9 - 05 - 2023
ریاست بر مجلس انقلابی
گروه سیاسی- چند روزی بیشتر تا پایان اجلاسیه سوم مجلس یازدهم نمانده است. این را البته بنابر تقویم و از آنجا میگوییم که چیزی به پایان اردیبهشتماه و آغاز خردادماه نیز نمانده و این یعنی همین روزهاست که آخرین سال کاری مجلس انقلابی آغاز شود و نمایندگان بار دیگر برای انتخاب رییس و هیات رییسه مجلس در اجلاسیه چهارم رایگیری کنند. برگزاری انتخابات درونپارلمانی در آغاز هر یک از چهار اجلاسیه یک دوره مجلس اما لزوما به این معنا نیست که باید منتظر تغییراتی گسترده در هیات رییسه و ریاست فردی به جز رییس کنونی مجلس باشیم. دستکم اگر تجربه ۱۰ دوره پیشین، ملاک پیشبینی در این باره باشد، میتوانیم ادعا کنیم که تغییر خاصی در ترکیب هیات رییسه رقم نخواهد خورد، بهویژه کرسی ریاست مجلس به کسی جز رییس کنونی نخواهد رسید. واقعیت آن است که اگر بخواهیم بهطور کامل به تجربه انتخابات هیاترییسه در این ۱۰ دوره اعتماد کنیم و بنا را بر این بگذاریم که در دوره کنونی نیز رویهای مشابه ۱۰ دوره پیشین رقم خواهد خورد، دستکم میتوانیم با اطمینان بگوییم رییس مجلس در سال پایانی تغییر نخواهد کرد و حتی گزارهای قاطعتر از این را پیش بکشیم و بگوییم نمایندهای که در روز نخست هر دوره، به ریاست مجلس میرسد، تا روز پایانی مجلس نیز در این جایگاه باقی میماند و پیروز انتخابات ریاست مجلس در روز نخست، پیروز این رقابت در هر سه رایگیری اجلاسیههای دوم، سوم و چهارم خواهد بود. چه آنکه در تمامی ۱۰ دوره پیشین، بهجز یک استثنا، همین روال و رویه حاکم بوده است. جالب آنکه در آن یک مورد استثنایی که در یک دوره چهارساله مجلس، شاهد ریاست دو رییس متفاوت بودیم، علت ناتوانی رییس روز نخست در حفظ کرسی ریاست در انتخابات اجلاسیههای بعد نبود؛ بلکه مساله این بود که اکبر هاشمیرفسنجانی به عنوان رییس اجلاسیه نخست دوره سوم مجلس، پس از یک سال و چند ماه، به عنوان رییسجمهوری کشور انتخاب شد و با توجه به کنارهگیری او از نمایندگی مجلس، نمایندگان نایبرییس نخست وقت را به عنوان رییس جدید انتخاب کردند تا مهدی کروبی، حدود سه سال پایانی دوره سوم را در به عنوان رییس قوه مقننه سپری کند.
بهجز این استثنا اما حتی در مجالسی که تعداد چهرههای شاخص و مدعی کرسی ریاست، بیش از یک نفر بوده و در زمان آغاز بهکار مجلس و انتخابات هیاترییسه اجلاسیه اول آن دوره، رقابتی سخت و نزدیک برای تصاحب کرسی ریاست در جریان بوده، باز کسی که از نخستین رقابت به عنوان فرد پیروز خارج شده، تا پایان چهارسال در همان جایگاه باقیمانده و سه نوبت دیگر نیز رقیب سرسختش را کنار زده است. همه این احتمالات و اصول و شرایط به ما میگوید حتی اگر ترکیب هیات رییسه مجلس یازدهم در سال پایانی با آنچه تاکنون شاهد بودیم، تفاوتی بسیار داشته باشد، بعید است در سال پایانی،کسی جز رییس کنونی، رییس مجلس انقلابی باشد.
این احتمال قریب به یقین درباره ریاست مجلس انقلابی و ابقای محمدباقر قالیباف در این مقام اما نه به معنای آن است که در انتخابات هیات رییسه اجلاسیه چهارم دوره یازدهم که قاعدتا باید در هفته نخست خردادماه برگزار شود، شاهد رقابت جدی و رویارویی طیفها و چهرههای متنفذ این مجلس با یکدیگر نخواهیم بود و نه البته به این معنا که در روزها و هفتههای منتهی به این رایگیری درونپارلمانی، خبری از فضاسازیهای رسانهای و جنجالهای سیاسی نخواهد بود. بهویژه آنکه احتمال دوم که همان جنجالهای سیاسی-رسانهای روزهای پیش از انتخابات هیاترییسه باشد، در حال حاضر نیز به وقوع پیوسته و این روزها شاهد آن بوده و هستیم که انتقاد و اعتراض نمایندگان نسبتبه عملکرد رییس مجلس انقلابی، آشکارا شدت گرفته است. چنانکه همین دیروز و در جریان نشست علنی روز گذشته مجلس انقلابی، یکی از نمایندگان در صحن علنی از «دیکتاتوری در اداره مجلس انقلابی» سخن گفت و خطاب به رییس مجلس اعتراض کرد که «هیات رییسه چرا و بر اساس کدام بند آییننامه داخلی مجلس به خود اجازه داده که در سه جلسه گذشته، نطق میاندستور نمایندگان را تعطیل کرده است.» سیدناصر موسویلارگانی که در تذکری خطاب به رییس مجلس، اعتراضش را علنی کرد، در حالی قالیباف را به «نادیده گرفتن حق نمایندگان» متهم کرد که همزمان با افزایش این دست انتقادهای طیفی از نمایندگان اصولگرای مجلس انقلابی، برخی نمایندگان اصولگرا نیز که به رییس مجلس نزدیکترند، به تعریف و تمجید از عملکرد رییس و هیاترییسه پرداختهاند. البته نمایندگان معمولا سیاستمدارانهتر رفتار میکنند. چنانکه اسماعیل کوثری به عنوان یکی از اعضای فراکسیون اکثریت مجلس انقلابی و نمایندگانی که حامی ریاست قالیباف است، در گفتوگوی روز گذشته خود با ایلنا به جای توصیه به نمایندگان برای حمایت از رییس کنونی در انتخابات هیات رییسه، به آنان توصیه کرد که «کار تشکیلاتی و فراکسیونی را زیرسوال نبرند» و فراتر از این، «سرپیچی از تصمیمات فراکسیونی» را مصداق «بیصداقتی» عنوان کرد.
این در حالی است که در پی انتشار اخباری درخصوص واگذاری خودروهای شاسیبلند به چند ده نفر از نمایندگان، به عنوان یکی از بزرگترین افشاگریها علیه مجلس انقلابی، برخی ناظران، یکی از دلایل این افشاگری کمسابقه را که از درون پارلمان و علیه اعضای پارلمان رقم خورد، به انتخابات هیاترییسه بیارتباط ندانسته و دستکم تاکید کردند انتشار این اخبار در مقطع زمانی کنونی، میتواند به این دلیل باشد. اما این فقط رقبای سیاسی جریان حاکم بر مجلس نیستند که از این دست فضاسازیهای رسانهای، برای پیشبرد اهداف سیاسی و جناحیشان بهره میبرند، بلکه جریان حاکم نیز از همین ابزار علیه رقبا استفاده میکند و همزمان با رویکردی ایجابی، سعی میکند از رسانه برای توجیه عملکرد خود استفاده کند؛ رویکردی که باعث شده اینطور به نظر برسد که فراکسیون اکثریت مجلس پس از ماهها بیخبری، ناگهان بسیار پرکارشده و هر روز و هر هفته، تشکیل جلسه میدهد. جلساتی که بهگفته سخنگوی این فراکسیون، عصر دیروز با حضور وزیر امور خارجه و بهمنظور بررسی آخرین تحولات دیپلماسی کشور برگزار شد و در روزهای پیشرو نیز مشخصا با تمرکز بر همین انتخابات هیاترییسه برگزار خواهد شد.
ابوالفضل عمویی اما در حالی از این اخبار فراکسیونی خبر داده که دیروز ابوالفضل ابوترابی که از نمایندگان اصولگرای نزدیک به جبهه پایداری و طیف رقیب حامیان قالیباف است، در اظهاراتی در صحت افشاگری چندی پیش نماینده تبریز در خصوص واگذاری خودروهای شاسیبلند به چند ده نماینده مجلس انقلابی موضع گرفت و برخلاف آنچه رییس و نایبرییس نخست مجلس در روزهای گذشته مطرح کردند، وقوع این اتفاق را تایید کرد، آن هم در حالی که همزمان یکی از روزنامهنگاران اصولگرا نیز با انتشار یادداشتی در کانال تلگرامیاش، قالیباف را به یک مصاحبه یا به بیان دقیقتر نوعی مناظره دعوت کرد و خطاب به او نوشت: «آقای قالیباف! از پروژه یأس چه خبر؟ فساد آقای شریفی چه شد؟!» محمد مهاجری که از روزنامهنگارانی است که با اصولگرایان سنتی و مشخصا طیف نزدیک به لاریجانی همسویی دارد اما در حالی رییس مجلس را به این مصاحبه ویدئویی دعوت کرده که قالیباف در تمام این سه سال، حتی حاضر به برگزاری نشست مطبوعاتی با عموم خبرنگاران نیز نشده است. حال آنکه علی لاریجانی که ریاست مجالس هشتم تا دهم را برعهده داشت، تقریبا هر سال و حتی بعضا دو یا سه نوبت در سال، در جلسات مطبوعاتی بزرگ با حضور دهها خبرنگار داخلی و خارجی حاضر میشد و واقعیت این است که این میزان پاسخگویی مشخصا وظیفه رییس مجلس است.
البته اگر بنا بر داوری باشد و اگر بخواهیم عملکرد مجلس انقلابی و مشخصا رییس و هیات رییسه این مجلس را در این سه سالی که بر سر کار بودند، بررسی کنیم و از زوایای تاریک و ضعفها، ناتوانیها و ناکامیهای قالیباف در اداره مجلس سخن بگوییم، آنقدر حرف برای گفتن هست که احتمالا فرصت به صحبت درباره خودداری رییس مجلس انقلابی از برگزاری نشست مطبوعاتی سالانه و جدی نخواهد رسید، بهویژه آنکه کارنامه مجلس انقلابی در انجام یکی از دو وظیفه کلان و اساسی خود که همان قانونگذاری باشد، بسیار پرحاشیه و بحثانگیز بوده و دستکم در این سالها، بارها شاهد بالا گرفتن انتقاد و نارضایتی افکار عمومی و حتی برخی از مسوولان و مقامهای رسمی نسبت به عملکرد این مجلس بودیم. از این زاویه، اگر بخواهیم نگاهی بیندازیم به طرحهایی که نمایندگان مجلس انقلابی تدوین کردند و مصوباتی که در این سال در این مجلس به قانون درآمد، با فهرستی بلند روبهرو خواهیم بود که اگر نگوییم به تمامی، بیتردید در اغلب موارد نهتنها گرهای از گرههای پرشمار و مصائب و مشکلات مملکت نگشوده، بلکه خود دردسر و بحرانی تازه بوده، افزون بر کمبودها و کاستیهای پیشین.
این در حالی است که شاید یکی از جنجالیترین و زیانبارترین مصوبات مجلس انقلابی، قانونی بود که از قضا با حمایت علنی و جدی شخص رییس مجلس و در همان ماههای نخست مجلس یازدهم به تصویب رسید؛ زمانی که هنوز روند شکلگیری حاکمیت یکدست تکمیل نشده و دولت کماکان در اختیار حسن روحانی و طیف اعتدالی همراه و همسو با او بود و مجلس بهرغم رایزنی و پیگیری جدی دولت روحانی و البته اصرار و گلایه علنی و رسانهای شخص رییسجمهوری و وزیران، مصوبهای را با عنوان قانون «اقدام راهبری دولت برای رفع تحریمها» به تصویب رساند و در ادامه نیز دولت روحانی را تحت شرایطی قرار داد که در اسرع وقت نسبت به ابلاغ و اجرایش، اقدام کند؛ قانونی که دستکم رییسجمهوری وقت و وزیر امور خارجه دولت پیشین، در شرایطی که سخت درگیر مذاکرات احیای برجام بودند، تاکید داشتند که جمهوری اسلامی با تصویب این قانون، عملا امکان رفع تحریمها و احیای برجام را از بین میبرد و علیه منافع خود در مذاکرات هستهای گام برمیدارد. مجلس انقلابی اما آنطور که خود میپسندید، رفتار کرد که این قانون را در همان اجلاسیه نخست به تصویب رساند و حال در شرایطی خود را برای اجلاسیه پایانی آماده میکند که نه خبری از احیای برجام است و نه طبیعتا رفع تحریمها.
اگر قانون «اقدام راهبردی دولت برای رفع تحریمها» را یکی از مهمترین مصوبات مجلس انقلابی در حوزه سیاست خارجی بدانیم، احتمالا معروفترین طرح و اقدامی که این مجلس در دستورکار قرار داد، طرحی بود که نمایندگان مجلس انقلابی بهمنظور مدیریت فضای مجازی، نظارت بر زیست برخط شهروندان و رفتار کاربران شبکههای اجتماعی کلید زد؛ طرحی که نزد افکار عمومی به عنوان «طرح صیانت» شناخته میشود و در حالی از آشناترین پروژههای پارلمانی برای عموم ایرانیان است که این طرح روند تصویب را دستکم آنطور که قانون حاکم بر مجلس تاکید دارد، پیش نرفته و هنوز هم به قانون تبدیل نشده است. هرچند چند ماه پس از آنکه نمایندگان مجلس انقلابی برای چندمین بار در مواجهه با افکار عمومی ناکام ماندند و ناگزیر از پایان کار و ناکامی کمیسیون مشترکی خبر دادند که صرفا به منظور تصویب این طرح تشکیل شده بود، برخی منابع رسانهای از تصویب و حتی اجرای چراغ خاموش بخشهایی از این طرح خبر دادند؛ اخباری ناظر بر تصویب بخشهایی از «طرح صیانت» که نه توسط مجلس قانونگذاری مملکت، بلکه به تصویب شورایعالی فضای مجازی رسید، نهادی انتصابی که به طور چراغ خاموش، خواست نمایندگانی را تامین کرد که شعار «شفافیت» میدادند.
با این همه اما چنانکه اشاره شد فهرست طرحهای جنجالی و بعضا عجیب و غریب مجلس انقلابی به مراتب طولانیتر از این است که در یک گزارش بتوان از همه جزئیاتش نوشت؛ طرحهایی که بعضا به تصویب رسیده و هماکنون قانون لازماجرای مملکت هستند و البته برخی نیز همچون طرح صیانت، هرگز به تصویب نرسیدند. «تکلیف به دولت ایران برای نابودی اسرائیل و شکست حصر غزه»، «طرح صیانت از حقوق عامه در مقابل حیوانات مضر و خطرناک»، «طرح ممنوعالخروجی دانشجویان معترض»، «طرح اصلاح ماده ۱ قانون تشکیل سازمان روانشناسی و مشاوره»، «طرح ممنوعیت ورود خبرنگاران رسانههای آمریکایی و انگلیسی حامی تحریم به کشور ایران»، «طرح الزام به انتشار داده و اطلاعات» و «طرح اصلاح و الحاق موادی به قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان» تنها برخی از این طرحهاست. آن هم در حالی که مجلس انقلابی که بهجز شعار شفافیت، از «پرهیز از سیاسیکاری» و «تلاش برای حل مشکلات معیشتی شهروندان» سخن میگفت، این روزها برای چندمینبار، طرحی را در دستورکار دارد که مشخصا به قانون انتخابات مجلس و چگونگی برگزاری این انتخابات میپردازد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد