رقص شاخص‌ها در اوج

نوید خیرخواه- بازار سرمایه ایران در روزهای اخیر بار دیگر به محلی برای به نمایش گذاشتن قدرت پول‌های جدید و تقاضای قدرتمند سرمایه‌گذاران تبدیل شده است. در حالی که ماه‌ها چالش‌های اقتصادی و فشارهای ناشی از تغییرات بین‌المللی به نظر می‌رسید تا حدودی اعتماد فعالان بازار را متزلزل کرده، اما روز گذشته شاهد بازگشت جریانی از خوش‌بینی به بازار بودیم. شاخص‌ها با شیبی مثبت به حرکت خود ادامه دادند و نشانه‌هایی از بازگشت اعتماد عمومی به فضای معاملات به‌ خوبی مشاهده شد. روند صعودی شاخص کل و رشد محسوس در نمادهای تاثیرگذار بر بازار، نویدبخش روزهایی پررونق‌تر در پیش است. به نظر می‌رسد با ورود سرمایه‌های تازه و افزایش قدرت خرید حقیقی‌ها، بار دیگر اعتماد به بازار سرمایه بازگشته و چشم‌انداز روشنی برای سهامداران فراهم شده است.
آیا این روند مثبت و رو به رشد ادامه خواهد داشت؟ آیا سرمایه‌گذاران همچنان از قدرت تقاضای خرید بهره‌مند خواهند بود یا باید در انتظار نوسانات جدید و تغییرات در فضای معاملات باشیم؟ پرسش‌هایی که بازار سرمایه در روزهای آتی به آنها پاسخ خواهد داد، اما روز گذشته هر آنچه که دیدیم، نشان از آینده‌ای امیدوارکننده دارد.
روز گذشته، بازار سرمایه شاهد تحرکات چشمگیری بود که از جهات مختلفی حائزاهمیت و بررسی دقیق است. شاخص کل بورس که به ‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های نشان‌دهنده وضعیت کلی بازار مورد توجه قرار می‌گیرد، با رشدی قابل‌ توجه مواجه شد. این رشد که به میزان 5/25644واحد بود، شاخص کل را به مقدار 5/2051596واحد رساند. این تغییر مثبت نشان‌دهنده افزایش اعتماد عمومی به بازار و رونق معاملات در بخش‌های مختلف است. در همین راستا، شاخص هم‌وزن نیز که عملکرد شرکت‌ها را به طور مساوی در نظر می‌گیرد، با رشد 8/3624 واحدی به 08/673643واحد رسید و رشدی 54/0درصدی را به ثبت رساند. این امر حاکی از آن است که نه‌تنها شرکت‌های بزرگ، بلکه شرکت‌های کوچک و متوسط نیز در روند رو به رشد بازار سهیم بوده‌اند.
یکی از نکات قابل‌ توجه در روز گذشته، افزایش قدرت خرید حقیقی‌ها نسبت به حقوقی‌ها بود. این موضوع، به ویژه در شرایطی که حقیقی‌ها معمولا تمایل بیشتری به انجام معاملات کوتاه‌مدت دارند و روندهای مثبت و منفی بازار را سریع‌تر از حقوقی‌ها دنبال می‌کنند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. طبق آمار، 15/52‌درصد از کل خریدهای بازار توسط سهامداران حقیقی انجام شده که این موضوع نشان‌دهنده اطمینان نسبی این دسته از فعالان بازار به روند مثبت آتی بازار است. از سوی دیگر، 51/55‌درصد از فروش‌ها نیز توسط همین گروه انجام شد و بیانگر آن است که بخشی از سرمایه‌گذاران حقیقی به دنبال شناسایی سودهای کوتاه‌مدت و خارج شدن از برخی نمادها بوده‌اند. در مقابل حقوقی‌ها که معمولا دیدگاه بلندمدت‌تری نسبت به بازار دارند، بخش کمتری از معاملات را به خود اختصاص داده‌اند، اما این موضوع به ‌معنای عدم حضور آنها نیست، بلکه می‌توان اینگونه تحلیل کرد که حقوقی‌ها تمایل کمتری به فروش سهام خود در این مقطع زمانی دارند.
درخصوص وضعیت سفارشات خرید و فروش، آمارها نشان می‌دهد که ارزش سفارشات خرید به حدود 8/1032‌میلیارد تومان رسید که این رقم بیش از دو برابر ارزش سفارشات فروش با 4/492‌میلیارد تومان است. این تفاوت فاحش در حجم سفارشات خرید و فروش بیانگر آن است که تقاضا برای خرید سهام در بازار به شکل قابل‌ توجهی از عرضه آن پیشی گرفته است و این وضعیت معمولا منجر به افزایش قیمت‌ها در بسیاری از نمادها می‌شود، به‌ ویژه که 229صف خرید در بازار شکل گرفته است، در حالی که 171صف فروش نشان‌دهنده وجود عرضه‌کنندگان نسبی در برخی نمادهاست. این وضعیت از یک‌سو نشان‌دهنده تعادل نسبی در عرضه و تقاضاست و از سوی دیگر می‌تواند نشانه‌ای از ورود پول‌های جدید به بازار و افزایش تمایل سرمایه‌گذاران به خرید باشد.
در بخش نوسانات قیمت‌ها، اکثر نمادها در محدوده مثبت قرار داشتند و روند قیمتی آنها به سمت افزایش حرکت می‌کرد. به‌ طور مشخص، 362نماد در محدوده مثبت یک تا مثبت 3‌درصد رشد قیمتی داشتند که این موضوع نشان‌دهنده یک روز معاملاتی موفق برای بخش عمده‌ای از شرکت‌هاست. در مقابل، 282نماد با کاهش قیمت بین منفی یک تا منفی 3‌درصد مواجه بودند که نشان می‌دهد همچنان برخی نمادها به دلایلی نظیر شناسایی سود، نگرانی‌های کوتاه‌مدت یا تغییرات بنیادی منفی، با کاهش تقاضا و افت قیمت روبه‌رو شده‌اند. این تفاوت در رفتار نمادها از نوسانات ذاتی بازار و واکنش‌های مختلف سرمایه‌گذاران به اخبار و تحلیل‌های مالی نشأت می‌گیرد.
ورود و خروج پول در معاملات از دیگر شاخص‌های مهم روز گذشته بود. 259نماد با ورود پول مواجه شدند که این موضوع نشان‌دهنده اطمینان سرمایه‌گذاران به آینده این نمادها و انتظار رشد بیشتر قیمت آنها در روزهای آتی است. ورود پول به این نمادها معمولا می‌تواند به عنوان یک شاخص مثبت برای ادامه رشد بازار تلقی شود. با این حال، 272 نماد با خروج پول مواجه شدند که بیانگر خروج سرمایه‌گذاران از برخی نمادها و تمایل به انتقال سرمایه به بخش‌های دیگر بازار است. این خروج پول معمولا در نمادهایی رخ می‌دهد که یا دچار کاهش قیمت‌های شدید شده‌اند یا به دلایلی مانند نوسانات بازار، ریسک‌های بالایی را تحمل می‌کنند.
در بخش حق‌تقدم‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاهد عملکرد مثبت و قابل‌ توجهی بودیم. حجم معاملات در این بخش به 3/13‌میلیارد تومان رسید که نشان‌دهنده استقبال بالای سرمایه‌گذاران از این اوراق و صندوق‌هاست. این اوراق و صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌ عنوان ابزاری برای مدیریت ریسک و تنوع‌بخشی به پرتفوی، در شرایط نوسانی بازار اهمیت بسیاری دارند و توجه سرمایه‌گذاران به آنها می‌تواند نشانه‌ای از تلاش برای حفظ ارزش دارایی‌ها و جلوگیری از ضررهای احتمالی باشد.
یکی از ویژگی‌های جالب روز گذشته، نوسانات شدید قیمتی در برخی از نمادهای بزرگ بود. 21نماد از صف خرید به صف فروش منتقل شدند که این امر نشان‌دهنده نوسانات بالای این نمادها و تغییرات سریع در تقاضای آنهاست.
معمولا این نوع نوسانات در نمادهایی رخ می‌دهد که یا به دلیل اخبار و شایعات مرتبط با شرکت‌ها تحت تاثیر قرار گرفته‌اند یا با تغییرات بنیادی قابل ‌توجهی مواجه شده‌اند. 28نماد نیز از صف فروش به صف خرید منتقل شدند که می‌تواند نشانه‌ای از ورود تقاضای جدید و انتظار افزایش قیمت در این نمادها باشد.
خودرو و ساخت قطعات: گروه خودروسازی و قطعات همچنان یکی از پرهیجان‌ترین گروه‌ها در بازار سرمایه است. حجم معاملات این گروه به 3/1میلیارد و ارزش کل معاملات به 7/935‌میلیارد تومان رسیده است. ورود پول حقیقی مثبت به میزان 8/34‌میلیارد تومان نشان‌دهنده تقاضای بالای سرمایه‌گذاران حقیقی برای خرید سهام خودروسازان است. این گروه همچنان از جذابیت بالایی برخوردار است، به‌ویژه با توجه به برنامه‌های توسعه‌ای و تولید خودروهای جدید که در این صنعت مطرح می‌شود.
بانک‌ها: گروه بانکی نیز با حجم معاملات 4/1میلیاردی و ارزش کل معاملات 3/201‌میلیارد تومان، شاهد ورود پول حقیقی منفی به میزان 7/23‌میلیارد تومان بود. این موضوع می‌تواند به دلیل عدم قطعیت در وضعیت سودآوری بانک‌ها و نگرانی‌های مربوط به سیاست‌های پولی و اقتصادی باشد که منجر به خروج سرمایه از این بخش شده است.
محصولات شیمیایی: گروه محصولات شیمیایی با حجم معاملات 1/542میلیونی و ارزش کل معاملات 9/1344‌میلیارد تومان، به ‌عنوان یکی از گروه‌های با تقاضای بالا شناخته می‌شود. ورود پول حقیقی مثبت به میزان 5/38‌میلیارد تومان نشان‌دهنده اعتماد سرمایه‌گذاران به آینده این صنعت و رشد پایدار آن است. در این گروه، ‌درصد خرید حقیقی معادل 47/73‌درصد بوده که نشانه‌ای از تمایل سرمایه‌گذاران حقیقی به حضور فعال در این بخش است.
فرآورده‌های نفتی: بخش فرآورده‌های نفتی با حجم معاملات 642میلیونی و ارزش کل معاملات 4/2241‌میلیارد تومان یکی از پربازده‌ترین گروه‌های روز گذشته بود. ورود پول حقیقی مثبت به میزان 4/55‌میلیارد تومان نشان‌دهنده جذابیت بالای این بخش برای سرمایه‌گذاران است. افزایش قیمت نفت و روند صعودی جهانی قیمت فرآورده‌های نفتی، منجر به تقویت تقاضا برای سهام شرکت‌های فعال در این حوزه شده است.
استخراج کانه‌های فلزی: گروه استخراج کانه‌های فلزی با حجم معاملات 7/954میلیونی و ارزش کل معاملات 9/1819‌میلیارد تومان، با وجود ورود پول حقیقی منفی به میزان 1/41‌میلیارد تومان همچنان به عنوان یکی از گروه‌های کلیدی بازار باقی می‌ماند. این خروج پول می‌تواند به دلیل افت قیمت‌های جهانی فلزات و نگرانی‌ها در مورد کاهش تقاضای جهانی باشد. با این حال، خرید حقیقی 11/93‌درصد نشان‌دهنده تقاضای بالای سهامداران حقیقی در این بخش است.
بیمه: گروه بیمه نیز با حجم معاملات 9/749میلیونی و ارزش کل معاملات 8/945‌میلیارد تومان مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. ورود پول حقیقی مثبت به میزان 7‌میلیارد تومان و خرید حقیقی 05/59‌درصد بیانگر رشد تقاضا برای این بخش و افزایش تمایل به خرید سهام شرکت‌های بیمه‌ای است.
در مجموع، معاملات روز گذشته در بازار سرمایه ایران نشان‌دهنده یک روز معاملاتی موفق و پرتحرک بود. با وجود برخی نوسانات منفی و خروج پول از برخی نمادهای کوچک‌تر و ریسکی‌تر، بازار به طور کلی در یک مسیر صعودی حرکت کرد و شاخص کل توانست رشد قابل ‌توجهی را به ثبت برساند. ورود پول جدید، قدرت بالای خرید حقیقی‌ها و حجم معاملات بالا در حق‌تقدم‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری از جمله شاخص‌هایی بودند که نشان از ادامه روند مثبت بازار در روزهای آینده دارند. این شرایط نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران همچنان به آینده بازار امیدوارند و این موضوع می‌تواند نویدبخش ادامه روند صعودی در هفته‌های آتی باشد.
عرفان کاظم‌زاده، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» درباره وضعیت بازار روز گذشته گفت: «جنس بازار روز گذشته یک بازار نسبتا متعادل بود که اگرچه در ابتدای صبح شاهد حجم خوبی از تقاضا بودیم، اما به مرور زمان عرضه‌ها بیشتر شد. از سوی دیگر، هرچند عرضه افزایش یافت اما تقاضا همچنان حضور داشت و این عرضه‌ها را پوشش می‌داد.»
وی افزود: «در روزهای آتی می‌توان انتظار داشت که بازار متعادلی را شاهد باشیم. این تقابل بین عرضه‌کنندگان و متقاضیان سهام همچنان ادامه خواهد داشت و احتمالا در روزهای بعدی نیز این روند را مشاهده خواهیم کرد. به‌ویژه تا زمانی که نتایج انتخابات آمریکا مشخص نشده است، این وضعیت بازار به همین شکل ادامه خواهد داشت.»
کاظم‌زاده تاکید کرد: «در حال حاضر، تغییرات اساسی در متغیرهای کلان اقتصادی مانند نرخ بهره، نرخ دلار و مشکلاتی که صنایع مختلف با آن روبه‌رو هستند، از جمله صنعت خودرو که در تلاش برای ورود به بورس کالا است، هنوز رخ نداده‌اند. به همین دلیل، در شرایط فعلی نمی‌توان انتظار داشت که تقاضای قابل ‌توجهی در بازار شکل بگیرد که منجر به یک رالی صعودی گسترده شود. هرچند تقاضاهای مقطعی وجود دارد اما این تقاضاها به تنهایی قادر به ایجاد حرکت‌های بزرگ در کلیت بازار نیستند.»
وی تصریح کرد: «با وجود این، تا زمانی که نتیجه انتخابات آمریکا مشخص شود، بازار سرمایه احتمالا وضعیت متعادلی را تجربه خواهد کرد. در این دوره، بازیگران بازار منتظر هستند تا ببینند نتایج انتخابات به چه سمتی خواهد رفت و این مساله تاثیر مستقیمی بر رفتار سرمایه‌گذاران در بازار خواهد داشت. این انتظار، نوعی عدم قطعیت در بازار ایجاد کرده است که باعث می‌شود عرضه و تقاضا در یک توازن نسبی قرار داشته باشند.»
کاظم‌زاده در ادامه توضیح داد: «یکی دیگر از عوامل مهم که می‌تواند در ادامه بازار تاثیرگذار باشد، وضعیت اقتصادی داخلی است. مشکلاتی که در صنایع بزرگ از جمله صنعت خودرو وجود دارد، مانع آن می‌شود که بازار به ‌سرعت به سمت رشد حرکت کند. علاوه بر این، نرخ بهره و نرخ ارز همچنان از عوامل مهم تاثیرگذار بر بازار هستند. در صورت عدم تغییرات محسوس در این متغیرها، بعید به نظر می‌رسد تقاضاهای گسترده‌ای در بازار شکل بگیرد که باعث شود بازار به طور کلی یک روند صعودی پرقدرت را تجربه کند.»
وی همچنین اظهار داشت: «بازار در شرایط فعلی تحت تاثیر انتظارات و عدم قطعیت‌ها قرار دارد. با توجه به اینکه برخی سرمایه‌گذاران در انتظار نتایج انتخابات آمریکا و تصمیمات سیاست‌های اقتصادی هستند، احتمالا تا مشخص شدن نتایج این تحولات، شاهد یک بازار متعادل با نوسانات کم خواهیم بود.»
در پایان کاظم‌زاده خاطرنشان کرد: «باید به این نکته توجه داشت که بازار سرمایه از حساسیت زیادی نسبت به رویدادهای بین‌المللی و سیاست‌های داخلی برخوردار است. در نتیجه هرگونه تغییر در این عوامل می‌تواند تاثیرات چشمگیری بر روند معاملات داشته و تغییرات قیمتی گسترده‌ای را به همراه داشته باشد. اما در شرایط فعلی، بازار در یک تعادل نسبی به سر می‌برد و تا زمانی که تغییرات عمده‌ای در متغیرهای کلان اقتصادی یا رویدادهای بین‌المللی رخ ندهد، نمی‌توان انتظار تحرکات بزرگ در بازار را داشت.»
این کارشناس بازار سرمایه در نهایت اظهار امیدواری کرد که با مشخص شدن شرایط سیاسی بین‌المللی و بهبود وضعیت اقتصادی داخلی، بازار سرمایه بتواند به سوی یک روند پایدار و صعودی حرکت کند و سرمایه‌گذاران با اطمینان بیشتری به فعالیت خود در این حوزه ادامه دهند.