قلب تاریخی تهران در انتظار تخریب بزرگ

«طرح توسعه امامزاده یحیی‌(ع)» در تنها بافت تاریخی مسکونی تهران قرار است در محدوده‌ای به وسعت حدود 8/3‌هکتار اجرا شود. بر این اساس لازم است حدود ۱۳۹ پلاک خانه پس از تملک، تخریب شده تا فضای آن، برای اجرای این طرح، آزادسازی شود. پرسش این است، این تخریب بزرگ، چه هدفی را دنبال می‌کند و قرار است چه اتفاقی را برای این بخش از بافت تهران که در فهرست میراث ملی ثبت شده است، رقم بزند؟
به گزارش ایسنا، محله امامزاده یحیی‌(ع) بخش شرقی محله تاریخی اودلاجان (عودلاجان) واقع در منطقه صفوی شهر تهران است. محله اودلاجان در طول تاریخ دستخوش تغییراتی در ساختار کالبدی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شده است. این محله در دوره قاجار با برخورداری از باغستان‌های شمال شرقی تهران و زمین‌های بایر توسعه پیدا کرد و به یکی از ۵‌کلان محله مشهور تهران درآمد. تا اوایل حکومت پهلوی محله اودلاجان که در مجاورت بازار و مرکز حکومتی واقع شده بود، کارکرد مسکونی بسیار مهمی داشت و اقشار مختلف به ویژه طبقه اعیان و اشراف در آن سکونت داشتند.
این محله در آغاز، نفوس زیادی نداشته اما به‌دلایل طبیعت و جغرافیایی به مرور به جمعیت آن افزوده داشته و با ساختن بناها و عمارت‌های جدید و تبدیل باغات به زمین‌های بایر به خانه‌ها و کوچه‌ها سکونت‌پذیری و مهاجرپذیری در آن افزایش یافته است.
این محله در آغاز دوره پهلوی دچار تغییراتی عمده شد، از جمله می‌توان به احداث خیابان سیروس (مصطفی خمینی‌(ره)) در امتداد خیابان مجلس شورای ملی اشاره کرد که محله را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده است. در این دوران خیابان ناصریه نیز تعریض و به ناصرخسرو معروف شد و اینچنین ارتباط اودلاجان با شمس‌العماره نیز قطع شد. در جنوب نیز خیابانی ساخته شد و بخش‌هایی را از محل جدا کرد.
در دوره دوم پهلوی نیز خیابان پامنار تعریض شد و همانند خیابان سیروس محله را قطع کرد و آن را به سه بخش تقسیم کرد. (تکمیل همایون ۱۳۹۳)
بعد از آن بخش شرقی به دلیل وجود بقعه امامزاده یحیی به محله امامزاده یحیی معروف شد.
امروزه این محله با مساحت بیش از ۶۸۳۷۵۸/۸ هزار متر مربع در منطقه ۱۲‌شهرداری تهران واقع شده است. امامزاده یحیی و همچنین بافت اودلاجان در سال‌۱۳۸۴ در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده‌اند.
این محله اکنون آبستن یک تغییر ماهیت و پاکسازی بزرگ است که در صورت اجرا نه‌تنها یکپارچگی یکی از بافت‌های تاریخی تهران آشفته می‌شود، بلکه عملا به بخشی از بافت ثبت‌شده تهران، تعرض خواهد شد که برابر ماده ۵۵۸ قانون مجازات اسلامی، تخلف و جرم محسوب می‌شود.
براساس آنچه در توضیحات طرح «توسعه امامزاده یحیی» آمده است، «این طرح در محدوده‌ای به مساحت حدود 8/3‌هکتار در مجاورت آستان امامزاده یحیی (ع) تعریف شده است. توسعه آستان با هدف تقویت هویت تاریخی و مذهبی، بهبود فضاها و خدمات پشتیبان به زائران، ارتقای کیفیت دسترسی به این مکان در سه فاز به شرح زیر برنامه‌ریزی شده است.