راهبردهای ارتقای صندوق تثبیت بازار سرمایه

معصومه سادات سجادی*- بروز بحران در بازارهای مالی به‌ویژه بازار سرمایه طبیعی است و ابزارهای مختلفی برای مقابله با آن وجود دارد. یکی از این ابزارها، استفاده از سازوکار صندوق‌های تثبیت است. از وظایف این صندوق‌ها، این است که چه در طول بحران و چه پس ‌‌‌از عبور بازار از بحران، سهام‌‌‌ با ریسک پایین را خریداری ‌کنند و سوددهی بالای این صندوق‌ها از همین کانال است. از آنجا که این صندوق‌ها سرمایه زیادی در اختیار دارند و می‌‌‌توانند هزینه زیادی برای جمع‌‌‌آوری و پردازش اطلاعات پرداخت کنند، دانش و توانایی انتخاب سهم‌‌‌های با ریسک پایین را دارند. در نتیجه، الگوبرداری سهامداران خرد از عملکرد این صندوق‌ها موجب می‌شود این سرمایه‌گذاران سهم‌‌‌های کم‌‌‌ریسک‌‌‌تری خریداری کنند و در زمان‌‌‌های بحران بازار سهام، میزان کمتری از سرمایه خود را از دست بدهند. عملکرد صندوق تثبیت بازار سرمایه در ایران نشان می‌دهد که در جهت‌دهی به بازار سرمایه در سالیان اخیر چندان موفق نبوده است. یکی از مصداق‌های کارکرد این صندوق افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران به دولت است اما شرایط موجود نشان‌دهنده ناکافی بودن حمایت‌های این صندوق در بازگرداندن اعتماد از دست‌رفته است. براین‌اساس، پیشنهادهایی برای عملکرد بهتر صندوق یادشده در راستای حمایت از بازار به‌صورت داشتن دارایی‌هایی با نقدشوندگی بالا در صندوق تثبیت بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری صندوق تثبیت در صندوق‌های با درآمد ثابت، اختصاص یک‌درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار در زمان مناسب، استفاده از ابزار‌های مالی جدید در صندوق تثبیت بازار سرمایه و ایجاد پایگاه داده به‌عنوان منبع اطلاعاتی معتبر در بازار سرمایه ارائه می‌شود.
در دنیای پویای بازار سرمایه، تغییرات ناگهانی و نوسانات احتمالی همواره چالش‌هایی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد و اعتماد به بازار را نیز بسیار شکننده کرده است. این پیچیدگی‌ها و تغییرات ناگهانی بازار همراه با تحولات پیش‌بینی‌نشده، سرمایه‌گذاران را در معرض چالش‌های بسیاری قرار داده است. برای مثال، در بحران مالی سال 2008 و سقوط بازارهای سهام، اقدامات متعددی از سوی دولت‌های مختلف برای نجات بازارهای مالی صورت گرفت. بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، راهبرد عدم مداخله مستقیم را اتخاذ کردند که هدف اصلی آن ثبات قیمت‌ها بود. در واقع، در اقتصادهای پیشرفته دولت‌ها از طریق سیاست‌های کلان اقتصادی در راستای تثبیت شرایط در مواقع بحرانی گام برمی‌دارند.
در همین چارچوب، صندوق‌های تثبیت بازار سهام در زمان سقوط بازار به‌عنوان پلی برای اعتماد سرمایه‌گذاران به‌عنوان نقطه پایدار در شرایط نامطمئن عمل می‌کنند. وجود این صندوق‌ها از سویی نشان‌دهنده تدبیر و حرف‌های بودن بازار سرمایه است و از سوی دیگر، اطمینان می‌دهد که در شرایط حساس، نظام مالی قادر به مدیریت و مهار وضعیت بحران است. در چنین شرایطی، صندوق‌های تثبیت بازار سهام به‌عنوان ابزار راهبردی و حیاتی در حفظ استقرار و ثبات بازارها و اعتماد سرمایه‌گذاران نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند.
صندوق‌های تثبیت بازار سهام نه‌تنها در زمان‌های بحرانی، بلکه در طول دوره‌های غیربحرانی و معمول نیز نقش بسیار مهمی در پایداری بازارها دارند. این صندوق‌ها با ایجاد تعادل و تنوع در سبد سرمایه‌گذاری خود، به کاهش نوسانات بازارها کمک می‌کنند و مانع وقوع حرکات شدید و ناگهانی می‌شوند.
صندوق‌های تثبیت بازار سهام با ایجاد راهکارها و راهبردهای مناسب در زمان‌های بحرانی، نه‌تنها به حفظ سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند، بلکه اعتماد به بازارهای مالی را نیز بهبود می‌بخشند. این نهادهای مالی به‌عنوان ستونی راهبردی در سیستم مالی جهانی، از اهمیت ویژه‌ای در حفظ پایداری و اعتماد به بازار سهام برخوردار هستند. این تدابیر همچنین ایجاد ارتباط مستقیم با سرمایه‌گذاران به ویژه در شرایط عدم اطمینان را در پی دارند. گزارش پیش‌رو به بررسی الزامات صندوق تثبیت بازار سرمایه در ایران می‌پردازد.
صندوق تثبیت بازار سرمایه در ایران
طبق اساسنامه، هیات امنای صندوق تثبیت بازار سرمایه در ایران متشکل از وزیر امور اقتصادی و دارایی، رییس کل بانک مرکزی، رییس سازمان برنامه و بودجه، رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی و رییس سازمان بورس و اوراق بهادار هستند. یکی از مهم‌ترین منابع صندوق تثبیت از محل منابع صندوق توسعه ملی است. در سال‌های گذشته صندوق توسعه ملی با توجه به اساسنامه خود، محدودیت‌هایی برای واریز هرگونه مبلغ به شکل ریالی تحت عنوان سپرده داشت. به عبارت دیگر، صندوق توسعه ملی تنها مجاز به سپرده‌گذاری با نرخ سود ثابت در صندوق تثبیت بازار سرمایه بود و حق سرمایه‌گذاری نداشت، اما در‌حال‌حاضر صندوق توسعه ملی قائل به این است که وارد جریاناتی از بازار پول و سرمایه شود تا منابع صندوق توسعه که به گونه‌ای مربوط به آیندگان است، دوباره به مردم بازگردد. در شرایط کنونی صندوق توسعه ملی در سود صندوق تثبیت بازار سرمایه شریک می‌شود به‌طوری‌که با بالا رفتن سود صندوق تثبیت، سود صندوق توسعه ملی نیز افزایش می‌یابد.
وضعیت و عملکرد صندوق تثبیت بازار سرمایه
وضعیت صندوق تثبیت بازار سرمایه در سال 1402
طبق آمار ارائه‌شده از سوی صندوق تثبیت بازار سرمایه، خلاصه فعالیت این صندوق در سال 1402 در نمودارهای شماره 1 و2 نشان داده شده است.
در راستای رسالت صندوق تثبیت بازار سرمایه و حمایت از بازار سهام (شرکت‌های بورسی و فرابورسی)، این صندوق در سال 1402 خرید بلوکی نداشت و در سال‌های اخیر موجودی سهام این صندوق به صورت خرید خرد در همه نمادها و حمایت از بازار سرمایه صرف شد. ارزش سهام خریداری‌شده توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه در سال 1402، رقمی معادل 17‌هزار و 700‌میلیارد تومان بود. همچنین ارزش سهام فروخته‌شده به صورت خرد و بلوکی توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه در سال 1402، به ترتیب رقمی معادل 8/7 و 3/3 همت بود.
افزون بر این، در طول یک‌‌سال گذشته منتهی به اسفند سال 1402، بیشترین میزان خرید خرد انجام‌شده از طریق این صندوق در اردیبهشت و خرداد با رقمی معادل 9‌هزار و 63‌میلیارد تومان (بیش از 50‌درصد کل خرید سال 1402) بود. این خرید بیشتر مربوط به سهام شرکت‌های فعال در دو صنعت پتروشیمی و پالایشی بود و تحت‌تاثیر افشای ابلاغیه نرخ خوراك و سوخت پتروشیمی‌ها و دیگر صنایع صورت گرفت. این اتفاق معاملات بازار سهام را در اردیبهشت، خرداد، تیر و مرداد تحت‌تاثیر قرار داد و منجر به افزایش فشار فروش در بازار شد که در پی آن، صندوق تثبیت بازار سرمایه در این برهه زمانی و در راستای ایفای نقش خود در حمایت از بازار سهام بیشترین خرید را داشت.
از سوی دیگر، در بهمن و اسفند سال 1402 ،کلیت بازار تحت‌تاثیر اتفاقاتی مانند انتشار گواهی سپرده 30درصدی بانک‌ها و افزایش نرخ سود سپرده‌ها، جهش حق انتفاع معادن و ابلاغ دستورالعمل قیمت‌گذاری نفت برای پالایشگاه‌ها قرار گرفت که شرایط نامساعدی را برای بازار به ارمغان آورد و منجر‌به افزایش حمایت و خرید سهام شرکت‌ها توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه در ماه‌های یادشده شد.در مقابل، بیشترین فروش خرد سهام توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه در فروردین و اردیبهشت سال 1402 با رقمی معادل 4‌هزار و 240‌میلیارد تومان بود که این رقم 38‌درصد از کل فروش خرد و بلوکی سال 1402 (11‌هزار و 169‌میلیارد تومان) را در بر می‌گیرد. در مجموع، خالص خرید صندوق تثبیت در سال1402، معادل 6‌هزار و 463‌میلیارد تومان بود که گواه بر پررنگ بودن نقش این صندوق به‌عنوان خریدار است. در سال 1402، با 242 روز معاملاتی در بازار سهام همراه بودیم که از این تعداد روزها، صندوق تثبیت بازار سرمایه 99 روز (41 درصد) به بازار ورود داشت و با معامله 575 نماد و نیز 21 صندوق درآمد ثابت به حمایت از بازار سهام پرداخت.
وضعیت صندوق تثبیت در چهارماه نخست سال1403
در نمودارهای شماره 3 و4 وضعیت صندوق تثبیت بازار در چهار ماه ابتدایی سال 1403 نشان داده شده است. طبق گزارش سازمان بورس و اوراق بهادار با آمار ارائه‌شده از سوی صندوق تثبیت بازار سرمایه، ارزش سهام خریداری‌شده این صندوق از ابتدای سال تا انتهای تیر سال 1403، رقمی معادل 91501‌هزار‌ میلیاردریال (حدود 1/9 همت) بود. مسائلی مانند حمله غاصبانه رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در سوریه (فروردین)، بند س تبصره 6 بودجه 1403(اردیبهشت) و نیز شهادت رییس‌جمهوری و همراه ایشان (خرداد)، مهم‌ترین اخبار تاثیرگذار بر بازار سهام در ماه‌های ابتدایی سال 1403 بود که منجر به افزایش فشار فروش در بازار شد.
ارزش سهام فروخته‌شده به صورت خرد و بلوکی توسط صندوق تثبیت بازار سرمایه از ابتدای سال1403 تا پایان تیر سال1403 به ترتیب رقمی معادل 027/2‌میلیاردریال (حدود 200‌میلیارد تومان) و 238/46میلیاردریال (حدود 6/4 همت) بود. در مجموع، از ابتدای سال 1403 تاکنون، با 74 روز معاملاتی در بازار سهام همراه بودیم که از این تعداد روزها، صندوق تثبیت بازار سرمایه 55 روز (74 درصد) به بازار ورود داشت و با معامله 514 نماد به حمایت از بازار سهام پرداخت.
تحلیل عملکرد صندوق تثبیت بازار سرمایه
بررسی عملکرد صندوق‌های تثبیت در کشورهایی مختلف نشان می‌دهد این صندوق‌ها همیشه در راستای تقویت بازار سهام حرکت نکرده‌اند. صندوق‌های تثبیت بازار سرمایه در برخی کشورها به جای اینکه به ثبات بیشتر بازار کمک کنند، به رهبر بازار سهام تبدیل شده‌اند. این صندوق‌ها در بازارهای نوظهور طرفداران زیادی دارند. در بورس ایران نیز صندوق تثبیت برای کنترل اثر مخاطرات اقتصادی بر بازار سهام ایجاد شده است. با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد عملکرد این صندوق‌ها در برخی کشورها با اهداف آنان تفاوت جدی دارد و باید به فکر سیاست‌های جایگزین یا اصلاح عملکرد این صندوق‌ها بود. بسیاری از بازارهای سهام آسیایی مانند بورس ژاپن، چین و کره جنوبی هنگامی که با وضعیت نزولی مواجه شدند، به ایجاد صندوق‌های تثبیت روی آوردند. این صندوق‌ها می‌توانند از سویی با خرید صندوق‌های قابل معامله یا سهام سرمایه‌گذاران خرد از روند نزولی بازارها بکاهند و از سوی دیگر، با تزریق مستقیم سرمایه به بازار، روند خروج نقدینگی از بورس را کاهش دهند. خرید سهام توسط این صندوق‌ها در زمان ریزش بازار موجب بازیابی اعتماد سرمایه‌گذاران به پشتیبانی دولت مرکزی از بازار و در نتیجه، بازسازی بورس می‌شود. بعضی پژوهش‌ها نیز نشان از موفقیت این صندوق‌ها در توقف روند کاهشی بازارها و در نتیجه، توقف بحران‌های مالی دارند. عموما پس از پایداری مجدد بازارها، صندوق‌های تثبیت به مرور آغاز به فروش سهام خریداری‌شده می‌کنند.
از آنجا که منابع مالی صندوق‌های تثبیت از طریق دولت‌های مرکزی تامین می‌شود، عملکرد آنها به‌عنوان رفتار دولت با بازار سهام در نظر گرفته می‌شود و اثر زیادی بر سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی دارد. با توجه به دخالت مستقیم دولت در بازارهای مالی از طریق این صندوق‌ها، فعالیت آنها در بورس در تضاد با دیدگاه «دست نامرئی» اقتصادی است که احتمالا یکی از دلایل نبود چنین صندوق‌هایی در بازارهای توسعه‌یافته است.
صندوق تثبیت بازار سرمایه را می‌توان از دو منظر ماهیت فعالیت و افشای اطلاعات مورد بررسی قرار داد. از منظر ماهیت فعالیت، صندوق‌های تثبیت بازار سهام عمدتا در مواقعی که بازار سهام در شرایط نامطمئن قرار دارد و نوسانات غیرمنتظره رخ می‌دهد، با اقدامات مثبت و مدیریتی، سعی در مدیریت مازاد شدید و کاهش فشارهای فروش برای ایجاد تعادل در بازار دارند.
این صندوق‌ها تاکید بیشتر بر حفظ اعتماد سرمایه‌گذاران دارند تا به‌دنبال سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت باشند. از منظر افشای اطلاعات با توجه به اینکه صندوق‌های تثبیت بیشتر بر حفظ استقرار بازار و پایداری اقتصادی تمرکز دارند، افشای کامل اطلاعات معاملاتی ممکن است به نقض اهداف این صندوق‌ها منجر شود. اطلاعات معاملاتی کامل امکان دارد الگوهای عملیاتی و راهبردی این صندوق‌ها را برای عوامل بازار آشکار سازد که در این صورت ممکن است در اقدامات بعدی عوامل یادشده به منظور کسب سود با کاهش خطر به‌طور معکوس عمل کرده و تاثیر معاملات صندوق را خنثی کنند. افشای کامل اطلاعات معاملاتی صندوق‌های تثبیت بازار سرمایه ممکن است به جای ایجاد شفافیت و اعتماد، سبب واکنش منفی فعالان بازار شود. این موضوع به کاهش کارایی صندوق تثبیت بازار سرمایه در مواجهه با نوسانات ناگهانی بازار منجر می‌شود.
جنبه‌های امنیت اقتصادی صندوق تثبیت بازار سرمایه در ایران
یکی از وظایف صندوق تثبیت، کنترل و کاهش تاثیر سیاست‌های اعمال‌شده توسط دیگر دستگاه‌هاست که در برخی موارد تاثیر جدی منفی بر بازار سرمایه بر جا می‌گذارد. مطابق اساسنامه صندوق تثبیت بازارسرمایه، شرایط بحرانی به شرایطی اطلاق می‌شود که در دوره زمانی مشخص، نوسانات شدیدی در نماگرهای بازار سهام ایجاد شود. در این شرایط، به‌واسطه ترس سرمایه‌گذاران از بحران، فروش دارایی‌ها با ارزش پایین‌تر از ارزش ذاتی اتفاق خواهد افتاد. طبق اساسنامه صندوق تثبیت در ایران، منابع این صندوق عمدتا از سه محل تامین می‌شود. نخست سرمایه‌گذاری دولت که به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی باید از سوی سازمان برنامه و بودجه در لایحه بودجه پیش‌بینی شود. محل دوم، تامین منابع صندوق تثبیت بازار سرمایه به واسطه سپرده‌گذاری یک‌درصد از منابع صندوق توسعه ملی در این صندوق است و محل سوم نیز بخشی از کارمزد تعریف‌شده توسط سازمان بورس است. از این منظر عدم تامین منابع ممکن است باعث شود این صندوق کارکرد مناسبی در این شرایط نداشته باشد.
صندوق تثبیت بازار سرمایه را می‌توان به سوپاپ اطمینانی برای حمایت در اوضاع بحرانی بازار تشبیه کرد. زمانی که نمادهای بازار روند متعادلی را تجربه نمی‌کنند و نوسانات با فراز و فرودهای زیادی همراه است، سازوکار حمایتی صندوق تثبیت وارد میدان می‌شود و نقش التیام‌بخشی را برعهده می‌گیرد. طبق اساسنامه سازمان بورس و اوراق بهادار، ازجمله وظایف صندوق تثبیت بازار می‌توان به تمرکز و سیطره بر مخاطره‌های سامانه‌ای، ایجاد فضای رقابتی در زمان وقوع بحران‌های گوناگون مالی و اقتصادی و افزایش اعتمادسازی‌های لازم برای سرمایه‌گذاری مطلوب در بازار اشاره کرد. صندوق تثبیت بازار از اقداماتی بود که در زمان ریزش شاخص کل بورس تهران در سال‌های گذشته انجام شد. بر همین اساس می‌توان اظهار کرد تشکیل چنین صندوق‌هایی در ایجاد ثبات و تعادل‌بخشی به بازار نقش اساسی دارد. بر این اساس، دولت هر سال مبالغی را به‌منظور حمایت از سهامداران خرد در برابر مخاطرات بازار سرمایه به صندوق تثبیت بازار سرمایه اختصاص می‌دهد. اگرچه بسیاری فعالان بازار سرمایه در خصوص عملکرد صندوق تثبیت بازار سرمایه اختلاف‌نظر زیادی دارند، بسیاری از کارشناسان نیز معتقدند عملکرد چنین صندوق‌هایی با وجود حمایتگری‌ها و وظایف منتسب به آنها چندان مساعد نبوده است؛ البته عده‌ای نیز اعتقاد دارند که این صندوق در ابتدای مسیر پرچالش خود قرار دارد و با گذشت زمان می‌تواند نقش موثرتری در بازار سرمایه داشته باشد. بنابراین صندوق تثبیت بازار را می‌توان یکی از مهم‌ترین ارکان بازارهای مالی به منظور کنترل شرایط نگران‌کننده دانست. در صورتی که تامین و تخصیص منابع مورد نیاز به این صندوق‌ها به درستی صورت گیرد، می‌توانند نقش حمایت‌گری خود را در بازار ایفا کنند. در غیر این صورت شاهد ناکارآمدی چنین حمایت‌گرهایی خواهیم بود و تعادل عرضه و تقاضا که هدف تشکیل چنین صندوق‌هایی است، محقق نخواهد شد. همچنین در این خصوص باید بخشی از منابع صندوق در سپرده‌های بانکی و صندوق‌های با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری شود که از نقدشوندگی بالایی برخوردار باشند تا در مواقع ضروری نسبت به تزریق آن در بازار سهام اقدام شود. بررسی وضعیت و عملکرد صندوق تثبیت در سالیان گذشته نشان می‌دهد که صندوق یادشده نتوانسته است در خروج از بحران در بازار بورس جهت‌دهی و عملکرد مناسبی داشته باشد. عدم موفقیت صندوق تثبیت در جهت‌دهی به بازار با توجه به ریزش شدید بورس در سال1399و عدم رونق بازار و خروج پیوسته سهامداران حقیقی از بازار سهام بعد از اردیبهشت سال 1402 و اتفاقات سال 1403 قابل تشخیص است. یکی از مصداق‌های کارکرد این صندوق افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران به دولت است. در شرایط موجود این اعتماد به شدت کاهش یافته که نشان‌دهنده ناتوانی صندوق تثبیت یا ناکافی بودن حمایت‌های این صندوق در بازگرداندن اعتماد از دست رفته است.
بازار سرمایه در سال 1402، سال چندان مطلوبی را برای سرمایه‌گذاران خود به تصویر نکشید. بازار سهام که سال 1402 را مناسب آغاز کرد، رفته رفته از روند پرقدرت خود فاصله گرفت و پس از رسیدن شاخص به 2‌میلیون و 535‌هزار واحد در اردیبهشت سال1402، روند نزولی خود را آغاز کرد. از سویی در چند ماه ابتدایی سال 1403، عوامل و متغیرهایی متعددی از جمله حمله غاصبانه رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران، بند س تبصره 6 بودجه سال1403 و نیز شهادت رییس‌جمهوری بر بازار سهام تاثیر منفی گذاشت و سازوکار طبیعی بازار را از حالت طبیعی دور کرد. انتشار اخبار ضدونقیض و افزایش ریسک‌های نظام‌مند و غیرنظام‌مند در چند ماه گذشته، موج نااطمینانی‌ها نسبت به سرمایه‌گذاری در بورس را با مخاطره زیادی همراه کرده است. این عوامل در کنار عوامل دیگر دست به دست هم دادند تا ماه‌های ابتدایی سال 1403، مانند چند سال گذشته، روند مطلوبی برای اهالی بازار سهام قلمداد نشود. در شرایطی که بازار چندان توانی برای صعود از خود نشان نمی‌دهد و محرك پرقدرتی نیز به بازار مخابره نمی‌شود، می‌توان از صندوق تثبیت بازار سرمایه انتظار داشت که به صورت فعالانه‌تر در بازار دخالت و روند فوق را برعکس کند. از این رو مجموعه اهداف در نظر گرفته‌شده برای صندوق تثبیت از سویی و وضعیت بازار سرمایه در شرایط بحرانی نشان می‌دهد که صندوق تثبیت باید فعالانه‌تر از هر زمان دیگری وارد عمل شود.
نتیجه‌گیری و پیشنهاد راهکارها
صندوق‌های توسعه بازار سرمایه دارای چارچوب مشخصی هستند که در شرایط خاص، نقدینگی را تامین می‌کنند. صندوق‌های یادشده مستقل هستند و اساسا نهاد ناظر یا مدیریت بورس، دخالتی در خرید یا فروش ندارد. رسالت اصلی صندوق‌ها این است که سود را حداکثر کنند و نقدینگی کامل را در شرایطی که نیاز باشد، در اختیار بازار قرار دهند. در شرایط رکودی زمانی که تمایل به خروج پول از صندوق‌ها وجود داشته باشد یا بازار بیش از حد مطلوب مثبت باشد، صندوق‌ها می‌توانند بازار را متعادل کنند.
براساس بند الف ماده 28 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور، اساسنامه فعالیت صندوق تثبیت بازار سرمایه در سال 1394 به تصویب هیات وزیران رسید. درنهایت، این صندوق در دوره مالی سال 1396 راه‌اندازی شد و فعالیت خود را آغاز کرد. صندوق تثبیت بازار سرمایه به‌عنوان نهاد مالی به‌منظور کنترل و کاهش مخاطرات سامانه‌ای یا فرادستگاهی بازار سرمایه کشور در شرایط وقوع بحران‌های مالی و اقتصادی و اجرای سیاست‌های عمومی حاکمیتی در شرایط یادشده و به‌منظور حفظ و توسعه شرایط رقابت منصفانه در حوزه بازار سرمایه فعالیت می‌کند. در ادامه، به منظور عملکرد هرچه بهتر صندوق تثبیت بازار سرمایه در راستای حمایت از بازار پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود:
– داشتن دارایی‌های با نقدشوندگی بالا در صندوق تثبیت بازار سرمایه: صندوق تثبیت بازار سرمایه باید در راستای حمایت از بازار، بخشی از منابع خود را به‌صورت دارایی‌های با نقدشوندگی بالا شامل گواهی سپرده بانکی نگهداری کند تا بتواند در مواقع بحرانی حمایت های لازم را از بازار انجام دهد.
– سرمایه‌گذاری صندوق تثبیت در صندوق‌های با درآمد ثابت: مطابق آیین‌نامه سرمایه‌گذاری و با منطق حمایت از بازار سرمایه به صورت غیرمستقیم، این صندوق باید‌ درصدی از منابع نقدشونده خود را به صندوق‌های با درآمد ثابت تخصیص دهد و در این زمینه فعال باشد.
– اختصاص یک‌درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار در زمان مناسب: باید مطابق قانون، یک‌درصد معادل ریالی منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت وارد شود. باوجود اینکه منابع یادشده در سال‌های گذشته در چندین نوبت و در فواصل زمانی مختلف به حساب صندوق تثبیت واریز شده، در برخی مواقع زمان واریزی به گونه‌ای بوده که نتوانسته است کمک‌کننده باشد. با توجه به اینکه واریز منابع یادشده در زمان مناسب می‌تواند این امیدواری را در راستای حمایت مناسب از بازار سرمایه ایجاد کند، پیشنهاد می‌شود این کار در ابتدای سال صورت پذیرد تا مدیران صندوق بتوانند مدیریت مناسبی بر منابع فوق داشته باشند.
– استفاده از ابزارهای مالی جدید در صندوق تثبیت بازار سرمایه: در راستای حمایت از بازار سهام باید صندوق تثبیت نیز با ابزارهای مالی جدید به خصوص استفاده از ظرفیت بازار مشتقه و سازوکار اوراق تبعی و دیگر ابزارهای ممکن، بستر حمایتی جدیدی را برای حمایت از بازار سهام فراهم کند. در این راستا باید برخی الزامات اساسنامه تغییر کند و همچنین مجوزهای لازم در این زمینه صادر شود.
– ایجاد پایگاه داده به عنوان منبع اطلاعاتی معتبر در بازار سرمایه: در راستای توسعه و افزایش شفافیت در بازار سرمایه پیشنهاد می‌شود صندوق تثبیت بازار سرمایه به عنوان نهاد کلیدی در مدیریت آشفتگی‌ها و نوسانات بازار سهام، به ایجاد پایگاه داده به عنوان منبع اطلاعاتی معتبر در بازار سرمایه اقدام کند. این موضوع منجر به ترویج شفافیت و اطلاع‌رسانی درست به مردم در خصوص وظایف و عملکرد صندوق و نیز تسهیل دسترسی به منبع معتبر به منظور تحلیل و پژوهش بازار سرمایه از سوی جامعه علمی کشور خواهد شد.
* پژوهشگر گروه فساد
و رتبه‌بندی اقتصادی