13 - 02 - 2025
برق نیست
گروه انرژی- کمبود عرضه برق هر روز ابعاد بزرگ‌تری پیدا می‌کند. در حالی که سازمان انحصاری دولتی برق نمی‌تواند تقاضای برق را مدیریت کند و در حالی که نمی‌تواند حتی سوخت عرضه شده برای به حرکت درآوردن نیروگاه‌ها را مدیریت کند، شهروندان در پایتخت با خاموشی‌های گسترده روبه‌رو هستند. شاید اگر در دهه‌های گذشته اجازه داده می‌شد «برق» از یک کالای عمومی به کالایی قابل دادوستد در بخش خصوصی تبدیل شود، چنین دشواری‌هایی کمتر می‌شد. مدیر ارشد به کار گرفته شده در وزارت نیرو باید به مردم و به دولت توضیح دهد که چگونه می‌خواهد در روزهای آتی و به ویژه در تابستان عرضه برق را افزایش دهد.
در حالی‌که مقامات وزارت نفت اعلام می‌کنند که خاموشی بخش گسترده‌ای از تهران ناشی از عدم تامین سوخت نیروگاه‌ها نبوده، وزارت نیرو می‌گوید که ناهماهنگی‌ها در تامین سوخت باعث اختلال در کار نیروگاه‌ها شده است.
سه‌شنبه شب، بخش وسیعی از شهر تهران ناگهان و بدون اطلاع قبلی در خاموشی فرو رفت. قطعی برق آنچنان گسترده بود که حتی در برخی نقاط اینترنت قطع شد و در سیگنال‌های تلفن همراه هم اختلال‌های گسترده‌ای پیش آمد. اتفاقی که مسبوق به سابقه نبوده است و باعث نگرانی بسیاری از شهروندان شد.
یک روز بعد از این اتفاق، محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت می‌گوید که قطعی برق به‌ویژه در شرق تهران ارتباطی به سوخت نیروگاه‌های حاشیه تهران و تامین‌کننده برق تهران نداشته است. به گفته او، نیروگاه‌هایی مانند پرند و دماوند و نیروگاه‌هایی که در حاشیه این شهر هستند و تهران را از نظر برق تامین می‌کنند، به‌لحاظ سوخت در وضعیت کاملا مناسبی بودند.
وزیر نفت تاکید کرد که شبکه به هم پیوسته برق سبب می‌شود در نقاطی فرکانس برق افزایش پیدا کند و سیستم‌های رولیاژ و رله‌ها به‌صورت اتوماتیک برق را قطع می‌کنند.
توضیحات وزیر نفت در شرایطی مطرح می‌شود که هم در اطلاعیه توانیر و هم توضیحات دو مدیر وزارت نیرو یعنی محسن ذبیحی، معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر و ناصر اسکندری، سرپرست معاونت راهبری تولید شرکت برق حرارتی به رسانه‌ها تاکید شد که اختلال در تامین سوخت نیروگاه به‌دلیل افزایش مصرف دلیل این خاموشی‌ها بوده است.
ناصر اسکندری درباره وضعیت تامین سوخت نیروگاهی به ایلنا گفته که وضعیت تامین سوخت نیروگاهی مناسب نیست و تامین گاز به‌خصوص در ناحیه شمال شرقی با چالش مواجه است.
بنا به‌گفته وی امسال ۲۶ تا ۲۷درصد نسبت به سال گذشته گازوئیل بیشتری تحویل نیروگاه‌ها شده اما جبران‌کننده کسری گاز تحویلی نیست. اکنون نیروگاه‌ها ۵۰درصد سال گذشته را سوخت گاز دریافت می‌کنند. سوخت مایع هم به‌سختی در نیروگاه‌ها تامین می‌شود.
این مقام وزارت نیرو اگرچه تاکید کرده که تلاش خوبی از سوی شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی صورت گرفته است اما او براین باور است که سوخت نیروگاه‌ها به سختی تامین می‌شود.
اسکندری تاکید کرده که میزان گاز دریافتی نیروگاه‌ها نسبت‌به سال گذشته 5/4میلیارد مترمکعب کسری دارد و طبعا این عدد از طریق سوخت مایع مازوت و گازوئیل جبران می‌شود. یقینا سوخت معادل نیروگاه‌ها یعنی سرجمع سوخت گاز و مایع نسبت‌به سال گذشته کمتر بوده است.
او اظهار امیدواری کرده است که با عبور برودت هوا از کشور مصارف گاز خانگی کنترل تا گاز بیشتری به نیروگاه‌ها تحویل داده شود.
اطلاعیه‌ای که دیر صادر شد
سه‌شنبه شب، دقایقی بعد از آنکه برق در بخشی از تهران که دچار خاموشی شده بودند، وصل شد، توانیر اطلاعیه‌ای صادر کرد و درباره دلیل قطعی برق توضیح داد. در این اطلاعیه بدون عذرخواهی از قطع برق بدون اطلاع قبلی از مردم خواسته شده بود که با پیوستن به پویش دو درجه کمتر، به رسیدن نعمت گاز و برق به کل کشور، کمک کنند.
توانیر در این اطلاعیه تاکید کرد که با توجه به سرمای هوا، افزایش مصرف گاز خانگی و محدودیت‌های ایجادشده در روند تامین و انتقال گاز به نیروگاه‌ها، به‌منظور حفظ پایداری شبکه، برق برخی مشترکان شهر تهران قطع شده است.
تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها با کمک وزارت نفت در حال انجام است و حفظ روند کنونی برای تامین برق مورد نیاز کشور نیازمند همکاری همه هموطنان است.
این اولین‌بار نیست که وزارت نیرو و شرکت توانیر که مسوولیت تامین برق کشور را برعهده دارند، بدون اطلاع قبلی اقدام به قطع برق می‌کنند؛ اقدامی خطرناک که می‌تواند باعث بروز حوادث جبران‌ناپذیر برای شهروندان شود. سه‌شنبه شب که برق بخش زیادی از تهران قطع شد، گزارش‌های رسیده از سطح شهر حاکی از قطع برق چراغ‌های راهنمایی و رانندگی داشت و برق اتوبان‌ها هم قطع شده بود؛ موضوعی که علاوه‌بر ترافیک ایجاد شده و تلف شدن وقت بسیاری از مردم در ترافیک شد.
اگرچه بیمارستان‌ها اغلب مجهز به برق اضطراری و ژنراتور هستند اما در مراکز درمانی کوچک چنین امکانی وجود ندارد و بروز حادثه در هر لحظه که برق بدون اطلاع قطع شود، محتمل است.
ناترازی؛ خار در گلو
امسال ناترازی سوخت نیروگاه‌ها به‌دلیل آنچه وزارت نفت عدم ذخیره‌سازی در تابستان عنوان شده، مشکلات بسیاری را برای تامین سوخت نیروگاه‌ها ایجاد کرده است. هر موج سرما که پیش می‌آید، تامین برق و گاز به چالش بزرگ وزارت نفت و نیرو تبدیل می‌شود. هرچند دولت چهاردهم با راه‌اندازی پویش‌هایی مثل دو درجه کمتر در مصرف انرژی و قطع برق بخش‌های صنعتی تلاش کرده که تامین سوخت را برای نیروگاه‌ها مدیریت کند اما بازهم قطع برق غیرقابل کنترل است.
وزارت نفت در اطلاعیه‌ای در این رابطه اعلام کرد: تامین پایدار انرژی در کشور مستلزم مدیریت دقیق سبد سوخت از سوی نیروگاه‌هاست. این سبد شامل گاز طبیعی، نفت‌گاز و نفت‌کوره است که درمجموع به آن «سوخت معادل» گفته می‌شود. برنامه‌ریزی صحیح در مصرف این سوخت‌ها، نقش کلیدی در جلوگیری از مشکلات احتمالی در تولید برق دارد.
درحالی‌که آمارها نشان می‌دهد مدیریت صحیح سبد سوخت می‌توانست از مشکلات اخیر جلوگیری کند، وزارت نیرو به‌جای تمرکز بر سیاستگذاری صحیح و اجرای مصوبات مرتبط با مصرف سوخت مایع، تلاش دارد با فرافکنی، کمبود گاز را عامل اصلی خاموشی‌ها جلوه دهد. این در حالی است که تامین گاز و سوخت مایع، حتی فراتر از تعهدات انجام‌شده و در بسیاری از روزها بیش از میزان تکلیف‌شده به نیروگاه‌ها تحویل داده شده است. نادیده‌گرفتن این واقعیت و چشم‌پوشی از نقش مدیریت نامناسب سوخت معادل، نه‌تنها مشکل را حل نمی‌کند بلکه می‌تواند زمینه‌ساز چالش‌های مشابه در آینده باشد.
براساس دستورالعمل‌های بالادستی، نیروگاه‌ها موظفند در فصول مختلف سال، به‌ویژه در تابستان که فرصت مناسبی برای ذخیره‌سازی سوخت مایع فراهم است، سبد سوخت خود را به‌گونه‌ای مدیریت کنند که در ماه‌های سرد سال، تامین برق بدون چالش ادامه یابد.
اوایل مرداد امسال تصمیمی اتخاذ شد که نیروگاه‌ها را مکلف می‌کرد از ۱۰مرداد به بعد، روزانه ۴۰میلیون لیتر نفت‌کوره مصرف کنند. این در حالی است که مصرف واقعی در نیروگاه‌ها به‌طور میانگین تنها ۲۴میلیون لیتر در روز بوده است. نتیجه این عدم مصرف، کاهش 3/2میلیارد لیتر نفت‌کوره در نیروگاه‌ها بود که به‌جای آن، نفت‌گاز بیشتری مصرف شد. این موضوع نشان‌دهنده عدم مدیریت بهینه سبد سوخت و تاثیر آن در تامین انرژی در ماه‌های سرد سال است.
با وجود افزایش بی‌سابقه مصرف گاز در دی و بهمن امسال که در برخی روزها رکورد ۶۸۱میلیون مترمکعب در روز را ثبت کرد، شبکه گازرسانی کشور پایدار باقی ماند و گاز مورد نیاز نیروگاه‌ها مطابق تکالیف بالادستی تحویل شد. افزون بر این، میانگین تحویل نفت‌گاز به نیروگاه‌ها ۵۵درصد بالاتر از تعهدات ابلاغی در سال ۱۴۰۳ بوده است.
طبق آمار رسمی، مقدار تحویل سوخت مایع به نیروگاه‌ها در بهمن ۸۶میلیون لیتر در روز بوده که ۲۴درصد بیشتر از سال گذشته است. این افزایش تامین، بیانگر تعهد وزارت نفت در پشتیبانی از تولید برق پایدار در کشور است.
مدیریت تامین برق در کشور وابسته به تنظیم صحیح سبد سوخت نیروگاه‌هاست. در صورتی که مصرف نفت‌کوره در فصل گرم سال مطابق برنامه‌ریزی انجام می‌شد، امکان استفاده بهینه از منابع در ماه‌های سرد سال فراهم‌تر بود. با این حال تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها در دی و بهمن، مطابق تکالیف ابلاغی و حتی در بعضی روزها فراتر از آن انجام شده است که نشان از پایبندی وزارت نفت به وظایف خود در قبال تامین پایدار انرژی دارد.
ناترازی کار امروز و دیروز نیست
محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت می‌گوید: هر سال با ناترازی روبه‌رو هستیم و موضوعی نیست که مساله شش‌ماه، یک‌سال، یا چهارسال گذشته باشد. سال‌هاست ناترازی وجود دارد و سال‌هاست محدودیت‌هایی اعمال می‌شود و با گذر زمان این محدودیت‌ها بیشتر می‌شود و طبیعتا یک مواردی ممکن است دست همکاران ما در مجموعه وزارت نیرو نباشد.
وی یادآور شد: به‌دلیل برودت هوا مصرف گاز خانگی تا ۶٨١میلیون مترمکعب در روز افزایش پیدا کرد که رکوردی بی‌سابقه بود. وقتی امکان قطع گاز بخش خانگی را نداریم، باقی‌مانده گازی که قابلیت تولید دارد بین نیروگاه‌ها، صنایع و صادرات تقسیم می‌شود. بخش کمی برای صادرات در نظر گرفته می‌شود که کمتر از آن را نمی‌توانیم صادرات نکنیم زیرا مشمول جرایمی می‌شویم که اعداد و ارقام بالایی هستند. نیروگاه‌ها به‌سمت تنظیم سوخت معادل می‌روند و ما یک سبد سوخت به نیروگاه می‌دهیم، یعنی فقط گاز نیست؛ نفت‌گاز هست، گازوئیل هست و باید به‌گونه‌ای سوخت مصرف کنند که کاهش گاز تحویلی را جبران کنند که بعضا این اتفاق نمی‌افتد.
وزیر نفت تاکید کرد: در بهمن متوسط افزون‌بر ۵٢میلیون لیتر گازوئیل در روز به نیروگاه‌ها رساندیم که در نوع خودش رکورد است و سال گذشته این عدد زیر ۳۵میلیون لیتر بود. در تامین نفت‌کوره هم به همین ترتیب و با راه‌اندازی خطوط لوله جدید انتقال فرآورده و با به‌کارگیری ناوگان جاده‌پیمای نفت کشور، با افزایش این ناوگان تمام تلاش‌هایی که لازم بوده انجام شده است. البته این موارد در برخی مواقع رخ می‌دهد، سال گذشته در برخی مناطق شمال شرق کشور گاز قطع شد، ما یک میزان تولید گاز داریم. تولید ما مشخص است اما مصرف لجام‌گسیخته در حال افزایش است.
پاک‌نژاد با بیان اینکه سرمایه‌گذاری می‌کنیم و صدها میلیون‌دلار برای توسعه میادین گازی انجام می‌دهیم، ادامه داد: اما از آن طرف مصرف درحال افزایش است بنابراین باید تمرکزمان را در کنار افزایش تولید بیشتر بر بهینه‌سازی مصرف و مدیریت تقاضا متمرکز کنیم تا ناترازی به حداقل ممکن برسد. در اردیبهشت‌ماه امسال زمانی که ما نبودیم وزیر نفت وقت آقای اوجی نامه‌ای را به چند مرجع در کشور ارسال و در آن به صراحت اعلام کرد که اگر نیروگاه‌ها از مردادماه روزانه بیش از ۴۰میلیون لیتر نفت کوره استفاده نکنند، ما امکان تامین سوخت نفت‌گاز را نداریم. این نامه‌ای صریح و درست از وزیر نفت وقت بوده است و براساس مصوباتی که نهادهای ذی‌ربط دادند، بنا شد از ۱۰مردادماه نیروگاه‌ها روزانه ۴۰میلیون لیتر نفت‌کوره بسوزانند اما این اتفاق رخ نداد.
به گفته وی، وقتی نفت کوره سوزانده نمی‌شود فشار به ذخایر نفت‌گاز وارد می‌شود که بخشی از آن تولیدی پالایشگاه‌های داخل است و بخشی هم وارداتی است و لجستیک تامین این نفت‌گاز کار بسیار دشواری است. در طول چهار تا پنج‌ماه گذشته میزان نفت‌گاز تولیدی پالایشگاه‌های داخلی بیش از 8 میلیون لیتر در روز افزایش پیدا کرد که بخشی به‌دلیل افزایش خوراک نفت‌خام پالایشگاه بود که به‌جای صادرات تحت عنوان خوراک استفاده شد. همه اقداماتی که می‌شد در زمینه تامین نفت‌گاز نیروگاه‌ها به عمل آمده است. سال آینده باید به موقع برای تنظیم سوخت پایدار در نیروگاه‌ها اقدام کنیم یعنی وقتی می‌خواهیم وارد فصل سرد شویم باید از تیرماه آماده شویم.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد