20 - 05 - 2020
آیا بازار سهام میتواند تامین مالی صنایع را به دوش کشد
محمدمهدی فریدونی* – این روزها بحث تامین مالی از بورس بسیار داغ است. نکتهای که این روزها توسط سیاستگذاران مطرح میشود، نیاز به افزایش سهم تامین مالی از بازار سهام است. تامین مالی به اصطلاح فرآیند فراهم کردن بودجه برای فعالیت کسبوکارهاست. همواره وجود منابع مالی یک نیاز ضروری برای شروع و ادامه یک فعالیت تولیدی محسوب میشود. سوالی که مطرح میشود آن است که توسعه بازار بورس آیا میتواند مشکل تامین مالی بنگاههای تولیدی در کشور را بهبود بخشد یا خیر. برای جواب به این سوال باید به سازوکار و ابزار موجود در بورس تهران مراجعه کرد. برای پاسخ به این سوال باید به نیازسنجی شرکتهای پذیرفتهشده در بورس برای تامین مالی، فرآیند عرضه و پذیرش در بورس، نحوه تامین مالی شرکتها از بورس و ساختار صنعتی کشور توجه کرد.
۱- شرکتها در جایگاههای مختلف از منحنی عمر خود دارای سطوح متفاوتی از نیاز به تامین مالی هستند. شرکتهایی که در بورس تهران عرضه و پذیرش میشوند، عموما از نوع شرکتهای به بلوغ رسیده هستند. این در حالی است که شرکتهایی که در مراحل ابتدایی رشد خود هستند نیاز به تامین مالی بسیار بیشتری نسبت به شرکتهای بالغ دارند چرا که نیاز بسیار بیشتری به توسعه تجهیزات و ماشینآلات و تشکیل سرمایه ثابت در آنها وجود دارد. با توجه به قوانین عرضه و پذیرش در بازار سهام، تنها شرکتهای بالغ میتوانند در این بازار حضور پیدا کنند.
۲- حجم تامین مالی در شرکتهای سهامی عام به ترتیب از طریق سود انباشته، قرض و انتشار سهام است. از این بین پذیرفته شدن شرکت در بورس، تنها میتواند به تامین مالی شرکت از طریق انتشار سهام کمک کند. که کوچکترین سهم را در بین انواع مختلف تامین مالی دارد. این در حالی است که تامین مالی از طریق انتشار سهام جدید، مطلوبیت چندانی برای مدیران شرکت ندارد چرا که با انتشار سهام جدید و در نتیجه ورود سهامداران تازهوارد، قدرت کنترلی سهامداران فعلی بر شرکت، در صورتی که نخواهند و یا نتوانند در فرآیند افزایش سرمایه شرکت کنند، کم میشود. از این رو مدیران شرکت عموماً ترجیح میدهند که تامین مالی طرحهای توسعهای را از دو راه اول، یعنی استفاده از سود انباشته و از طریق قرض، انجام دهند.
۳- فرآیند عرضه و پذیرش در بورس تهران به گونهای است که عرضه اولیهها، تماماً از نوع offer for sale هستند به این معنا که سهامدار عمده در شرکت اقدام به عرضه سهام خود در بورس میکند. در نتیجه این عرضه هیچ جریان نقدی برای شرکت ایجاد نمیکند. البته این عرضه میتواند مشوقی برای کارآفرینان برای توسعه شرکت و پذیرش در بورس باشد اما تاثیر مستقیمی بر جریانات مالی شرکت نخواهد داشت.
۴- ساختار صنعتی کشور ما متفاوت از کشورهای توسعهیافته است و در نتیجه سازوکار تامین مالی نیز باید متناسب با کشور ما باشد. نکته قابل توجه اینجاست که عمده سهم اشتغال در بخش خصوصی در کشور بر دوش کسبوکارهای کوچک و متوسط است. اما همانطور که در مورد یک گفته شد، توسعه بازار سهام کمک چندانی به این بنگاهها نمیتواند بکند. فلذا توسعه ابزارهایی برای تامین مالی این کسبوکارها، میتواند تاثیر قابل توجهی بر تولید در کشور بگذارد. از ابزارهایی که میتوان در این راستا بدان اشاره کرد ابزارهای investopedia تامین مالی کسبوکارهای کوچک و متوسط مبتنی بر بازار است. که خود به دو بخش بدهیمحور
و سهاممحور تقسیم میشود. به نظر میرسد که رشد شاخص بورس نمیتواند مشکل کاهش نرخ سرمایهگذاری در کشور را حل کند. فلذا لازم است سیاستگذار با اعمال یکسری از سیاستها، سعی در تسهیل تامین مالی واقعی بنگاههای تولیدی کشور داشته باشد. توسعه صندوقهای سرمایهگذاری خصوصی و نیز صندوق سرمایهگذاری خطرپذیر، به دلیل ماهیت تامین مالی آنها برای کسبوکارهای کوچک و بزرگ میتواند نقش موثری در حل معمای تامین مالی بنگاهها داشته باشد. این صندوقها علاوه بر تامین مالی همچنین با ارائه مشاورههای مدیریتی به بنگاه سعی در کارآمدتر کردن تولید در آن دارند. همچنین تشویق بانکها به اعطای تسهیلات به بنگاههای تولیدی و خدماتی، از طریق اعمال سیاستهای اعتباری، میتواند منابع موجود در بانک را به سمت حمایت از تولید بکشاند و در نهایت منجر به افزایش نرخ سرمایهگذاری و تشکیل سرمایه ثابت در کشور شود.
* کارشناس بازار سرمایه
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد