کل صنایع غذایی وزارت صمت میتواند محوریت تعاملات بین بخشی را فراهم کند.
رییس سندیکای صنایع کنسرو ایران اظهار کرد: جهاد کشاورزی، وزارت صمت، سازمان توسعه تجارت، وزارت بهداشت، سازمان دامپزشکی و سایر دستگاههای مرتبط باید با همکاری یکدیگر بازارهای صادراتی را به نحو مطلوب در اختیار ظرفیت بالقوه کشور قرار دهند.
وی اتخاذ تصمیمات براساس سیاستهای تنظیم بازار را یکی از چالشهای صنعت غذا دانست و گفت: این تصمیمها نشاندهنده عدم وجود رویکردهای صادراتمحور در کشور است.
بختیاری با اشاره به اینکه با سیاستهای پیمانسپاری و رفع تعهد ارزی، اندک فرصت موجود در صادرات از بین میرود، خاطرنشان کرد: باید برنامه زمانبندی واقعی برای حوزه صادرات در نظر گرفت و با بررسی چالشها چشمانداز سال آینده ترسیم شود.
کاهش ۵/۲ درصدی ارزش صادرات صنایع غذایی
در طول ۱۰ سال گذشته ارزش صادرات صنایع غذایی برخلاف میزان صادرات ۵/۲ درصد کاهش ارزش نشان میدهد و وضعیت در بخش کشاورزی کمابیش به همین منوال است.
عباس کشاورز سرپرست سابق وزارت جهاد کشاورزی و مشاور اتاق ایران با بیان این مطلب تصریح کرد: رب گوجهفرنگی، شیرینی، شکلات، بیسکویت و ویفر، کمپوت و انواع محصولات نان و محصولات لبنی بیشترین میزان صادرات را در صنعت غذا دارند. وی یادآور شد: بررسی آمار و ارقام نشان میدهد در صادرات محصولات غذایی دارای سیاست، بازار و برنامه منسجم و مستمر برای هر محصول نیستیم و تنها در محصولات لبنی و شیرینی و شکلات تا حدودی پایداری وجود داشته است.
سرپرست سابق وزارت جهاد کشاورزی متذکر شد: جابهجایی بازار و ورود کشورهای رقیب با وجود افزایش میزان صادرات باعث کاهش ارزش صادرات محصولات غذایی شده است. کشاورز تاکید کرد: کیفیت محصولات، وجود رقبا، قیمت تمامشده، دیپلماسی و تغییرات مستمر سیاستهای صادراتی باعث تغییر مقاصد صادراتی به کشورهای ضعیف مانند عراق، افغانستان و پاکستان شده است.
وی با بیان اینکه نبود پایانههای صادراتی مناسب، مخصوصا برای محصولات فسادپذیر و عدم مقررات علمی، منطقی و تعریفشده با کشورهای هدف از دیگر آسیبهای بخش صادرات بهشمار میرود، اظهار کرد: یک کشور میتواند هم صادرات داشته باشد و هم واردات و شاید در مقطعی صادرات کاهش یابد یا متوقف شود، ولی رویکرد مهم آن است که جایگزینی برای بازار صادراتی از دست رفته کار آسانی نیست.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد