5 - 11 - 2019
رویارویی در نقطه صفر
گروه سیاسی- از زمانی که شورایعالی امنیت ملی ایران ۱۸ اردیبهشتماه و در اولین سالگرد خروج آمریکا از برجام در بیانیهای از کاهش برخی تعهدات برجامی و ارائه فرصت ۶۰ روزه به طرفهای مقابل و به ویژه اروپاییها خبر داد، سه گام از سوی ایران برداشته شد. در این مدت رایزنیهای دیپلماتیک در جریان بود و رفت و آمدها و میانجیگریهایی برای حل اختلافات تهران و وانشگتن صورت گرفت. البته طرحها و ابتکاراتی هم مطرح شد از جمله ابتکار فرانسه و ژاپن، ولی هیچکدام به نتیجهای موثر نرسید چرا که کشورهای اروپایی در عمل تابع ترامپ هستند و البته منافع اروپا نیز بیشتر از رضایت ایران در گرو واشنگتن و سیاستهای این کشور است.
امروز آخرین و سومین فرصت ۶۰ روزه ایران به اروپا برای اجرای تعهدات هستهای است. اما طبق قرائن و گفتههای مقامات، تلاش اروپاییها در راستای انجام تعهداتشان به نتیجه ملموسی نرسیده و ایران به طور کامل از شرایط ناامید شده است. با وجود این شرایط به نظر میرسد عزم تهران برای برداشتن گام چهارم جدیتر از قبل است ضمن اینکه این مرحله از کاهش تعهدات هستهای نسبت به گام سوم ایران ملموستر است چرا که احتمالا افزایش غنیسازی در دستور کار ایران قرار خواهد گرفت هرچند که این اقدام تهران میتواند موضوع خروج از برجام را در دستور کار اروپا قرار دهد؛ هشداری که پیش از این هم توسط کشورهای اروپایی به طور خصوصی به مقامات ایران داده شده بود. در آن مدت مقامات دولتی تلاش کردند با باز گذاشتن در دیپلماسی از ایجاد شرایط خطیری برای برجام پرهیز کنند. از این رو به تحرکات اروپاییها دل بستند اما اکنون با تشکیل کمیتهای از جانب ایران و رصد اقدامات اروپا برای اجرای تعهداتشان به نظر میرسد دیگر امیدی به اروپا برای حفظ تعهدات هستهای وجود ندارد.
اکنون باید دید با برداشتن گام چهارم ایران، اروپاییها چه واکنش و تلاشی خواهند داشت. هرچند ایران دیگر به اروپا خود را وابسته نشان نمیدهد از این رو مساله تحرکات برخی کشورهای عربی حاشیه خلیجفارس در کاهش تنش با ایران و لزوم پیگیری مناسبات دیپلماتیک و ابتکار صلح و امنیت تنگه هرمز را مطرح میکند. اگرچه این رویه در کوتاهمدت به نتایج قابل قبولی نمیرسد اما در میانمدت فضای کاهش تنش با این کشورها میتواند به عنوان عاملی در خصوص ایجاد شرایط بهتر با غرب عمل کند. در شرایط فعلی این تنها راهکار ایران برای حل مشکلات برجامی است.
اما مهمتر از همه موضع حاکمیتی در خصوص تعهدات هستهای است. در این مدت رهبر معظم انقلاب در بیاناتی بر تداوم کاهش تعهدات هستهای تا رسیدن به نتیجه مطلوب تاکید کردند. پس از اظهارات ایشان نیز سازمان انرژی اتمی ایران در بیانیهای با اشاره به منویات معظم له، اعلام کرد که این سازمان به کاهش تعهدات هستهای در برجام و از سوی دیگر به فعالیتهای گسترده علمی و راهبردی و دستیابی به توانمندیهای جدید در چارچوب قوانین ملی و تعهدات پادمانی تا نیل به نتیجه مطلوب ادامه میدهد. دیروز نیز رییس سازمان انرژی اتمی در بخشی از سخنانش اشاره کرد که بزرگان کشور مصر به اجرای زودتر کاهش تعهدات هستهای نیز هستند.
اکنون با توجه به نظر مقامات ارشد کشور کاهش تعهدات هستهای در مرحله چهارم در دستور کار قرار میگیرد اما جزئیات این گام هنوز روشن نیست. در این مدت گمانهزنیهایی درباره گام چهارم مطرح شد. البته براساس آنچه که بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ۱۶ شهریورماه در نشست خبری اعلام جزئیات گام سوم عنوان کرده بود، بحثهای فنی رو به خاتمه است و تنها بحث فردو و نظارتها باقیمانده. او در این خصوص یادآور شد: «نگاه سازمان این نیست که در حوزه نظارتها وارد شویم، به خصوص در حوزه پادمان و مسائل مربوط به پروتکل الحاقی و…. مادامی که کار خلافی انجام نمیدهیم، دلیلی ندارد شفافیتها را نداشته باشیم و بهانه به طرف مقابل و دشمن بدهیم.»
وی افزود: فعال کردن فردو باقی مانده است که میتواند یک گزینه باشد. نیاز ما الان غنیسازی ۲۰ درصد نیست و اگر بخواهیم زمانی ۲۰ درصد تولید کنیم، ترجیح ما این است که یک پله جلو برویم یعنی ذخایر ۵/۴ درصد به اندازه کافی داشته باشیم. بعد شروع کنیم به تولید ۲۰ درصد. ما داریم به پایان اجرای تعهدات کشور در حوزه فنی وارد میشویم و این پیام واضحی است. تا زمانی که تعهداتشان را انجام ندهند، نباید انتظار داشته باشند ایران تعهداتش را انجام دهد. تصمیمات ما از جنس تصمیمات محکم، معقول و حسابشدهای است که توخالی هم نیست. ما مصمم و حسابشده جلو میرویم.»
پیش از این نیز حسن روحانی رییسجمهور ۲۲ مهرماه در نشست خبری با رسانههای داخلی و خارجی تصریح کرد: در مرحله اول کاهش تعهدات را در زمینه افزایش غنیسازی انجام دادیم و در خصوص آب سنگین هم بر اساس برنامه پیش میرویم. از آنجا که با اروپا به توافق نرسیدیم مرحله دوم را هم آغاز کردیم و الان غنیسازی ما حدود ۵/۴ است و در مرحله سوم که اعلام کردیم در زمینه تحقیق و توسعه، زمانبندیهای برجامی را رعایت نخواهیم کرد و به زودی IR9 و IR7 هم شروع به کار خواهد کرد. اگر اروپاییها به تعهدات خود برگردند، ما نیز به تعهدات خود عمل میکنیم، در غیر این صورت ما هم ادامه خواهیم داد. در حالی که هنوز این دو ماشین جدید رونمایی نشدهاند، ولی یک منبع آگاه گفته است که IR9 حدود ۵۰ سو ظرفیت غنیسازی خواهد داشت یعنی ۵۰ برابر دستگاههای فعلی IR1 که در نطنز استفاده میشود.
با توجه به تاکید مقام رهبری در خصوص کاهش تعهدات هستهای و ناامیدی ایران از اروپا، مقامات سازمان انرژی اتمی دیروز به پیشواز مرحله چهارم کاهش تعهدات هستهای رفتند و در روزی که به مبارزه با استکبار شناخته میشود راهاندازی و گازدهی زنجیره ماشینهای میانی IR6 در سایت هستهای نطنز در دستور کار قرار گرفت؛ مراسمی که با حضور علیاکبرصالحی رییس سازمان انرژی اتمی برگزار شد.
علیاکبر صالحی در این مراسم اظهار کرد: تقارن افتتاحیه با روز مبارزه با استکبار را به فال نیک میگیریم و این نشان میدهد خون شهدای ما پایمال نشده و متخصصان غیور و شجاع سازمان انرژی اتمی در این فرآیند پرچالشی که اکنون با دنیای غرب و استکبار داریم به زیبایی شاهد خواهید بود که نشان دادند راه بزرگان و شهدای هستهای را ادامه دادند و هیچگاه این حرکت با کندی و ایستایی روبهرو نبوده است.
وی در تشریح فعالیت زنجیره ۳۰ تایی ماشینهای IR6 گفت: اینجا مجموعهای تحت عنوان S8 است که سانتریفیوژهایی را که تحت تست قرار میگیرند ابتدا در این محل میآورند و تثبیتهای مکانیکی و تستهای فرآیندی را انجام میدهند. در واقع اینجا محل تست آزمایش و تحقیق و توسعه است.
صالحی افزود: تعداد سانتریفیوژهایی که در دو ماه در این محل نصب کردند ۱۵ سانتریفیوژ نسل جدید است که دستاورد عظیمی است و ملت بزرگوار ایران به این ترتیب متوجه میشوند که عزیزان ما در سازمان انرژی اتمی همواره فعال بودهاند. هیچگاه فعالیتهای سازمان انرژی اتمی با کندی روبهرو نبوده و متوقف نشده بود. اگر چنین بود که نمیتوانستیم در عرض دو ماه بیش از ۲۶۶۰ سو به ظرفیت سویی که الان داریم یعنی شش هزار سو اضافه کنیم. در واقع الان مقدار سو ما به ۸۶۶۰ سو رسیده است.
رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه اظهار کرد: تولید اورانیوم ما هم که قبل از گام سوم ۴۵۰ گرم در روز بوده اکنون به بیش از پنج هزار گرم در روز رسیده یعنی ۱۰ برابر شده است. این فقط در فاصله دو ماه بوده، عزیزان ما شبانهروز کار کردند. در ایام محرم و صفر فعال بودند، عاشورا و اربعینشان اینجا بود و اینها ادامهدهنده راه اباعبدالله در برپایی پرچم اسلام بودند. در کشوری که امالقرای اسلام است در این چالش علمی به این زیبایی درخشیدند.
صالحی ابراز کرد: وظیفه خود میدانم از تکتک عزیزانی که در سازمان انرژی اتمی مشغول کار هستند که حدود ۱۵ هزار پرسنل از دربان تا مهندس و اینهایی که سربازان گمنام هستند تشکر و قدردانی کنم که چقدر زیبا توانستند کار بزرگی را انجام دهند.
وی همچنین بیان کرد: سه افتتاحیه به صورت نمادین داریم که یکی از آنها زنجیره میانی ۳۰ تایی IR6 است که پیش از این زنجیره ۲۰ تایی را در ۲۰ فروردین نصب کرده بودیم و یک زنجیره ۱۰ تایی هم داشتیم، بنابراین الان تعداد ماشینهای IR6 به ۶۰ دستگاه رسیده که هر کدام ۱۰ سو و در مجموع ۶۰۰ سو به تنهایی به ظرفیت موجود اضافه کردند.
رییس سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: قرار نبود زنجیره ۳۰ تایی را اکنون راهاندازی کنیم، قرار بود بعد از اینکه کارها را در زنجیره ۲۰ تایی به سرانجام میرسانیم سه چهار سال بعد این کار انجام شود، اما در یک چالش سیاسی قرار گرفتیم و دستور مقامات ارشد کشور این بود که این چالش را حتما به نمایش بگذاریم، که توان و اراده جمهوری اسلامی ایران آنچنان است که اراده کنند به فوریت آنها را عملیاتی میکنند و این کاری که همکاران ما انجام دادند را بزرگان این فناوری و نخبگان میدانند که چه کار بزرگی انجام شده است.
صالحی یادآور شد: راهاندازی ماشینهای دیگر نیز داریم که در پرسش و پاسخ درباره آنها خواهم گفت.
رییس سازمان انرژی اتمی ایران گفت: جمهوری اسلامی ایران هر گونه سانتریفیوژ با هر میزان سویی میتواند تولید کند و دیگر از آستانهها گذشته است.
علیاکبر صالحی در گفتوگو با خبرنگاران افزود: برخی بدون اطلاع و با بیانصافی مطالبی را در زمینه هستهای بیان میکنند که موجبات ناراحتی مردم را فراهم میکنند از جمله اینکه صنعت هستهای به طور کامل نابود شده اما اینها هیچ اثری در اراده ما نخواهد گذاشت و ملت ایران مطمئن باشند این صنعت پابرجاست و مطابق منویات رهبری و دستور رییسجمهوری امور به پیش خواهد رفت. وی اظهار کرد: برجام نتیجه تفاهم جمهوری اسلامی ایران و با شش کشور بود و از نظر ما در بعد فنی به توصیه مقامات پابرجا ماندن حقوق هستهای ملت ایران بوده است. البته از طرف مقابل برجام تفاهمی بود تا راه ایران را به سوی فعالیتهای غیرصلحآمیز مسدود کند.
او تصریح کرد: بر این اساس محدودیتهایی در نظر گرفته شد که بر دو بخش زمانی و تعداد برخی از تجهیزات مورد استفاده در صنعت هسته ای متمرکز بوده است. رییس سازمان انرژی اتمی ایران گفت: از زمان خلق ایده جدید تا تولید انبوه برای شرکتهایی که در زمینههای هستهای سابقه دارند دست کم هشت سال طول میکشد اما ما در این زمینه برای انتظارها ظاهر شدیم برای نمونه IR6 سال ۸۸ کلید خورد و اولین نمونه آن ۲۰ فروردین ۸۹ رونمایی شد. صالحی ادامه داد: الان نزدیک به ۹ سال از رونمایی نخستین دستگاه میگذرد بدین معنا که پنج سال پیش از برجام روی آن کار شد و اگر میخواستیم، میتوانستیم آن را به تولید انبوه برسانیم اما بر اساس معیارها پیش رفتهایم .
وی گفت: پیش از برجام پنج ماشین سانتریفیوژ داشتیم که امروز سالن ما پر از ۱۶ نوع سانتریفیوژ نسل جدید است و تنها در دو ماه گذشته در سالن مذکور نصب شد و برخی از آنها از جمله IR9با ظرفیت ۵۰ سو یا IRS یاIR7 ساخته و در کنار سایر نسل های موجود کارگزاری شده است. پیش از برجام ظرفیت عملیاتی نزدیک به ۱۱ هزار سو بوده است اما پس از گام سوم و تنها در دو ماه گذشته این میزان به هشت و ۶۰۰ سو رسیده است. رییس سازمان انرژی اتمی ایران یادآور شد: در این چالش علمی که جمهوری اسلامی پیش روی استکبار جهانی قرار گرفته بود دانشمندان ما تنها در دو ماه دو هزار و ۶۶۰ سو با سانتریفیوژ جدید به ظرفیت موجود اضافه کردند.
صالحی با اشاره به سه گام برداشته شده در دوران پسابرجام افزود: محدودیتهای مربوط به ذخایر اورانیوم و آب سنگین و سطح غنیسازی و تحقیق و توسعه به تدریج کنار رفت و برخی سانتریفیوژها که برچیده شده بود با کمترین میزان تخریب دوباره نصب شد در حالی که آنها تصور داشتند دست کم ۱۰ درصد ماشینها در فرآیند آسیب ببینند. وی اضافه کرد: در دو ماه گذشته بهینهسازیهای فراوانی در زمینه برقرسانی به زیرسیستمها و لولهکشیها انجام شد که در زمان مقتضی آن اقدامهای بزرگ نیز تشریح خواهد شد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد