25 - 04 - 2024
بیشاظهاری وارداتی عامل نوسان ارزی
تسنیم- مدیر گروه پول و ارز مرکز پژوهشهای مجلس با اشاره به سازوکار ایجاد نرخ تعادلی ارز در بازار غیررسمی گفت: تامین ارز قاچاق وارداتی و فرار سرمایه از قاچاق صادراتی، بیشاظهاری واردات و کماظهاری صادرات در گمرک تامین میشود.
مهدی دارابی با اشاره به اینکه به طور رسمی و ثبت شده ۱۷میلیارد دلار کسری تراز تجاری گمرکی داریم (کماظهاری و بیشاظهاری در آن نیست) گفت: باید به این نکته توجه داشت که از این ۱۷میلیارد دلار ۱۰میلیارد دلار عدم بازگشت ارز داریم. در واقع عملا ۲۷میلیارد دلار کسری در آمارهای گمرکی است، ۱۷میلیارد دلار بابت کسری تجاری و ۱۰میلیارد دلار هم عدم بازگشت ارز.
وی با اشاره به اینکه این ۲۷میلیارد دلار کسری از کدام محل تامین خواهد شد؟ گفت: ناترازی مذکور از صادرات نفت خام و میعانات و نفت سفید و نفت کوره، که در آمارهای گمرکی نمیآید، تامین میشود.
دارابی ادامه داد: مخارج ارزی ما صرفا این موارد نیست. ما غیر از صادرات نفتیای که داریم و در موازنه پرداختها ثبت میشود، موارد مصرفی دیگری هم داریم.
وی با اشاره به اینکه موازنه پرداختها و تراز تجاری خیلی تفاوت دارد، گفت: موازنه پرداختها خودش شامل حساب جاری و سرمایه است. حساب جاری خودش نیز شامل چند حساب بوده که یکی از آنها حساب بازرگانی است. حساب بازرگانی هم خودش دو قسمت میشود و صادرات و واردات غیررسمی در آن افزوده میشود. وقتی میخواهیم موازنه پرداختها را تحلیل کنیم باید تمامی حسابها را تحلیل کنیم.
مدیر گروه پول و ارز مرکز پژوهشهای مجلس گفت: نکته بعدی این است که اگر مازاد ارزی داریم، چرا باید این همه صف تخصیص و تامین داشته باشیم؟ نکته مهمتر این است که تامین ارز قاچاق وارداتی و فرار سرمایه از کجا صورت میگیرد؟ پاسخ این است که از سمت قاچاق صادرات که شامل عدم بازگشت ارز، کماظهاری صادرات و بیشاظهاری واردات است، حدود ۲۰میلیارد دلار به این سمت میرود.
تحلیل موازنه پرداختها که برای نظامهای ارزی ثابت مانند عربستان، قطر و امارات تحلیل میشود کاملا با نظامهای ارزی غیرثابت متفاوت است. به عنوان مثال در کشور امارات تحلیل موازنه پرداختها، از سمت موازنه پرداختها به نرخ ارز است. وقتی موازنه پرداختهای امارات مازاد دارد در واقع این را نشان میدهد که امارات میتواند نرخ ارزش را ثابت نگه دارد. این تحلیل درست است.
دارابی گفت: نکته دیگر این است که در نظام ارزی غیرثابت و شناور، تحلیل از نرخ ارز به موازنه پرداختها است، یعنی نرخ ارز آنقدر تغییر میکند تا موازنه پرداخت شما بالانس شود. در کشور ما که این ناترازی در موازنه پرداختها وجود دارد، در قیمت اقلام بازار غیررسمی (همانند قاچاق، فرار سرمایه و تقاضای احتیاطی) بالانس شود.
وی تاکید کرد: در واقع وقتی نرخ در این بازار از حدی بالاتر میرود دیگر تقاضایی وجود ندارد که شما برای قاچاق یا فرار سرمایه استفاده کنید. نکته مهم این است که تحلیل موازنه پرداختها در نظام ارزی ثابت و در نظام ارزی غیرثابت کاملا متفاوت است. از موازنه پرداختها میخواهند به نرخ ارز برسند که این در نظام ارزی ثابت امکانپذیر است اما در شرایطی که نظام ارزی شما ثابت نیست، باید از نرخ ارز به آن سمت بروید.
دارابی گفت: در دهه ۸۰ که ۲۵۰ تا ۲۸۰میلیارد دلار ارز در اختیار داشتیم، عمده تامین ارز قاچاق به دلیل تزریق و مداخلات بانک مرکزی بود اما الان بانک مرکزی نمیتواند چنین مداخلاتی کند. عمده تامین ارزی که شاهد آن هستیم، از کماظهاری صادرات و بیشاظهاری واردات و قاچاق صادراتی تامین میشود.
مدیر گروه پول و ارز مرکز پژوهشهای مجلس با اشاره به اینکه، اساسا موازنه پرداختها خیلی پیچیده است، گفت: هماکنون نمیدانیم کدام قسمت موازنه پرداختها نقش ترازکننده نرخ را ایفا میکند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد