10 - 01 - 2021
دادخواهی حقیقیها
زینب مختاری- ریزشهای ادامهدار بازار سرمایه خون سهامداران خرد را به جوش آورده است. روز گذشته جمعی از سهامداران حقیقی یا به عبارت دیگر مالباختگان دوره ریزش بازار سهام، مجددا مقابل سازمان بورس و اوراق بهادار گردهم آمدند و شعارهایی را خطاب به مسوولان این سازمان سر دادند. تجمعکنندگان همچنین خواستار استعفای حسن قالیبافاصل از ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار شدند. پس از آنکه از هفته دوم آبانماه نشانههای بازگشت بازار سرمایه به مدار صعودی عیان شد، بخشی از نگرانیها پیرامون سرمایههای ازدسترفته سهامداران حقیقی کاهش یافته بود اما با سقوط پیاپی شاخص بازار و کاهش قیمت اغلب سهمها طی دو هفته گذشته، شعله کوچک این امیدواریها دوباره خاموش شده است. کاهش بازدهی بازار به معنای افت ارزش سهام موجود در سبد عدالت، صندوقهای دارا یکم و پالایش یکم است که در خوشبینانهترین حالت، بیش از ۵۰ میلیون سهامدار را با زیان مواجه کرده است. در همین حال سهامداران خردی که در پی مانور تبلیغاتی دولت، به بازار سرمایه پیوستهاند را نیز باید به این آمار افزود. دولت دست کم از دو سال گذشته بدین سو بیشترین توان تبلیغاتی خود را روی بازار سرمایه متمرکز کرده بود. در همین حال سیگنالهای غیرمستقیمی نیز از طریق سیاستگذاریهای اقتصادی به جامعه ارسال میشد که نمونه بارز آن کاهش نرخ سود سپرده بانکی و حذف سود روزشمار در سال گذشته از سوی بانک مرکزی در مسیر هدایت نقدینگی از بازار پول به سمت بازار سرمایه بود. اما فعالیت دولت در این راستا تنها به تبلیغات رسانهای، مصاحبههای دولتمردان و سیاست بانک مرکزی محدود نشد و این نهاد با استفاده از مجوز مجلس در لایحه بودجه سال جاری، عرضه سهام غیرمدیریتی خود در برخی از شرکتها را آغاز کرد. پذیرهنویس نخستین صندوق دولتی که شامل سهام دولت در بانکهای صادرات، ملت، تجارت و بیمههای اتکایی امین و البرز بود، از نیمه اردیبهشت ماه آغاز شد. هر واحد از این صندوق که در زمان رشد بازار و حمایتهای دولت در آستانه ۳۰ هزار تومان نیز قرار گرفته بود اکنون در محدوده ۱۴ هزار تومان معامله میشود. نمونه دیگری از عرضه دولتی در بازار سرمایه نیز صندوق پالایش یکم بوده که حتی با انواع شگردها از جمله عدم گشایش در دوره افت بازار به بهانههای مختلف، باز هم نتوانست روی موفقیت را ببیند و سهامداران خود را دچار زیان کرده است. اما در این میان شاید بتوان نقطه عطف تبلیغات اثرگذار و مداوم دولت برای جذب مردم به سوی بازار سرمایه را در بیست و هفتم فروردین ماه سال جاری و در جریان عرضه ۱۰ درصد از سهام شستا مشاهده کرد؛ سهامی که با استقبال بیسابقه تازهواردها روبهرو شد اما از آن زمان تا کنون روند پرنوسانی را طی کرده و البته در حال حاضر شرایط چندان مناسبی در بازار ندارد! نمونه دیگر سیاستهای دولت در بازار سرمایه نیز آزادسازی سهام عدالت در شرایط نامساعد و بدون آمادگی ساختاری بازار سرمایه است که نتیجه آن افت روزانه ارزش سبد این سهام و ناامیدی بیشتر سهامداران آن بوده است. به این ترتیب روند طی شده در بازار که تنها به چهار مورد ملموس آن اشاره شد، به افزایش بیاعتمادی نسبت به سیاستهای دولت منجر شده است. سهامداران خرد بازار سرمایه به این باور رسیدهاند که دولت پس از جذب منابع مالی از بازار سرمایه و پوشش کسری بودجه، دست حمایت خود را از سر این بازار برداشته و آن را در دستان حقوقیها رها کرده است. این در حالی است که بازار سرمایه طی مدت اخیر همواره با شوکهای بسیاری از سوی دولت نیز مواجه شده و بیم آن میرود که دولت دوازدهم در آخرین سال از دوره استقرار خود در پاستور، سیاستهای مخرب و متضاد با منافع سهامداران اتخاذ کند. ناگفته نماد که تبلیغات دولت برای ورود مردم به بازار سرمایه به معنای کوچ نقدینگی از بازارهای موازی به سمت بورس بود، به نحوی که بازارهایی نظیر مسکن و طلا مدتهاست در رکود تورمی فرو رفتهاند.
رهاسازی به جای خصوصیسازی
مصطفی صفاری کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با «جهانصنعت» میگوید: نگرانیها و شکایتهای مردم از روند بازار سرمایه این روزها بیشتر روی صنایع پالایشگاهی و پتروشیمیایی متمرکز شده است. او تاکید میکند: این صنایع عملا به گونهای اداره میشوند که از یک سو دولت نفت آنها را تامین میکند و از سمت دیگر نیز بنزین تولیدی آنها را خریداری میکند و این روند میتواند این صنایع را زیانده کند. صفاری تصریح میکند: در واقع صنایع پالایشی بازار از نقطه ضعفهای دولت به شمار میروند. این تحلیلگر بازار سرمایه میافزاید: دولت صندوقی از سهام این شرکتها را ایجاد کرده و با تخفیف در نرخ پنج میلیون تومان به مردم عرضه کرده است اما این صندوق در حال حاضر در محدوده سه میلیون و ۸۰۰ هزار تومان نوسان دارد. او ابراز میکند: گویا دولت این صندوق را رها کرده است؛ به نظر میرسد وزارت نفت با توجه به واگذاری اخیری که صورت گرفت، این صنایع را رها کرده و این رهاسازی مردم را ناراحت کرده است. صفاری ادامه میدهد: صنایع پالایشگاهی و بانکی حوزههایی بودند که واگذاریهای دولتی در آنها انجام شده اما به جای خصوصیسازی، رهاسازی صورت گرفته است. او اظهار میکند: مردم نیز از همین روند ناراحت هستند. سخن آنها این است که دولت تبلیغات فراوانی انجام داده است که مردم سهام دولتی را خریداری کنند اما در نتیجه سیاستهای نادرست در مدیریت صنایع پالایشگاهی، اکنون این سهام سقوط آزاد کردهاند. صفاری تاکید میکند: باید توجه داشت که بعضا در این سهام تا ۸۰ درصد کاهش قیمت رخ داده و این روند نیز دقیقا در دستان دولت بوده است. این کارشناس بازار سرمایه عنوان میکند: به نظر من برخی از وزارتخانهها به بازار سرمایه احترام و وقعی نمیگذارند و این اعتراضات نیز هزینه بیاحترامی آنها به بازار سرمایه است. صفاری ابراز میکند: مردم از این روند ناراحت هستند که البته ناراحتی آنها نیز به حق است؛ زیرا سیستم اقتصادی به کمک آنها نیامده است؛ این افراد با اعتمادی که به دولت داشتند وارد بازار شدند و سهام خریداری کردند اما مشاهده میکنیم که سیستم اقتصادی از آنها حمایت نکرده است. این کارشناس بازار سرمایه بیان میکند: شما میبینید که روی قیمتگذاری کالاها دستوری عمل میشود. با اینکه تورم بالایی داشتیم به برخی اجازه افزایش قیمت داده نمیشود و مجموعه این موارد ازجمله سیاستهای دستوری دولت است که طبعا نارضایتی ایجاد کرده است. صفاری با این حال در پاسخ به این سوال که آیا دولت دوازدهم در آخرین سال از استقرار خود به اتخاذ سیاستهای متضاد با منافع بازار سرمایه دست خواهد زد یا خیر، بیان میکند: من گمان نمیکنم که دولت قصد چنین سیاستگذاریهایی را داشته باشد. در بدنه دولت و مدیریت آن مشکلی وجود ندارد. نمونه آن هم دعوت روز گذشته معاون اول رییسجمهوری از حقوقیها برای مشورت و بررسی وضعیت بازار بوده است که نشان میدهد بدنه دولت نسبت به بازار سرمایه بیتفاوت نیست. اگر قیمتگذاری دستوری را از موضوع بازار سرمایه کنار بگذاریم، من نکته منفی ویژهای را در بازار سرمایه نمیبینم. او همچنین توضیح میدهد: در روزهای اخیر هم شوکهای سیاسی به بازار فشار آورده است و علت آن هم این بود که آقای ترامپ به دنبال تهدید اقتصاد بود که پس از اتفاقات ششم ژانویه نیز تمام و بیاثر شده است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد