رقابت نسبی در انتخابات حداقلی

مصطفی پورمحمدی دبیر عالی جامعه روحانیت: رفتار امروز خبرگان ضعیف و معیوب است

گروه سیاسی- مهلت ۱۵ روزه تبلیغات انتخابات مجلس خبرگان رهبری آغاز شده و همزمان با انتشار وعده‌های عجیب برخی از کاندیداهای خبرگان، آنچه کماکان بیش از هر نکته در این انتخابات، مورد توجه ناظران قرار گرفته و انتقاداتی را در پی داشته، وضعیت غیررقابتی‌ای است که در بسیاری از حوزه‌های انتخابیه دیده می‌شود.
سخنگوی شورای نگهبان چندی پیش، وقتی در پی انتشار اسامی اولیه کاندیداهای تاییدصلاحیت‌شده و مشخص شدن اینکه دست‌کم در ۵ استان کشور، تعداد کاندیداها و کرسی‌ها برابر است و در نتیجه ۱۱ کاندیدای تاییدصلاحیت‌شده در استان‌های سمنان، البرز، لرستان، یزد و خراسان‌جنوبی پیشاپیش می‌توانند خود را صاحب ۱۱ کرسی از مجموع ۸۸ کرسی خبرگان رهبری بدانند، این موضوع را رد کرده و مدعی شده بود که «امکان ندارد انتخابات در حوزه‌ای که تعداد کاندیداها به اندازه کافی نباشد، برگزار شود!» حال آنکه دست‌کم در چند انتخابات خبرگان رهبری در سال‌های گذشته، شاهد چنین وضعیتی در برخی حوزه‌های انتخابیه بودیم و درنهایت نیز انتخابات برگزار شده است.
آنچه عمق مشکل استدلال و منطق سخنگوی شورای نگهبان در توجیه رقابتی بودن انتخابات خبرگان رهبری را آشکار می‌کرد، این بود که او اگرچه صراحتا توضیح نداده بود که قرار است این مشکل چطور برطرف شود، اما با اشاره به امکان جابه‌جایی کاندیداها تا ۷۲ ساعت پیش از روز رای‌گیری تلویحا راه‌حل را چنین جابه‌جایی‌هایی خوانده بود؛ جابه‌جایی‌هایی که اولا غیرشفاف خواهد بود و مردم درنخواهند یافت که چرا باید کسی که پس از سال‌ها زندگی و کار سیاسی در نقطه‌ای از کشور، وارد گود رقابت انتخابات خبرگان رهبری شده تا از حوزه انتخابیه خود راهی این مجلس شود، باید در لحظه آخر، به این دلیل که شورای نگهبان به هیچ عنوان حاضر نیست فضا را کمی بازتر کند، دست به فداکاری بزند و به حوزه انتخابیه دیگری برود که احتمالا مردم آن منطقه، هیچ شناختی از او ندارند؛ وضعیتی که به ‌ویژه برای کاندیدایی که موظف است برای حل این مشکل در حوزه انتخابیه خراسان‌ جنوبی، از رقابت در حوزه انتخابیه خود صرفه‌نظر کند و به حوزه انتخابیه خراسان‌ جنوبی برود تا با ابراهیم رییسی رقابت کند!هرچه بود بالاخره آنچه سخنگوی شورای نگهبان تلویحا مطرح کرده بود، در همین چند روز گذشته انجام شد و بنابر فهرستی که همزمان با آغاز مهلت ۱۵ روزه تبلیغات از سوی ستاد انتخابات منتشر شد، روشن شد همان‌طور که سخنگوی شورای نگهبان در وعده‌ای پیشگویانه مطرح کرده بود، هیچ‌یک از آن ۵ استانی که در آستانه برگزاری انتخاباتی کاملا غیررقابتی بودند، در آن وضعیت نماندند. با این همه نه‌تنها با این ترفند غیرشفاف انتخاباتی، اصل مشکل که همان غیررقابتی بودن این انتخابات باشد، حل نشده، بلکه بیراه نیست اگر بگوییم مشکل به‌ نحوی دیگر در سطح کشور گسترش یافته است. به بیان دقیق‌تر اگرچه در حال حاضر، هیچ‌یک از کاندیداهای تاییدصلاحیت‌شده بدون رقیب نمانده‌اند، اما برگزاری انتخابات مجلس خبرگان رهبری در اغلب استان‌های کشور از حداقل رقابت برخوردار است و تنها در ۹ استان می‌توان از رقابتی نسبی صحبت کرد. استان‌های تهران با ۲۶ کاندیدای تاییدصلاحیت که برای ۱۶ کرسی رقابت می‌کنند، استان کرمان که ۶ کاندیدای تاییدصلاحیت‌شده برای ۳ کرسی رقابت می‌کنند، استان اصفهان که ۵ کرسی دارد و ۱۱ کاندیدای تاییدصلاحیت‌شده، استان‌های کردستان و گلستان که هر کدام ۲ کرسی دارند و در هر یک از این دو استان نیز ۴ کاندیدا تاییدصلاحیت شده‌اند و البته استان‌های هرمزگان، چهارمحال‌و‌بختیاری، یزد و ایلام که در هر یک از این استان‌ها ۳ نفر تایید صلاحیت شده‌اند تا برای تصاحب تنها کرسی استان‌شان با یکدیگر رقابت کنند. در ۱۶ استان دیگر نیز اگرچه تعداد کاندیداهای تاییدصلاحیت‌شده‌ آنها بیش از تعداد کرسی‌ها است، اما حتی به میزان ۲ برابر کرسی‌ها نیز کاندیدا وجود ندارد. چنانکه به‌ عنوان مثال، در استان فارس با ۵ کرسی در مجلس خبرگان رهبری، تنها ۶ کاندیدا تاییدصلاحیت شده‌اند و این یعنی از میان این ۶ نفر، تنها یک نفر موفق به پیروزی در انتخابات نخواهد بود و ۵ نفر دیگر، صاحب ۵ کرسی این استان در مجلس خبرگان رهبری خواهند بود؛ وضعیتی که همزمان در خراسان ‌رضوی، سیستان‌و‌بلوچستان، مازندران، البرز، مرکزی، خوزستان، لرستان، کرمانشاه، آذربایجان غربی و شرقی، اردبیل، گیلان و قزوین نیز کمابیش تکرار شده است. وضعیت رقابت انتخاباتی در ۶ استان باقی‌مانده که هر کدام یک کرسی در مجلس خبرگان رهبری دارند، از این قرار است که ۲ کاندیدا تاییدصلاحیت شده‌اند. چنانکه در استان خراسان ‌رضوی که پیش‌تر تنها از ابراهیم رییسی به‌ عنوان تنها کاندیدای تاییدصلاحیت‌شده این استان نام برده می‌شد، حالا نام یک نفر دیگر نیز به ‌عنوان کاندیدای تاییدصلاحیت‌شده منتشر شده تا در رقابتی نه‌چندان جدی، به پیروزی احتمالی رییسی مشروعیت ببخشد!
جالب آنکه شورای نگهبان یا به بیان دقیق‌تر ۶ فقیه این نهاد، حتی حسن روحانی را ردصلاحیت کرده‌اند تا روشن شود که حتی رییس‌جمهوری پیشین مملکت نیز صلاحیت رقابت در این انتخابات را ندارد. هرچند به باور بسیاری از ناظران، آنچه موجب ردصلاحیت روحانی از سوی ۶ فقیه شورای نگهبان شده، نه صلاحیت تخصصی و علمی او، بلکه مسائل و اغراض سیاسی بوده است؛ نکته‌ای که همین دیروز از سوی دبیرکل حزب مردم‌سالاری نیز مورد اشاره قرار گرفت. مصطفی کواکبیان که در کنگره این حزب سیاسی اظهارنظر می‌کرد، در بخشی از سخنانش با انتقاد به ردصلاحیت گسترده شورای نگهبان در هر دو انتخابات مجلس دوازدهم و خبرگان رهبری گفت: «آقای روحانی را که ۳ دوره عضو خبرگان بوده، رد کرده‌اند. مطمئنم آقای روحانی را به دلایل سیاسی رد کرده‌اند. کسی که عضو خبرگان بوده، اصل بر بقای صلاحیت او است و شورای نگهبان فرصت‌ها را از دست می‌دهد.»
همزمان حتی برخی از کاندیداهای تاییدصلاحیت شده این انتخابات نیز به وضعیت برگزاری انتخابات پیش‌رو و فراتر از آن، عملکرد مجلس خبرگان رهبری انتقاد دارند. چنانکه مصطفی پورمحمدی در آخرین اظهارات خود در قامت یکی از کاندیداهای انتخابات خبرگان رهبری پیش‌رو گفته: «رفتار امروز خبرگان را ضعیف و معیوب می‌دانم و معتقدم متاسفانه خبرگان آن‌طور که باید به وظایف خود عمل نکرده‌اند.» او که البته پیش‌تر با حکم ردصلاحیت شورای نگهبان مواجه شده بود و پس از اعتراض به این حکم، با تغییر نظر ۶ فقیه شورای نگهبان به رقابت بازگشت، در جمع شماری از طلاب تهران گفته: «یک اشکال بزرگ داریم و آن این است که به قانون اساسی خوب عمل نکرده‌ایم.» پورمحمدی که در بخشی از این نشست با پرسش یکی از حضار مواجه شد که با اشاره به برخی نابسامانی‌ها و ناکارآمدی‌ها در نهادهای زیرمجموعه رهبری انتقاداتی را مطرح کرد، گفت: «فراتر از آنچه شما گفتید، انتقاد دارم. در مصاحبه‌های مختلف، ازجمله در تلویزیون هم گفته‌ام که رفتار امروز خبرگان را ضعیف و معیوب می‌دانم!» او با بیان اینکه «من هم مانند شما معترضم»، گفت: «اگر به مجلس خبرگان بروم، یکی از موضوعاتی که به طور جدی پیگیری می‌کنم، همین مساله خواهد بود.
ابهام در مسیر تایید و رد روحانیون برای انتخابات خبرگان، تحقیر و بی‌احترامی به روحانیت است و باید حل شود. مساله باید قانونمند، بسیار روشن، شفاف و قابل ‌دفاع و توجیه باشد و نباید استثناهایی را که بلاجواب است، قبول کنیم.» دبیر عالی جامعه روحانیت مبارز گفت: «اینگونه نیست که شما بفرمایید الان کسی آمد و نسبت به برجام فلان‌گونه صحبت کرد، پس او را بزنیم کنار، او نباید رهبر انتخاب کند! خب پس رهبر را همان دوستانی انتخاب کنند که یک روز در سیاست، مدیریت، انقلاب و مبارزه نبودند و سرد و گرم دنیا را نچشیدند! نه استاد دیدند و نه با رهبران بزرگ در تماس بوده‌اند! بسم‌الله اینها بفرمایند رهبر را انتخاب کنند! ما مخلص شما هم هستیم! دست‌تان هم درد نکند! جایزه هم به شما می‌دهیم! حتما هم دستاورد مطلوبی خواهید داشت!» پورمحمدی خاطرنشان کرد: «اگر طلاب و روحانیون این جسارت را کرده‌اند و بالای منبر گفته‌اند، حتما بدانند مستمعان‌شان بیشتر می‌شوند و باورپذیری منبرشان هم بالاتر می‌رود، چراکه با یک مساله جدی اجتماعی که مورد توجه است، هم‌نوایی و هم‌زبانی می‌کنند و درست هم حرف می‌زنند.»