9 - 01 - 2020
تجارت مرگ
مهدیه بهارمست- اخیرا خبری منتشر شد مبنی بر اینکه طیبه سیاوشی نماینده مجلس با ارسال نامهای به معاون امور مجلس سازمان محیطزیست صدور مجوز تکثیر گونه مهاجم تیلاپیا را مغایر قوانین و مقررات کشور دانسته و با اشاره به صدور مجوز پرورش ماهی تیلاپیا در چهار استان کشور، خواستار لغو این مجوزهای غیرقانونی شد.
زیستگاه ماهی تیلاپیا کشور آسیایی نیست و از طریق اروندرود به ایران وارد میشود. این ماهی در مقابل آلودگی مقاوم و همهچیز خوار است و میزان باروری بیشتری نسبت به ماهیهای دیگر دارد. پرورش و تکثیر هر اندازه از ماهی تیلاپیا در پشت سدها موجب کاهش کیفیت آبشرب میشود. مجوز پرورش این گونه مهاجم به دلیل سود اقتصادی که به همراه دارد، صادر میشود. اما باید توجه داشت که این سود منجر به نابودی محیطزیست ما خواهد شد.
با وجود محبوبیت این ماهی، جالب است بدانید که این ماهی از ارزش غذایی کمتری نسبت به ماهیان دیگر و حتی غذاهای ناسالمی مثل دونات و همبرگر گوشت برخوردار است. گوشت تیلاپیا میزان نسبی اسید چرب امگا۶ بیشتری نسبت به امگا۳ دارد (۱۱ برابر) که موجب تشدید بیماریهای قلبی، آسم و آلرژی خواهد شد. این میزان امگا۶ دو برابر میزان آن در دونات و همبرگر است.
در مورد رنگ گوشت و بستهبندی ماهی تیلاپیا هم باید گفت که رنگ گوشت تیلاپیا اینقدر سفید نیست بلکه به آن co2 و کلر میزنند و رنگ گوشت آنها در اصل تیره است ضمن اینکه لکهای قرمزرنگ روی ماهی نیز بر اثر مواد تغییر کرده و در حقیقت قهوهایرنگ بوده است.
همچنین به این ماهی در زمان واردات گلیز آب روی ماهی میزنند و تاجران ایرانی این حرکت را برای سود بیشتر انجام میدهند که این مساله نیز مغایر با نظر دامپزشکی انجام میگیرد و باید برخورد جدی صورت پذیرد چرا که این گلیز تاحدود ۳۰ درصد است (یعنی حدود ۳۰ درصد ماهی تیلاپیای خریداریشده توسط مردم را آب تشکیل میدهد!
سالهای طولانی موضع رسمی سازمان محیطزیست واردات، پرورش، تکثیر و فروش ماهی تیلاپیا را به دلیل مهاجم بودن و پر خطر بودن آن مغایر قوانین و مقررات موضوعه دانست، اما در حال حاضر سازمان محیطزیست پس از حضور عیسی کلانتری در راس آن، بهشدت حامی تولید ماهی تیلاپیا در داخل کشورمان شده است تا جایی که ریاست سازمان مجوز تکثیر و پرورش را تاکنون به چهار استان صادر کرده است. کلانتری پیش از این در اظهارنظری قابل تامل گفته بود: «آیا شیلات احمق است و نمیفهمد که در رابطه با تیلاپیا نظر مثبتی را داده است … برخی افراد میگویند تیلاپیا ارزش غذایی ندارد که باید پاسخ داد که تیلاپیا دارای ارزش غذایی لازم است؛ آیا این ماهی با ماهی سفید هیچ تفاوتی دارد؟ از نظر ما تولید تیلاپیا منعی ندارد» (!)
ممنوعیت تکثیر ماهی تیلاپیا
در همین رابطه سیاوشی، نماینده مجلس به «جهانصنعت» گفت: این گونه از ماهیها بومی نیستند بلکه به صورت فصلی از طریق اروندرود به آبهای ایران مهاجرت میکنند و میزان تکثیر قابل توجهی دارند به همین دلیل مغایر با محیطزیست ایران هستند. البته در حال حاضر به صورت قانونی به دستور ریاست سازمان محیطزیست در جاهای مختلف ایران آن را پرورش میدهند.
وی در ادامه گفت: طی تحقیقاتی که سازمان محیطزیست کرده این نوع ماهی با شرایط اکوسیستم ما همگان نیست. پرورش این نوع ماهی به شدت بر آب شرب تاثیر مخربی میگذارد، همچنین دوستداران محیطزیست از من درخواست کردند تا هرچه سریعتر صدور مجوز تکثیر گونه مهاجم تیلاپیا را لغو کنیم.
این نماینده مجلس افزود: باید دانست که پرورش این گونه ماهی در هر کشوری امکانپذیر نیست و ایران نیز پتانسیل پرورش و تکثیر این گونه را ندارد. پرورش اینگونه در آبهای شیرین، منجر به نابودی گونههای بومی خواهد شد، چراکه غذا و تخمهای گونههای بومی را میخورد و باعث انقراض آنها میشود. نمونه بارز آن در تالاب شادگان و رودخانههای استان خوزستان است که به دلیل تکثیر بیش از اندازه موجب نابودی گونههای بومی شده است.
وی ادامه داد: متاسفانه کنترل، نظارت و پایش در کشور ما بسیار ضعیف است. پرورش و تکثیر ماهی تیلاپیا در ایران جز در چهار استان ممنوع است، اما استانهای دیگر به صورت قاچاق و غیرقانونی اقدام به پرورش این گونه کردهاند. اگر این گونه در پشت سدها ورود و تکثیر یابد، موضوع کیفیت آبشرب نیز زیر سوال میرود، چراکه به دلیل تکثیر زیاد کیفیت آب کاهش پیدا میکند.
فک خزری
فُک خزری یکی از پستانداران کمیاب آبزی دنیا و یگانه پستاندار دریای خزر است که با وجود اینکه نقش بسزایی در حفظ اکوسیستم جانوری دریای خزر دارد، هماکنون در لیست گونههای در معرض انقراض قرار گرفته است. براساس آخرین سرشماری در سال ۲۰۱۶، جمعیت فکهای خزری به ۷۰ هزار مورد رسیده است. در همین رابطه طیبه سیاوشی میگوید: خوشبختانه در منطقه میانکاله استان مازندران که قسمت اعظمی از این گونه در آن زندگی میکنند توسط یک تیم درمانی تحقیقاتی فُک خزر «لنیهارت» در جزیره آشوراده زیر نظر سازمان حفاظت از محیطزیست، شیلات و ماهیان خاویاری راهاندازی شد. پس از ۱۰ سال همچنان با کمکهای مردم هلند اداره و به خوبی از آن حفاظت میشود.
وی در ادامه افزود: با توجه به فاضلاب انبوهی که توسط کارخانجات و صنایع صنعتی حاشیه خزر به درون دریاچه ریخته میشود عملا به انقراض این گونه حیوان تسریع میبخشد.
این نماینده مجلس در ادامه گفت: بخش حاکمیتی در این زمینه هیچ کمکی نکرده و تمام فعالیتهای سازمان محیطزیست و مردم در این امر بیثمر واقع شده است. دولت باید از ریختن پسماند و فاضلابها به دریاچه خزر بپرهیزد و حداقل راهکارهایی برای کاهش ورود فاضلاب به دریا
در نظر بگیرد.
وی افزود: دولت باید فیلترهایی در ورودی دریاچه قرار دهد والا تلاشهای ثمنها موثر نخواهد بود.
سیاوشی گفت: متاسفانه در ایام تعطیل موج جمعیت به عنوان گردشگر به سمت نواحی شمال کشور میروند که با ریختن زبالههای خود تهدیدی برای فکهای خزری هستند. در ابتدا باید در میان مردم هم فرهنگسازی شود و آنان هم برای حفظ میراث جهانی کوشا باشند.
وی افزود: در سال ۹۵ صحبتهایی در خصوص مطالعه و اجرای انتقال آب از دریاچه خزر به فلات مرکزی شد اما در مجلس رد شد. با این حال در لایحه بودجه ۹۹ بار دیگر در ردیف بودجه قرار گرفت. من نماینده تهران هستم و دستم در این باره بسیار بسته است قاعدتا دولت باید برای حفظ حیوانات خزر اقداماتی انجام دهد.
دوستداران محیطزیست و آگاهان به ضررهای حذف اینگونه برای مبارزه با تجارت پوست فکهای خزری اقدامات زیادی انجام دادهاند ولی با این وجود همچنان شاهد شکار فکها و کمتر شدن این گونه با ارزشمند هستیم.
فراموش نکنیم که اکوسیستم خزر یک زنجیره است و اگر یکی از اجزای آن را از بین ببریم تبعات جبرانناپذیری در چرخه حیات زیستمندان دریا ایجاد میشود، با این اوصاف باید بیش از همیشه باور و اعتقاد داشته باشیم که حفاظت از فک خزری حفاظت از دریای خزر و حفاظت از دریای خزر حفاظت از نسل امروز و آینده از مخاطرات محیطزیستی است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد