رمز و راز رشد بازار

گروه بورس- برای دستیابی به سرمایه‌گذاری موفق و تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه در بازار سرمایه، آگاهی از روندها و تغییرات بازار یک ضرورت است. بررسی آمار و ارقام مرتبط با ارزش معاملات، جابه‌جایی وجوه نقد و عملکرد صنایع مختلف، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند با دیدی شفاف‌تر به تحلیل شرایط بازار بپردازند و تصمیماتی مبتنی‌بر داده‌های دقیق اتخاذ کنند. همچنین درک جریان ورود و خروج سرمایه میان سهامداران حقیقی و حقوقی می‌تواند راهنمایی ارزشمند برای شناسایی روندهای بازار و موقعیت‌های مناسب سرمایه‌گذاری باشد. در این گزارش، با ارائه تحلیلی جامع از وضعیت بازار سهام، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و جریان وجوه نقد، تلاش شده است تصویری روشن از شرایط فعلی بازار ترسیم شود تا سرمایه‌گذاران بتوانند با اطمینان بیشتری مسیر سرمایه‌گذاری خود را انتخاب کنند.
سفارشات از کجا ارسال شدند؟
ارزش کل سفارشات خرید و فروش در بازار خرد سهام، صندوق‌های سهامی و مختلط به ترتیب795/618 و 592/966میلیارد ریال گزارش شده است. بررسی این آمار نشان می‌دهد که معاملات عادی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند، به‌طوری‌که 7/66‌درصد از ارزش سفارشات خرید و 7/74‌درصد از ارزش سفارشات فروش مربوط به این نوع معاملات بوده است. مجموع ارزش این معاملات معادل 224/184/1میلیارد ریال است که 2/76درصد از کل سفارشات را تشکیل می‌دهد.
معاملات ایستگاه نامک با سهم 2/5‌درصدی از ارزش سفارشات خرید و 4/4‌درصدی از ارزش سفارشات فروش در رتبه دوم قرار دارند. مجموع ارزش این معاملات 206/75 میلیارد ریال بوده که 8/4‌درصد از کل سفارشات را شامل می‌شود. همچنین معاملات آنلاین گروهی 4/5‌درصد از ارزش سفارشات خرید و 8/5‌درصد از ارزش سفارشات فروش را به خود اختصاص داده‌اند. ارزش کل این معاملات 770/89میلیارد ریال اعلام شده که 7/5‌درصد از کل ارزش معاملات را شامل می‌شود.
بازارگردانی الگوریتمی نیز با سهمی معادل 6/1درصد از ارزش سفارشات خرید و 9/1‌درصد از ارزش سفارشات فروش، مجموعا 264/28‌میلیارد ریال ارزش داشته است که 8/1‌درصد از کل معاملات را به خود اختصاص داده است. معاملات برخط گروهی الگوریتمی کمترین سهم را داشته‌اند و تنها 1/0درصد از ارزش سفارشات خرید و 2/0‌درصد از ارزش سفارشات فروش را شامل شده‌اند. ارزش کل این معاملات 327/2‌میلیارد ریال اعلام شده است.
این آمار نشان می‌دهد که بخش عمده فعالیت بازار به معاملات عادی اختصاص دارد، درحالی‌که سهم معاملات دیگر، از جمله الگوریتمی و برخط گروهی، همچنان محدود باقی مانده است.
گردش معاملات چطور بوده است؟
سهم اشخاص مختلف از گردش معاملات خرد سهام و حق‌تقدم به تفکیک نوع شخص و ارزش معاملات (خرید و فروش) به شرح زیر است:
بیشترین سهم معاملات مربوط به اشخاص حقیقی بوده که با ارزش معاملاتی معادل 848/398میلیارد ریال، 9/71‌درصد از کل گردش معاملات را به خود اختصاص داده‌اند. پس از آن، اشخاص حقوقی با ارزش معاملاتی 834/64‌میلیارد ریال در رتبه دوم قرار دارند و 7/11‌درصد از کل گردش معاملات را تشکیل می‌دهند.
صندوق‌های سهامی نیز سهمی معادل 6/6‌درصد از گردش معاملات دارند و ارزش معاملات آنها به 322/36‌میلیارد ریال رسیده است. سبد حقوقی با ارزش معاملاتی 181/19‌میلیارد ریال، 5/3‌درصد از کل معاملات را به خود اختصاص داده است.
بازارگردان‌ها سهم کمتری داشته و تنها 1/2‌درصد از گردش معاملات را تشکیل می‌دهند. ارزش معاملات این گروه برابر با 601/11‌میلیارد ریال است. صندوق‌های توسعه و تثبیت بازار با ارزش معاملاتی 010/9‌میلیارد ریال، 6/1 درصد از کل معاملات را شامل می‌شوند. همچنین صندوق‌های با درآمد ثابت سهمی معادل 5/1‌درصد و ارزش معاملات 166/8میلیارد ریال را به خود اختصاص داده‌اند.
در نهایت، سبد حقیقی کمترین سهم را داشته و با ارزش معاملاتی 451/2‌میلیارد ریال تنها 4/0‌درصد از کل گردش معاملات را شامل می‌شود.
جمع کل ارزش معاملات خرد سهام و حق‌تقدم برابر با 462/554میلیارد ریال است که نشان‌دهنده تسلط بالای اشخاص حقیقی در بازار است، در حالی که سهم سایر گروه‌ها نسبت به کل معاملات محدودتر بوده است.
در بازه زمانی ۳۰آبان۱۴۰۳ تا ۳آذر۱۴۰۳ شاخص‌های کل بازار و سه صنعت پرگردش رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده‌اند. شاخص کل بورس با افزایش 5/5‌درصدی از 614/۰۱۲/2 واحد به 699/123/2 واحد رسید و نشان‌دهنده بهبود وضعیت کلی بازار است. شاخص کل هم‌وزن نیز با رشد 4/1‌درصدی از 879/691‌واحد به 276/719واحد افزایش یافت که بیانگر رشد متوازن‌تر در بخش‌های مختلف بازار است. همچنین شاخص فرابورس با 6/4‌درصد رشد از 346/22واحد به 373/23واحد رسید و شاخص کل هم‌وزن فرابورس نیز با افزایش 8/4‌درصدی از 524/112واحد به 052/118واحد ارتقا یافت.
در میان صنایع پرگردش، صنعت خودرو و ساخت قطعات بیشترین رشد را تجربه کرد و با افزایش 4/9درصدی از 487/505/2واحد به 754/739/2واحد رسید. پس از آن، صنعت محصولات شیمیایی با 4/7‌درصد رشد از 484/888/1 واحد به 072/029/2واحد ارتقا یافت. صنعت فلزات اساسی نیز با رشد 3/3‌درصدی از 742/۷۲۶/1 واحد به 491/۷۸۳/1 واحد دست یافت.
جریان وجوه نقد کارگزاری‌ها چطور بوده است؟
خالص جریان وجوه نقد در کارگزاری‌ها طی دوره زمانی ۲۶ آبان ۱۴۰۳ تا ۳۰ آبان ۱۴۰۳ به تفکیک نوع سهامدار (حقیقی و حقوقی) به شرح زیر بوده است:
در تاریخ ۲۶آبان۱۴۰۳، جریان نقدی ورودی از سمت سهامداران حقیقی معادل ۲۶۳۸۱‌میلیارد ریال بوده است، درحالی‌که سهامداران حقوقی جریانی به ارزش ۵۰۹۸‌میلیارد ریال را ثبت کردند. در تاریخ ۲۷آبان، سهامداران حقیقی جریان نقدی مثبت ۷۹۳۴‌میلیارد ریال را ثبت کردند اما سهامداران حقوقی خروج نقدی به ارزش ۱۷۰۵میلیارد ریال داشتند.
در تاریخ ۲۸ آبان، سهامداران حقیقی خالص ورود نقدی ۷۹۳۰‌میلیارد ریال داشتند، درحالی‌که سهامداران حقوقی با خروج نقدی ۵۰۰‌میلیارد ریال مواجه بودند.
در ۲۹ آبان، خالص جریان وجوه نقد برای سهامداران حقیقی ۶۷۴۱‌میلیارد ریال بود و سهامداران حقوقی نیز ورودی مثبت ۱۱۹۹‌میلیارد ریال را ثبت کردند.
در تاریخ ۳۰ آبان، سهامداران حقیقی جریان نقدی ورودی معادل ۱۰۵۵‌میلیارد ریال را تجربه کردند اما سهامداران حقوقی با خروج نقدی معادل ۱۲۷۹۵میلیارد ریال مواجه بودند.
در مجموع، در این دوره زمانی، سهامداران حقیقی خالص ورود نقدی معادل ۵۰۰۴۲‌میلیارد ریال داشتند، در حالی که سهامداران حقوقی با خالص خروج نقدی ۵۰۴۱۴‌میلیارد ریال روبه‌رو شدند. این آمار نشان‌دهنده برتری جریان نقدی مثبت از سمت سهامداران حقیقی و خروج سرمایه از سمت سهامداران حقوقی در این دوره است.
تغییرات تعداد سهامداران فعال
براساس آمار اعلامی، در بخش مربوط به تعداد سهامداران فعال، تعداد کل سهامداران حقیقی برابر با 274911نفر و تعداد سهامداران حقوقی 1545‌نفر بوده است. خالص خریداران حقیقی معادل 047/121‌نفر و خالص خریداران حقوقی ۶۵۵‌نفر گزارش شده است.
خالص فروشندگان حقیقی 664/153نفر و خالص فروشندگان حقوقی ۲۹۹‌نفر بوده‌اند. در مجموع، تعداد کل خالص خریداران و فروشندگان 121702و 154663نفر اعلام شده است. لازم به ذکر است این آمار شامل کدهای دارای معامله در عرضه‌های اولیه نیست.
در بخش ارزش معاملات بورس‌های کالایی، ارزش معاملات در بازار مشتقه و ابزار نوین بورس کالا معادل ۱۱۰/۴۱۸میلیاردریال و در بازار فیزیکی بورس کالا 220/338میلیارد ریال بوده است. جمع کل ارزش معاملات بورس کالا 638/448میلیارد ریال گزارش شده است. همچنین در بورس انرژی، ارزش معاملات در بازار مشتقه و سایر ابزارهای بورس انرژی برابر با 451/2‌میلیارد ریال و در بازار فیزیکی بورس انرژی 560/68‌میلیارد ریال بوده است. مجموع ارزش معاملات بورس انرژی به 964/70میلیارد ریال رسیده است.
در نهایت، مجموع کل ارزش معاملات بورس‌های کالایی (شامل بورس کالا و بورس انرژی) برابر با 604/519میلیارد ریال بوده است. این آمار نشان‌دهنده فعالیت قابل‌توجه در بازارهای کالایی و انرژی است که نقش مهمی در تامین مالی و جریان معاملات این حوزه‌ها ایفا می‌کند.
ارزش معاملات بازار در طول هفته گذشته
کل ارزش معاملات خرد سهام و حق‌تقدم در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران طی دوره مورد بررسی به 858/276میلیارد ریال رسید. از این مقدار، 027/205 میلیارد ریال به بورس اوراق بهادار تهران و 831/71‌میلیارد ریال به فرابورس ایران اختصاص داشته است. این آمار نشان‌دهنده حجم بالای فعالیت سرمایه‌گذاران در این دو بازار است.
در بخش صنایع پرگردش، صنعت خودرو و ساخت قطعات با ارزش معاملاتی 262/56میلیارد ریال و سهم 3/20‌درصدی از کل معاملات در صدر قرار دارد.
پس از آن، صنعت فلزات اساسی با 631/45میلیارد ریال معادل 5/16‌درصد از کل ارزش معاملات و صنعت محصولات شیمیایی با 532/42میلیارد ریال و سهم 4/15‌درصدی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. سایر صنایع نیز با مجموع ارزش معاملاتی 432/132میلیارد ریال، 8/47‌درصد از کل معاملات را به خود اختصاص داده‌اند.
این آمار نشان می‌دهد که بخش عمده معاملات بازار روی سه صنعت اصلی متمرکز بوده است، به‌ویژه صنعت خودرو و ساخت قطعات که بالاترین سهم از ارزش معاملات را به خود اختصاص داده است. در عین حال، سهم قابل توجه سایر صنایع نیز بیانگر توزیع نسبی فعالیت سرمایه‌گذاران در بخش‌های مختلف بازار است.
معاملات با احتساب صندوق‌ها چطور بوده است؟
مجموع ارزش معاملات در بازار خرد سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی و مختلط به ۷۸۹/۵۲۳ میلیارد ریال رسیده است. این معاملات به تفکیک نوع معامله‌گر و سهم هر بخش از بازار تحلیل شده‌اند.
بیشترین سهم معاملات مربوط به آنلاین عادی بوده که با 4/72‌درصد از کل معاملات، معادل 467/571میلیاردریال را به خود اختصاص داده است. ایستگاه نامک با 0/19‌درصد از کل معاملات و ارزش 151/150‌میلیارد ریال در رتبه دوم قرار گرفته است. آنلاین گروهی نیز با سهم 6/5‌درصد و ارزش 694/44 میلیارد ریال در جایگاه سوم قرار دارد.
در بخش آنلاین الگوریتمی، ارزش معاملات 751/15میلیارد ریال گزارش شده که ۲/۰ درصد از کل معاملات را شامل می‌شود. بازارگردان الگوریتمی با ارزش معاملات ۸/۰۷۰ میلیارد ریال و سهم 0/1درصد و برخط گروهی الگوریتمی با ارزش ۵۱۹میلیارد ریال و سهم 1/0‌درصد کمترین سهم را در این بازار داشته‌اند.
این آمار نشان می‌دهد که بخش عمده معاملات بازار خرد از طریق معاملات آنلاین عادی انجام شده است و سایر بخش‌ها سهم کمتری از بازار را به خود اختصاص داده‌اند. سهم بالای معاملات آنلاین عادی از یک‌سو بیانگر اهمیت دسترسی مستقیم سرمایه‌گذاران به بازار و از سوی دیگر نقش فعال ایستگاه نامک و سایر ابزارهای گروهی در تسهیل معاملات است.
ارزش معاملات خرد صندوق‌ها
مجموع ارزش معاملات خرد در صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله به 785/590میلیارد ریال رسیده است. از این مقدار، بخش عمده‌ای معادل 691/451میلیارد ریال به صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت اختصاص دارد که نشان‌دهنده ترجیح سرمایه‌گذاران به این نوع صندوق‌ها به دلیل ریسک کمتر و بازدهی پایدار است. در رتبه دوم، صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام با ارزش معاملاتی ۱۱۵/۶۳۴ میلیارد ریال قرار دارند. این صندوق‌ها به‌دلیل پتانسیل رشد بالا و جذب سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به بازار سهام، سهم قابل‌توجهی از معاملات را به خود اختصاص داده‌اند. سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز با ارزش 460/23میلیارد ریال سهم کمتری را به خود اختصاص داده‌اند. این آمار بیانگر تمایل بیشتر سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت است، اما حضور قابل‌توجه صندوق‌های سهامی نیز نشان می‌دهد که بخشی از سرمایه‌گذاران همچنان به دنبال بازدهی بالاتر از طریق سرمایه‌گذاری در بازار سهام هستند.
جریان نقل و انتقال سهام خرد
در بازه زمانی ۲۶ آبان تا ۳۰ آبان ۱۴۰۳، جریان معاملات میان سهامداران حقیقی و حقوقی نشان‌دهنده انتقال سهام به سمت حقیقی‌ها بوده است. در روز شنبه ۲۶ آبان، سهامداران حقیقی با خرید 139/10‌میلیارد ریال از سهام حقوقی‌ها بیشترین حجم خرید در این دوره را ثبت کردند. در روز یکشنبه ۲۷ آبان، روند تغییر کرد و حقیقی‌ها 264/1‌میلیارد ریال از سهام خود را به حقوقی‌ها فروختند. با شروع روز دوشنبه ۲۸ آبان، مجددا حقیقی‌ها به بازار بازگشتند و 816/5‌میلیارد ریال از سهام حقوقی‌ها را خریداری کردند.
در روز سه‌شنبه ۲۹ آبان، خالص خرید حقیقی‌ها به ۱۷۵ میلیارد ریال رسید که نشان‌دهنده کاهش قابل‌توجه حجم معاملات نسبت به روزهای قبل بود. نهایتا در روز چهارشنبه ۳۰آبان، حقیقی‌ها 554/2میلیارد ریال از سهام خود را به حقوقی‌ها فروختند.
در مجموع این پنج روز، خالص انتقال سهام به سمت حقیقی‌ها برابر با 312/12‌میلیارد ریال بود. این آمار نشان می‌دهد که در این دوره، سهامداران حقیقی به‌طور کلی به خرید سهام از حقوقی‌ها تمایل بیشتری داشتند و نقش پررنگ‌تری در جریان ورود سرمایه به بازار ایفا کرده‌اند.