دغدغه تحریم‌ها

رضا صادقیان
تحریم‌ها و موانعی که به واسطه آن برای ساختار اقتصادی کشور طی سال‌ها و دهه‌های گذشته به وجود آمده هیچ سیاستگذاری‌ای را رها نمی‌کند.
طی روزهای گذشته و براساس گفته‌های رییس دولت سیزدهم، چالش تحریم‌ها و رفع آن برای دولتمردان جدید وارد مرحله‌ای تازه شده است. رییس‌جمهوری در صحن علنی مجلس شورای اسلامی، گفت‌وگوی تلویزیونی و همچنین گفت‌وگو با رییس دولت فرانسه نخست از مذاکره‌ای که به سرانجام مشخص برسد و سپس از رفع تحریم‌ها گفته است. این همه نشان می‌دهد مشاوران رییس دولت و مدیران ارشد دستگاه اجرایی به سرعت در همان نقطه‌ای قرار گرفته‌اند که دولتمردان سابق درباره آن سخن‌ها گفته بودند.
واقعیت آن است که هیچ دولتمردی را نمی‌توان یافت که بدون در نظر گرفتن تاثیرات مخرب تحریم‌ها و رفع آن به چشم‌انداز اقتصادی و رونق بخشیدن به حوزه کاری خود فکر کند. حتی آنان که روزگاری از کاغذ پاره‌ای به نام تحریم داد سخن سر می‌دادند و گمان کردند با بسته شدن درهای روابط تجاری و بین‌المللی می‌توان شاهد رشد اقتصادی و بهبود بخشیدن به زندگی ایرانیان بود، هنگامی که در سال ۹۰، ۹۱ و ۹۲ با افزایش قیمت ارز در بازار روبه‌رو شدند، از آن همه گفته‌ها و امید بخشیدن کاذب دوری جستند و تلاش کردند با کشف مقصر و انداختن تقصیر به گردن دیگران خودشان را از سخنان بدون دستاورد ماه‌های گذشته رهایی بخشند. شاید این همه را بتوان با اتکا و بازوی پرقدرت رسانه‌های همسو تا حدودی حل و فصل کرد، اما مساله اصلی آنجاست که نمی‌توان تورم، افزایش بی‌رویه قیمت ارز، به تعویق افتادن پروژه‌های عمرانی و کاهش تولید کارخانه‌ها و از رونق افتادن شهرک‌های صنعتی و کمبود قطعات خودرو و بی‌ثباتی در کسب‌وکارهای مختلف و صدها مورد دیگر را با کمک رسانه‌ها از چشم مردم مخفی نگاه داشت و از بی‌تاثیر بودن تحریم‌ها سخن گفت.
براساس گفته‌ها و کلیدواژه‌هایی که رییس‌جمهوری طی روزهای گذشته درباره تحریم‌ها داشته است، گمان می‌رود ایشان براساس مشاوره‌هایی که کسب کرده بهتر از ماه‌های قبل از تاثیر مخرب و ویرانگر تحریم‌ها اطلاع کسب کرده باشد. به عبارتی مشخص‌تر، رییسی به این نتیجه رسیده که تحریم‌های بین‌المللی مانع رشد اقتصادی در داخل کشور است. همچنین دغدغه رفع تحریم‌ها بخشی از رویکرد کلان وی برای توسعه اقتصادی قرار گرفته، بنابراین تا اینجای کار مساله تحریم و رفع آن به عنوان یکی از مهم‌ترین موضوعات در ساختار اجرایی کشور صورت‌بندی شده است.
رسیدن به نقطه‌ای که دولت سیزدهم در آن قرار گرفته است دقیقا شباهت‌هایی با موضع‌گیری دولتمردان سابق و اسبق درباره تحریم‌ها دارد. در واقع هر کدام از دولت‌ها پس از مدتی دست و پنجه نرم کردن با دشواری‌‌های اقتصادی به این نتیجه رسیده‌اند که یکی از موانع اصلی توسعه و ایجاد ثبات نسبی در حوزه اقتصاد، رفع تحریم‌ها است. تلاش‌هایی که در دولت اول و دوم حسن روحانی نیز اتفاق افتاد براساس چنین فهمی از وضعیت اقتصادی کشور بود، حال باید دید آیا دولتمردان دولت سیزدهم در همین حد سخن گفتن درباره تحریم‌ها، موانع موجود، سختی‌ها، ارتباطات با وجود تحریم‌ها و… می‌مانند و یا راه دولت‌های یازدهم و دوازدهم را با شیوه‌های جدید و منتهی به رفع تحریم‌ها ادامه خواهند داد.