سیاستگذاری صادرات فولاد در جهت مخالف!

«جهان‌صنعت»- به‌تازگی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران آمار صادرات هفت‌ماهه سال 1403 زنجیره فولاد کشور را منتشر کرده که بر این اساس ارزش صادرات زنجیره فولاد کشور 14‌درصد یعنی معادل تقریبی 612‌میلیون‌دلار کاهش داشته است. به این ترتیب شاهد عقبگرد ۶۰۰‌میلیون دلاری صادرات فولاد ایران هستیم!
هرچند طبق برنامه افق ۱۴۰۴ باید بیش از ۱۱۰‌میلیون تن کنسانتره تولید شود تا تولید ۵۵‌میلیون تن فولاد محقق شود اما تولید فعلی فولاد حدود ۳۵‌میلیون تن است و امروز حدود ۱۳‌میلیون تن مصرف داخل است و به هر حال مابقی آن باید صادر شود. اما به‌دلیل وجود مشکلات بخشنامه‌ای و افزایش مشکلات انرژی امکان صادرات برای واحدهای تولیدی ممکن نیست.
براساس آمارها صادرات زنجیره فولاد کشور در سه‌ماه اول سال ۷۶‌درصد کاهش داشت. به این ترتیب صادرات زنجیره فولاد کشور در فروردین‌ماه افت وحشتناکی داشت. آمار اردیبهشت و خرداد هم نشان داد که این کاهش نسبت به سال‌های گذشته بسیار زیاد و چشمگیر شده است. کارشناسان در این خصوص مطرح کردند که چنین کاهشی را نمی‌توان به‌صورت هیجانی جبران کرد. براساس آمار هفت‌ماهه 1403 انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، حجم صادرات اسلب کاهش قابل‌توجه 44‌درصدی داشته و تداوم افت صادرات آهن اسفنجی با کاهش 17‌درصدی حجم صادرات آن مشهود است. همچنین حجم صادرات گندله سنگ‌آهن 13‌درصد رشد داشته اما ارزش صادراتی آن حدود 6‌درصد افت داشته است. علاوه بر این بیشترین رشد حجم صادرات محصولات زنجیره نیز کماکان به مقاطع طویل فولادی تعلق دارد که برابر 31‌درصد بوده است. این موضوع درحالی است که حجم مقاطع طویل صادرشده توسط کارخانجات نوردی کاهش قابل‌ملاحظه‌ای داشته است.
کارشناسان باور دارند با اینکه همه دنیا روند صادرات را تسهیل می‌کنند اما ما در جهت مخالف حرکت می‌کنیم! درواقع مسوولان به‌جای اینکه صادرات را تسهیل کرده و اقداماتی را جهت توسعه آن درنظر بگیرند بدون کار کارشناسی بخشنامه‌هایی را ابلاغ می‌کنند. با اینکه نوردکاران در انتهای زنجیره اشتغالزایی بیشتری ایجاد می‌کنند اما بیشترین ضرر را دیده‌اند. سال گذشته صادرات مقاطع فولادی شامل میلگرد، نبشی، ناودانی، تیرآهن و ورق 3میلیون تن بود اما درحال‌حاضر این رقم به یکمیلیون و 200‌هزار تومان رسیده است! درنتیجه مطرح می‌شود که دولت تمایل ندارد صادرات را توسعه دهد!
در این خصوص، احمد خوروش، ريیس هیات‌مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران به «جهان‌صنعت» گفت: صادرات یکی از گلوگاه‌های مهم صنعت و تولید اقتصاد کشور است. اگر ما نتوانیم صادرات‌محور بشویم نمی‌توانیم به ارزآوری اقتصاد کمک کنیم و درنهایت شاهد آن خواهیم بود که تولید صدمه می‌بیند.
خوروش تصریح کرد: درحالی‌که در همه دنیا روند صادرات را تسهیل می‌کنند اما ما در جهت مخالف حرکت می‌کنیم. درواقع مسوولان به‌جای اینکه صادرات را تسهیل کرده و اقداماتی را جهت توسعه آن در نظر بگیرند بدون کار کارشناسی بخشنامه‌ای ابلاغ کردند که شرکت‌های فولادی باید ارز حاصل از صادرات خود را در سامانه نیما وارد کنند.
ريیس هیات‌مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران با بیان اینکه نوردکاران در انتهای زنجیره هستند و شمش را مستقیما از بورس کالا می‌خرند، ادامه داد: بورس کالا محصولی که به ما می‌دهد براساس نرخ دلار نزدیک به 58‌هزار تومان برای هر کیلو است. اما در برج 5 و 6 خود دولت مجبور شد که نسبت به بخشنامه تجدیدنظر کند و دوباره بخشنامه دیگری تایید کردند که آن هم پر از اشکال بود. مطرح کردند که می‌توانید به‌صورت توافقی در زنجیره خودتان بفروشید. در این روند شرکت‌هایی که از یارانه‌های خوب استفاده می‌کنند می‌توانند امور خود را انجام بدهند اما ما که در انتهای زنجیره هستیم نه از دلار نیمایی استفاده می‌کنیم که پایین‌تر از 40‌هزار تومان می‌باشد و نه از یارانه استفاده می‌کنیم.
خوروش با اشاره به اهمیت توجه به انتهای زنجیره گفت: معمولا بخشی که در انتهای زنجیره است اشتغالزایی بیشتری هم ایجاد می‌کند اما ما بیشترین ضرر را دیده‌ایم. این روند در دنیا معمولا کاملا حمایتی است. به‌طور مثال چین برای صادرات میلگرد جایزه می‌دهد یا امکاناتی جور می‌کند. اما ما علاوه بر اینکه چنین کاری نکرده‌ایم شاهدیم که کشورهای مقصد هم مثل عراق و امارات و ترکیه برای واردات میلگرد ما عوارض گذاشته‌اند.
ريیس هیات‌مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران با اشاره به آمارها گفت: سال گذشته صادرات مقاطع فولادی شامل میلگرد، نبشی، ناودانی، تیرآهن و ورق 3میلیون تن بود اما درحال‌حاضر این رقم به یکمیلیون و 200‌هزار تومان رسیده است! درنتیجه مشخص است که دولت تمایل دارد که خودزنی کند و نگذاشته که ما صادرات کنیم.
او در ادامه به مشکلات کمبود انرژی پرداخت و گفت: علاوه بر این ما با قطعی برق در تابستان و قطعی گاز و برق در زمستان روبه‌رو هستیم. افزایش نرخ انرژی جانی برای تولید‌کننده نمی‌گذارد که دست به صادرات بزند. با اینکه شعار سال تولید است اما هیچگونه حمایتی از آن نمی‌شود. بنابراین درحالی‌که با آمدن مسعود پزشکیان جامعه معدنی و فعالان اقتصادی خرسند بودند که شاید مشکلات حل شود اما شرایط نه بهتر و نه حل می‌شود.
گاز صنایع فولادی ۲۰ تا ۵۰‌درصد قطع شد
یک عضو انجمن صنایع فولاد با اعلام اینکه هنوز ابلاغیه‌ای از سوی شرکت برق برای اعمال محدودیت برق واحدهای فولادی ابلاغ نشده، گفت: محدودیت ۲۰ تا ۵۰‌درصدی گاز صنایع فولادی از نیمه مهرماه آغاز شده است.
وحید یعقوبی، معاون اجرایی انجمن تولید‌کنندگان فولاد با اشاره به اینکه هنوز ابلاغیه‌ای از سوی شرکت برق برای اعمال محدودیت برق واحدهای فولادی ابلاغ نشده است، گفت: متاسفانه از یک‌ماه گذشته محدودیت گازی در صنایع فولادی به‌وجود آمده است. درحالی‌که سال‌های گذشته محدودیت گاز در اواسط آذرماه اعمال می‌شد اما سال گذشته محدودیت گاز صنایع فولادی از اواخر آبان‌ماه و امسال از نیمه مهرماه آغاز شده است.
وی با اعلام اینکه محدودیت گاز صنایع فولادی از ۲۰‌درصد شروع و در برخی از واحدها به ۵۰‌درصد رسیده است، تصریح کرد: به‌عنوان نمونه در واحدهای آهن اسفنجی محدودیت گاز به ۵۰‌درصد رسیده است که همین موضوع اثر کاهش ۵۰‌درصدی تولید را هم به‌وجود آورده است.
معاون اجرایی انجمن تولید‌کنندگان فولاد با تاکید بر اینکه بیش از ۷۰‌درصد زنجیره فولاد در آهن اسفنجی انجام می‌شود، گفت: افت تولید در بخش آهن اسفنجی تاثیر قابل‌توجهی بر تولید فولاد کشور خواهد گذاشت.
یعقوبی در ادامه با اشاره به اینکه محدودیت انرژی صنایع فولادی در طول سه‌سال‌ونیم گذشته یعنی ۱۴۰۰ تا شش‌ماه ۱۴۰۳ فقط ارزش تولید ازدست‌رفته صنایع فولادی را به ۳۱۰‌هزار‌میلیارد تومان رسانده است، گفت: این حجم محدودیت انرژی درحالی در صنایع فولادی اتفاق افتاده که ما فقط ۵‌درصد گاز کشور و ۷‌درصد برق کشور را مورد استفاده قرار می‌دهیم اما در زمان اوج مصرف انرژی ما باید با محدودیت ۵۰‌درصدی استفاده از انرژی‌ها مواجه شویم.
وی به تشکیل کارگروه برای اعمال محدودیت‌های انرژی در صنایع آن هم در سال ۱۴۰۱ اشاره کرد و گفت: در آن سال با حضور تشکل‌های مختلف صنعتی و بررسی نظرات آنها محدودیت‌های انرژی اعمال و هیچ صنعتی با ضرر و زیان چندانی روبه‌رو نشد. به‌عنوان نمونه یک واحد تولیدی که تاثیر زیادی در آن صنایع داشت از محدودیت کمتری برخوردار و محدودیت در سایر صنایع توزیع شده بود. اما متاسفانه در سال‌جاری هیچ همفکری با صنایع نمی‌شود و آنها یک‌مرتبه با تصمیماتی مبنی بر محدودیت انرژی روبه‌رو هستند که این موضوع باید مورد توجه مسوولان قرار گیرد.