21 - 06 - 2023
تداوم رشد اقتصادی مثبت در ۸ فصل متوالی
«جهانصنعت»- بانک مرکزی در گزارشی جزئیات رشد اقتصادی سال گذشته را منتشر کرد. بر اساس این گزارش، تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه (با نفت و بدون نفت) و به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵ در سال ۱۴۰۱ به ترتیب به ۱۵۱۵۴ و ۱۳۸۸۲ هزار میلیارد ریال رسیده است که در مقایسه با رقم مشابه سال ۱۴۰۰ (۱۴۵۷۱ و ۱۳۴۱۶ هزار میلیارد ریال)، به ترتیب به میزان ۴ و ۵/۳ درصد افزایش یافته است.
رشد عملکرد تولید ناخالص داخلی (با نفت و بدون نفت) طی چهار فصل سال ۱۴۰۱ به طور متوالی مثبت و صعودی بوده است. گفتنی است رشد تولید ناخالص داخلی با نفت به قیمت پایه و به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵ طی فصول اول تا چهارم سال ۱۴۰۱ به ترتیب معادل ۹/۱، ۹/۳، ۹/۴ و ۳/۵ درصد است. همچنین رشد تولید ناخالص داخلی بدون نفت نیز به قیمتهای واقعی و طی فصول سال ۱۴۰۱ به ترتیب از رشد ۷/۱، ۵/۳، ۱/۴ و ۷/۴ درصدی برخوردار بوده است.
بر این اساس، در سال ۱۴۰۱ ارزشافزوده گروه کشاورزی به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵ به میزان ۸/۱۵۷۸ هزار میلیارد ریال برآورد شد که نسبت به سال قبل ۱/۱ درصد افزایش نشان میدهد؛ این در حالی است که رشد این بخش در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل از آن ۶/۲- بوده است. برآوردهای انجام شده بر اساس آمارهای پایه دریافتی از وزارت جهاد کشاورزی حاکی از آن است که تولید محصولات زراعی و باغی در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل به ترتیب ۴/۳ و ۲/۰- درصد و تولید محصولات اصلی دامی ۷/۲ درصد تغییر یافته است.
همچنین برمبنای محاسبات اولیه، ارزشافزوده گروه نفت در سال ۱۴۰۱ به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵ به میزان ۲/۱۲۷۲ هزار میلیارد ریال برآورد شد که گویای رشد ۱۰ درصدی نسبت به سال قبل است. با عنایت به اینکه میزان رشد این بخش در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل از آن برابر با ۱/۱۰ درصد بوده است. این رقم حاکی از یک روند رشد دورقمی با ثبات در بخش نفت طی دو سال اخیر است. نتایج حاصل از محاسبات مقدماتی در این زمینه نشاندهنده آن است که افزایش نرخ رشد ارزشافزوده این گروه در سال ۱۴۰۱، ناشی از افزایش تولید و صادرات نفتخام و گاز طبیعی و همچنین صادرات میعانات گازی نسبت به سال قبل است.
در بخش صنعت نیز شاخص تولید کارگاههای بزرگ صنعتی (که حدود ۷۰ درصد ارزشافزوده بخش صنعت را پوشش میدهد) در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل ۶/۹ درصد افزایش یافته است. شایان ذکر است از مجموع ۲۴ رشته فعالیت عمده صنعتی در سال ۱۴۰۱، شاخص ۲۳ رشته فعالیت با (ضریب اهمیت ۸/۹۶ درصد)، دارای رشد مثبت است، همچنین بیشترین سهم از افزایش شاخص تولید کارگاههای بزرگ صنعتی (طی سال ۱۴۰۱) به ترتیب مربوط به فعالیتهای صنایع تولید فلزات اساسی، صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی و صنایع تولید وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیمتریلر است.
رشد ارزشافزوده گروه صنایع و معادن در سال ۱۴۰۱ برابر با ۵/۶ درصد است، در حالی که این میزان در سال ۱۴۰۰ معادل با ۱/۱ درصد بوده است. دو زیربخش اصلی این گروه یعنی بخش صنعت و بخش معدن در سال ۱۴۰۱ به ترتیب معادل با ۵/۹ و ۸/۲ درصد رشد داشتهاند که با عنایت به رشد ۳/۳ و ۴/۰- درصدی این دو بخش در سال ۱۴۰۰، میتوان نتیجه گرفت بخشهای صنعت و معدن از رشد مطلوب و قابلتوجهی در سال ۱۴۰۱ در مقایسه با سال قبل از آن برخوردار بودهاند.
در بخش ساختمان، ارزش سرمایهگذاری بخش خصوصی در ساختمان مناطق شهری به قیمتهای جاری طی سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل ۳۴ درصد افزایش یافته است. با اعمال شاخصهای قیمتی متناظر و تعدیل رقم مذکور، نرخ رشد ارزشافزوده ساختمان بخش خصوصی به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵ معادل ۹/۰ درصد برآورد شده است. در نهایت با احتساب رقم فوق و نیز با در نظر گرفتن ارزشافزوده ساختمان دولتی، نرخ رشد بخش ساختمان به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵ معادل ۲/۱ درصد برآورد میشود. لازم به ذکر است رشد این بخش در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل از آن ۹/۶- درصد بوده است.
آمار و اطلاعات رشد ارزشافزوده بخشهای مختلف اقتصادی از سمت عرضه اقتصاد (تولید ملی) در سال ۱۴۰۱ حاکی از رونق و بهبود نسبی فعالیتهای اقتصادی در مقایسه با سال ۱۴۰۰ است. بررسی سهم فعالیتهای مختلف اقتصادی در رشد تولید ناخالص داخلی سال ۱۴۰۱ نشان میدهد ارزشافزوده فعالیتهای گروههای اصلی «صنایع و معادن»، «خدمات»، «نفت» و «کشاورزی» به ترتیب با سهمی معادل ۶/۱، ۵/۱، ۸/۰ و ۱/۰ واحد درصد، نقش عمدهای در رشد اقتصادی ۴ درصدی سال ۱۴۰۱ ایفا کردهاند.
در مقابل نگاهی به ارقام اجزای هزینه نهایی (طرف تقاضای اقتصاد) در سال ۱۴۰۱ (به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵) نیز نشان میدهد که اقلام مصرف خصوصی، مصرف دولتی، تشکیل سرمایه ثابت ناخالص، صادرات و واردات کالاها و خدمات به ترتیب از نرخ رشدی معادل ۷/۸، ۶/۳-، ۷/۶، ۲/۸ و ۵/۷ درصد برخوردار بودهاند؛ این ارقام در سال ۱۴۰۰ به ترتیب عناوین مذکور معادل با ۹/۳، ۳/۸، صفر، ۲/۵ و ۱/۲۴ درصد بودهاند. لذا میتوان نتیجه گرفت در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ میزان مصرف بخش خصوصی به دلیل اجرای سیاستهای حمایتی دولت و تقویت نسبی قدرت خرید تا حد زیادی بهبود یافته است. مصرف واقعی بخش دولتی نسبت به سال ۱۴۰۰ نیز به دلیل اتخاذ مجموعه اقداماتی در راستای صرفهجویی در هزینهها به میزان ملموسی کاهش یافته و همزمان تشکیل سرمایه ثابت ناخالص که در سال ۱۴۰۰ با رشد صفر درصدی و در طول دهه ۹۰ با متوسط رشد ۹/۶- درصد مواجه بود در سال ۱۴۰۱ به واسطه سیاستهای حمایتی دولت از بخش تولید و مدیریت هزینه تمامشده محصولات آن از رشد ۷/۶ درصدی برخوردار شده است.
تشکیل سرمایه ثابت ناخالص به طور کلی متشکل از دو بخش ماشینآلات و ساختمان است. لازم به توضیح است که تشکیل سرمایه ثابت ناخالص بخشهای ماشینآلات و ساختمان در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل به ترتیب ۴/۱۵ و ۲/۱ درصد افزایش یافتهاند. علت افزایش تشکیل سرمایه بخش ماشینآلات در سال ۱۴۰۱ به دلیل افزایش همزمان تولید ماشینآلات داخلی و همچنین واردات کالاهای سرمایهای است. تشکیل سرمایه ثابت ناخالص بخش ساختمان نیز به دلیل افزایش همزمان تشکیل سرمایه در بخشهای خصوصی و دولتی محقق شده است. خاطرنشان میکند رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در بخشهای ماشینآلات و ساختمان در سال ۱۴۰۰ به ترتیب برابر با ۵/۱۲ و ۱/۷- درصد بوده است.
در حوزه تجارت خارجی و بر اساس برآوردهای اولیه، صادرات و واردات کالاها و خدمات طی سال ۱۴۰۱ (به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵) نسبت به سال قبل به ترتیب از نرخهای رشد ۲/۸ و ۵/۷ درصدی برخوردار بودهاند، همچنین در مجموع و بر اساس جدول مخارج نهایی در سال ۱۴۰۱، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت بازار ۸/۳ درصد برآورد شده است.
تولید ناخالص داخلی ایران به قیمت پایه و به قیمتهای ثابت سال پایه ۱۳۹۵ طی سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به ترتیب با رشدهای ۴/۴ و ۴ درصدی مواجه بوده است. در حقیقت اقتصاد ایران طی هشت فصل دو سال مذکور به صورت متوالی با رشدهای اقتصادی مثبت روبهرو بوده است. از این رو امید میرود با استمرار سیاستهای ثباتبخش اقتصادی دولت سیزدهم و بهبود فضای کلی اقتصاد کسبوکار، شاهد تداوم و تقویت روند حاضر و بهبود هرچه بیشتر عملکرد فعالیتهای اقتصاد کشور باشیم. عمدهترین منابع آماری به منظور محاسبه اقلام هزینه ناخالص داخلی را منابعی نظیر طرح آماری بودجه خانوار در مناطق شهری ایران (اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی)، پرداختیهای خزانهداری کل کشور (وزارت امور اقتصادی و دارایی)، آمار صادرات و واردات گمرک جمهوری اسلامی ایران و آمار تراز پرداختهای خارجی کشور (اداره بررسیها و سیاستهای اقتصادی بانک مرکزی) تشکیل میدهند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد