5 - 11 - 2019
مرگ رودخانههای شمال کشور
گروه جامعه- هیچ رودخانهای در شمال کشور نداریم که موجود زنده داشته باشد زیرا پسماندهای زبالهها شیرابههایی را وارد رودخانهها کرده که موجود زنده را از بین برده است. محیطزیست به عنوان یکی از مهمترین ارکان توسعه پایدار محسوب میشود و رشد سایر بخشها در گرو پایداری و کارکرد صحیح آن معنا و مفهوم پیدا میکند. پیشرفت اقتصادی، صنعتی و اجتماعی در چند دهه گذشته در ایران سبب شد تا از محیطزیست بیش از ظرفیت منابع آن بهرهبرداری شود، موضوعی که پیامدهای مخربی را در این عرصه برجای گذاشت.
نگرش توسعه پایدار را پیشتر علم اقتصاد نیز تبیین کرده بود. این موضوع به معنای استفاده از منابع محدود برای پاسخگویی به نیازهای نامحدود است. این نگرش با بروز و ظهور نشانههای کمیابی منابع طبیعی در کشورهای دموکراتیک به طور جدی مورد توجه قرار گرفت. اما همچنان بعد از گذشت ۳۵۰ سال از نخستین اقدامها برای مقابله با نابودی طبیعت و نیز بیش از ۴۰ سال از جنبش مدرن و جهانی حفاظت از محیطزیست، زوال میراث طبیعی ایرانیان در اولویت دولت نیست. آثار این بیتوجهی را میتوان در بروز پدیدههای نظیر کمآبی و خشکیدگی، گردو غبار (به خصوص با منشا محلی)، از دست رفتن دریاچهها، تالابها و زیستگاههای خشکی، آلودگی مفرط رودخانهها و نیز آلودگی هوای شهرها مشاهده کرد. اگر تا پیش از این تصور میشد که حفاظت از محیطزیست موضوعی لوکس و غیرضروری است، امروز شکی باقی نمیماند که انهدام آن، میتواند به نابودی زندگی بینجامد.
مصرف کنونی ما تهدیدکننده تمدن این سرزمین است
این روند در ایران تا جایی پیش رفت که روز گذشته عیسی کلانتری، رییس سازمان محیطزیست کشور گفت: در جهان از یک طرف جمعیت زیاد میشود و طرف دیگر استفاده بی حد از منابع، افزایش تولید ناخالص و رفاه بیحد، نسلهای آینده را قربانی زیادهخواهی نسلهای امروز میکند. مقام معظم رهبری بارها از مسوولان کشور به علت شدت بالای انرژی گلایه داشتند. امروز در دنیا بیش از ۳۰۰ میلیون بشکه نفت مصرف میشود که ۹۵ بشکه نفت و بقیه به صورت گاز، هیزم و آتش زدن است.
وی خاطرنشان کرد: این کشور پتانسیل این میزان مصرف را ندارد و نمیتواند دوام بیاورد. این مصرفی که امروز در اکثر بخشهای ما وجود دارد، تهدیدکننده تمدن این سرزمین است. آب اضافی که از زیرزمین برداشته میشود، بخشی برداشت اضافی بوده، بخش مخربتر دیگر نشست لایههای زمین است که خاک را از بین برده و برای همیشه خاکی برای ذخیره آب باقی نخواهد گذاشت. ما با تغییر اقلیم به شدت وحشتناکی از بعد علمی روبهرو هستیم. شاید یک یا دو درجه افزایش دما برای مردم قابل ملاحظه نباشد اما وقتی صحبت از ۰۳/۰ و ۰۴/۰ درجه سانتیگراد در سال میشود، اثرات وحشتناکی میگذارد.
کلانتری افزود: از نظر جغرافیای کشورها، کشور ما در نقطهای از کره زمین قرار دارد که تنها از بدیهای تغییر اقلیم مانند افزایش درجه حرارت و کاهش بارش برخوردار خواهیم بود. در ۲۹ سال گذشته ۵۰ میلیمتر بارش کشور کم شده و در ۲۰ سال گذشته با وجود اینکه متوسط گرمای جهانی ۶/۰ تا ۷/۰ درجه افزایش یافته اما افزایش دمای کشور ما بیش از ۵/۱ درجه سانتیگراد است، در حالی که با هر یک درجه افزایش دما، ۱۰۰ میلیمتر شدت تبخیر افزایش مییابد.
خارج از سواحل دریا به صنعت فولاد و پتروشیمی مجوز نخواهیم داد
رییس سازمان محیطزیست کشور گفت: مساله محیطزیست ملی است. سازمان محیطزیست سازمان کوچکی بوده و ما به تنهایی نمیتوانیم کاری انجام دهیم اما با کمک مردم میتوان بسیاری از مشکلات را حل کرد. ما به هیچ وجه با صنایعی که بیش از حد نرمال مخرب محیطزیست باشند موافق نخواهیم بود. من از سال گذشته دستور صادر کردم که به هیچ وجه خارج از سواحل دریا به صنعت فولاد و پتروشیمی مجوز نخواهیم داد. صنایع آببر باید در کنار دریا باشند نه درون سرزمین. امروز بیش از ۱۰۰ درصد آب تجدیدپذیر را مصرف میکنیم.
وی همچنین افزود: استان خراسانرضوی سه سال پیش ۱۳۲ درصد آبهای تجدیدپذیر را در سال مصرف میکرد که این یعنی خودکشی. حداکثر نرم بینالمللی ۴۰ درصد تعیین شده و حتی با فرض اینکه ما در منطقه خشک و نیمهخشک قرار داریم باید به ۵۰ تا ۵۵ درصد برسد. در سالهایی که وارد مسوولیت شدم، تنها ۱۰۰ متر مکعب بیلان منفی داشتیم اما اکنون بیلان منفی و برداشت ما از آبهای زیرزمینی به بیش از ۲۰ میلیارد مترمکعب رسیده است. حفظ محیطزیست وظیفه همه است، اگر شما نخواهید محیطزیست را حفظ کنید ما چه کاری میتوانیم انجام دهیم. ما داریم حقوق نسلهای بعد را در مصرف آب، انرژی، تولید پسماند و ضایعات از بین میبریم.
به گفته معاون رییسجمهور قدرت زایش خاک در سرزمین ما در سال ۰۳/۰ میلیمتر است، یعنی ۳۳ سال یک میلیمتر و ۳۳۰ سال یک سانتیمتر خاک تولید میشود، در حالی که در سال ۷/۰ میلیمتر یعین ۲۳ برابر تولید خاک ضایع میکنیم. کل عمق خاک زراعی ما ۲۲ سانتیمتر بوده، در حالی که متوسط عمق خاک جهان بیش از ۵/۱ متر است. محیط ما شکننده است و اگر از این محیط شکننده حمایت نشود چه چیزی برای نسلهای بعد باقی خواهد ماند؟ اگر مقام معظم رهبری و افرادی که دانش این رشته را دارند، بر حفظ محیطزیست تاکید میکنند، به خاطر آینده کشور است. ما امکانات و تکنولوژی داریم و میتوانیم از همه امکانات کشور بهرهمند شویم. ۶۰ سال پیش مردم ایران تلاش میکردند، مقنی میشدند و به اندازه ۲۰ درصد آبهای زیرزمینی و تجدیدپذیر مصرف میشد اما بعد وارد شدن تکنولوژی و افزایش تقاضا، همه چیز وارونه شد.
غیر سفیدرود و کارون هیچ رودخانهای زنده نیست
وی با بیان اینکه امروز تالابهای ما قربانی زیادهخواهیهای ما هستند، عنوان کرد: غیر سفیدرود و کارون هیچ رودخانهای زنده نیست زیرا به مقصد نمیرسند. همه تالابهای ما غیر دو- سه مورد همه از بین رفته بودند. ۹ هزار میلیارد تومان خرج کردیم تا توانستیم جلوی خشک شدن دریاچه ارومیه را بگیریم، برای جلوگیری از خشک شدن این دریاچه باید شهر تبریز تخلیه میشد که صدها میلیارد دلار هزینه داشت. محیطزیست برای جامعه است. یک ریال از مالیاتهایی که از صنایع گرفته میشود به محیطزیست وارد نشده است. موافق این موارد نیستیم. مجلس برای کمک به شهرداریها این قانون را وضع کرده است. این قوانین یک در هزار محیطزیست کشور را بهبود نمیدهد. همه مسوولان استانی مخالف حذف این قانون هستند. اصل بر این نیست که صنعت آلاینده ورود کند و بعد ضوابط محیطزیست آن اصلاح شود؛ همان کاری که امروز گرفتارش هستیم.
معاون رییسجمهور اضافه کرد: بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار در صنایع عسلویه سرمایهگذاری شده اما ضوابط زیستمحیطی را رعایت نکردیم و امروز برای اصلاح باید چندین برابر هزینه کنیم. اگر ضوابط زیستمحیطی را در اصفهان رعایت میکردیم، امروز کوچکترین آلودگی در این شهر وجود نداشت، در حالی که هوای آن به مراتب بدتر از تهران است. در تیرماه به علت تابش خورشید دمای بالای ۳۳ درجه سانتیگراد داشتیم که باید ۱۲ روز شهر تهران را به دلیل ازن سطح پایین تعطیل میکردیم زیرا خودروهای ساخت داخل استاندارد نیستند.
هیچ رودخانهای در شمال کشور موجود زنده ندارد
رییس سازمان محیطزیست کشور خاطرنشان کرد: سختگیری ما برای این است که بچههای شما راحت زندگی کنند. همه زندگی که تولید ریال و دلار نیست، بخشی این بوده اما بخشی نیز حفظ محیطزیست است. هیچ رودخانهای در شمال کشور حتی سفیدرود نداریم که موجود زنده داشته باشد زیرا پسماندهای زبالهها شیرابههایی را وارد رودخانهها کرده که موجود زنده را از بین برده است. پسماند را در بستر رودخانه نریزید. در کردستان جلوی ایجاد معدن طلا را گرفتیم زیرا معدن طلا در بالای سد تامینکننده آب سقز و بانه است و سیانور به سد نفوذ میکند. رعایت ضوابط محیطزیست تنها به خاطر خود مردم است. ما ضعیف و کوچک هستیم و پاسخگوی نیازهای فراوان زیستمحیطی کشور نیستیم زیرا کمتر از سه در هزار از بودجه کشور در اختیار ما بوده، بنابراین توانایی پاسخگویی سریع را نداریم. بالای ۹۷ تا ۹۸ درصد سمنها دلشان به حال این سرزمین میسوزد و تنها ممکن است تعداد کمی سیاسی باشند.
آخرین گام
مراکز صنعتی و تولیدی از عوامل اصلی تولید آلودگی است. در کشورهای صنعتی مراکز صنعتی نقش اصلی و اساسی در آلودگی هوا و محیطزیست دارند اما در کشورهای درحال توسعه، نقش این مراکز در آلودگی محیطزیست کمتر از کشورهای صنعتی نیست. دولت مکلف است برای حفاظت از منافع عامه ایجاد کارخانههای صنعتی را در اماکنی اجازه فعالیت بدهند که اولا خارج از شهر، به دور از محل زندگی مردم و زراعت قرار داشته باشند و دوما صاحبان کارخانه باید ملزم شوند ماشینهای تولیدی خود را به فیلتر هوا مجهز کرده و آلودگی ناشی از گازهای گلخانهای را به حداقل رسانند. قانون محیطزیست، اداره محیطزیست را هنگام صدور جواز نامهها برای فعالیتهای صنعتی و تولیدی، ملزم به رعایت معیارهای حفاظت از محیطزیست کرده است.
محدودیت دسترسی خانوادهها به آموزشهای محیطزیستی و کمرنگ بودن برنامههای آگاهیبخش برای مردم، جهالت و غفلت شهروندان نسبت به حفاظت از محیطزیست سبب آسیبهای جدی به محیطزیست شده است. متاسفانه فعالیت رسانههای صوتی و تصویری و نشریات همگانی نیز نسبت به آگهیبخشی مضرات آلودگی محیطزیست و ارائه راهکارها به شهروندان، چندان مطلوب نبوده است.
صرفهجویی در استفاده از امکانات و منابع طبیعی، ایجاد فضاهای سبز و پارکهای تفریحی، ترویج فرهنگ حفاظت از محیطزیست در بین شهروندان، کاهش مصرف آب در خانوادهها، توجه جدی مقامات ذیربط در اختصاصدهی امکانات مناسب برای حفاظت از محیطزیست، غرس نهال در نقاط مختلف شهرها، توجه به کنترول اجازهنامههای مراکز صنعتی و دودزا، مدیریت فاضلاب، معاینات اجباری موتورها و جلوگیری از ورود وسایل آلودهکننده به داخل شهرها، از جمله اقداماتی است که مردم و دولت میتوانند نسبت به حفاظت از محیطزیست انجام دهند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد