12 - 02 - 2020
ورود به فاز بازسازی
گروه اقتصادی- مرکز آمار از پرونده رشد اقتصادی ۹ ماهه سال ۹۸ رمزگشایی کرد. نتایج حاکی از رشد منفی ۶/۷ درصدی محصول ناخالص داخلی با نفت و رشد صفر درصدی محصول ناخالص داخلی بدون نفت است. آمارها از بهبود رشد اقتصادی با نفت فصل پاییز در مقایسه با فصول قبلی سال خبر میدهند، با این حال عملکرد رشته گروههای کشاورزی و خدمات در فصل پاییز، ضعیف اعلام شده است. از آنجا که مهمترین عامل کاهنده رشد اقتصادی کشور در طول مدت یادشده بخش نفت بوده، پیشبینی میشود رشد اقتصادی تا پایان سال همچنان منفی باشد.
پس از ماهها تاخیر در اعلام آمارهای مربوط به رشد محصول ناخالص داخلی، مرکز آمار تحلیل خود از وضعیت شاخصهای اقتصادی در ۹ ماهه سال جاری را منتشر کرد. این گزارش آماری به تحلیل وضعیت رشته گروههای صنایع و معادن، کشاورزی و خدمات پرداخته و عملکرد آماری هر یک از این حوزهها را در فصول بهار، تابستان و پاییز به تصویر کشیده است.
وضعیت عمومی اقتصاد کشور حاکی از آن است که محصول ناخالص داخلی به قیمت ثابت سال ۹۰ در ۹ ماهه سال جاری به رقم ۵۰۰۴۱۳۴ میلیارد ریال با نفت و ۴۳۰۴۷۸۹ میلیارد ریال بدون احتساب نفت رسیده. این رقم در مدت مشابه سال قبل با نفت ۵۴۱۶۴۸۵ میلیارد ریال و بدون نفت ۴۳۰۶۵۷۸ میلیارد ریال بوده که نشان از رشد منفی ۶/۷ درصدی محصول ناخالص داخلی با نفت و صفر درصدی محصول ناخالص داخلی بدون نفت دارد. نتایج حاکی از آن است که در ۹ ماهه سال جاری، رشته گروه کشاورزی رشد ۲/۳ درصدی، گروه صنایع و معادن رشد منفی ۶/۱۶ درصدی و گروه خدمات رشد منفی ۲/۰ درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل داشته است.
رشد اقتصادی با نفت
مطابق آمار، رشد اقتصادی با نفت در فصل پاییز سال جاری با بهبود قابل توجهی نسبت به فصول قبل از خود همراه شده و به عدد منفی ۷/۱ در صد رسیده است. بر اساس طبقهبندی مرکز آمار، گروه صنایع و معادن شامل زیربخشهای استخراج نفتخام و گاز طبیعی، استخراج سایر معادن، صنعت، تامین آب، برق و گاز طبیعی و ساختمان است.
بر این اساس بخش استخراج نفت و گاز طبیعی رشد منفی ۳۷ درصدی داشته که در فصل بهار منفی ۹/۴۰ درصد، در فصل تابستان منفی ۴۷ درصد و در پاییز منفی ۳/۱۵ درصد بوده است. در گروه صنایع و معادن نیز گروه معدن رشد منفی ۹/۳۴ درصدی را در ۹ ماهه تجربه کرده و صنعت نیز منفی ۳/۲ بوده است. بخش تامین آب و برق و گاز طبیعی ۷/۷ و ساختمان ۶/۹ درصد افزایش نشان میدهد. در مجموع گروه صنایع و معادن رشد منفی ۶/۱۶ درصدی داشته است. همچنین مرکز آمار اعلام کرده رشد اقتصادی بخش صنایع و معادن بدون نفت و پس از گذشت بیش از شش فصل به عدد مثبت ۵/۷ درصد رسیده که این رشد بهطور عمده از زیربخش ساختمان و بخش تامین آب، برق و گاز طبیعی حاصل شده است.
مرکز پژوهشهای مجلس نیز رشد بخش ساختمان را مثبت ارزیابی کرده است. بر اساس گزارش این مرکز، تحولات بازار مسکن، حجم سرمایهگذاری در بخش ساختمان را در نیمه اول سال ۱۳۹۸ افزایش داده است. بهنظر میرسد عمده این تحول ناشی از افزایش نسبی قیمت مسکن در مقایسه با تورم کلی اقتصاد بوده است. رشد تولید ساختمانهای مسکونی در نیمه اول سال ۱۳۹۸ به اندازهای بوده که رشد منفی تولید ساختمانهای دولتی ناشی از کاهش حقیقی طرحهای عمرانی را نیز پوشش داده و رشد کل بخش ساختمان را بهطور نسبتا قابل توجهی افزایش داده است.
عملکرد بخش کشاورزی
عملکرد رشته گروههای کشاورزی و خدمات اما در مقایسه با گروه صنایع و معادن ضعیف گزارش شده است. گروه کشاورزی شامل زیربخشهای زراعت و باغداری، دامداری، جنگلداری و ماهیگیری است و با وجود آنکه در دو فصل بهار و تابستان با رشدهای مثبت نسبتا بالایی در این حوزه مواجه بودهایم، اما در فصل پاییز به دلیل خسارتهای حاصل از سیل و تاثیر آن بر بخش کشاورزی، این بخش با رشد منفی مواجه بوده است. بر این اساس رشد ۹ ماهه بخش کشاورزی و ماهیگیری ۴/۳ درصدی و منفی ۱/۴ درصد اعلام شده که در مجموع رشد اقتصادی گروه کشاورزی را به ۲/۳ درصد رسانده است. رشد اقتصادی این بخش در فصل بهار سال جاری پنج درصد و در تابستان ۸/۶ درصد بوده است.
گروه خدمات نیز شامل زیربخشهای عمده و خردهفروشی، فعالیتهای خدماتی مربوط به تامین جا و غذا، حملونقل، انبارداری، پست، اطلاعات و ارتباطات، فعالیتهای مالی و بیمه، مستغلات، کرایه و خدمات کسبوکار و دامپزشکی، اداره امور عمومی و خدمات شهری، آموزش، فعالیتهای مربوط به سلامت انسان و مددکاری اجتماعی و سایرخدمات عمومی، اجتماعی، شخصی و خانگی است. رشد اقتصادی این بخش نیز با ثبت رشد اقتصادی منفی ۱/۰، مثبت ۱/۰ و منفی ۷/۰ درصد در فصلهای بهار، تابستان و پاییز در ۹ ماهه سال جاری به رشد اقتصادی منفی ۲/۰ دست یافته است.
عملکرد بخش صنعت و معدن
آمارهای اعلامی حاکی از آن است که گروه صنایع و معادن بدون نفت، بخش ساختمان، بخش مستغلات، کرایه و خدمات کسبوکار و بخش کشاورزی بیشترین سهم را در ایجاد رشد اقتصادی کشور داشتهاند. در همین حال مهمترین عامل کاهنده رشد اقتصادی نیز بخش نفت بوده است؛ موضوعی که با توجه به صادرات ماهانه نفت و مشتقات نفتی قابل استناد است.
آمارها نشان میدهد میزان صادرات «نفت، گاز و مشتقات» ایران به اتحادیه اروپا، چین، هند، ژاپن، کرهجنوبی و ترکیه در چهار ماهه مرداد تا آبان سال ۱۳۹۸ به ۱/۴ میلیارد دلار رسیده که با کاهش ۸۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل همراه شده است.
در این میان ارزش و میزان کاهش صادرات «نفت، گاز و مشتقات» به اتحادیه اروپا صفر معادل صددرصد، چین ۷/۸ میلیارد دلار معادل ۳۸ درصد، هند ۸/۱ میلیارد دلار معادل ۸۳ درصد، ژاپن ۴۰۰ میلیون دلار معادل ۸۱ درصد، کرهجنوبی ۸۰۰ میلیون دلار معادل ۶۲ درصد و ترکیه ۹۰۰ میلیون دلار معادل ۷۸ درصد بوده است. آمارهای اعلامی رشد اقتصادی منفی بخش نفتی را تایید میکند و نشان میدهد که آسیبپذیری اقتصاد از ناحیه تحریمها بیشتر شده است. پیشبینی میشود در صورت تداوم تحریمهای موجود، رشد اقتصادی منفی بخش نفتی تداوم یابد.
رشد اقتصادی از زبان دژپسند
در کنار آمارهای اعلامی از سوی مرکز آمار، وزیر اقتصاد نیز از بهبود رشد اقتصادی ۹ ماهه سال جاری خبر میدهد. به گفته فرهاد دژپسند، بر اساس آمار بانک مرکزی، سه ماهه اول امسال رشد اقتصادی غیرنفتی کشورمان، مثبت و ۴/۰ و در نیمه اول سال، ۵/۰ درصد و در ۹ ماهه امسال ۹/۰ درصد بوده است. به اعتقاد وزیر اقتصاد، بخش غیرنفتی اقتصاد توانسته است رونق داشته باشد. بخش کشاورزی در اوج رشد اقتصادی است و بخش صنعت هم در ۹ ماهه امسال، حدود ۵/۷ درصد رشد نشان میدهد و علائم دیگر هم نشان از رشد اقتصادی مثبت در بخش غیرنفتی دارد.
اما با وجود آمارهایی که از بهبود وضعیت رشد اقتصادی خبر میدهند، نمیتوان از رشد ۴/۵۶ درصدی تغییر در موجودی انبار غافل شد. این نرخ یکی از نشانههای وجود رکود عمیق در ساختار اقتصاد ایران است که نشان میدهد چرخه فعالیتهای اقتصادی مختل شده است. این نرخ در فصل بهار سال جاری منفی ۵/۶۶ در فصل تابستان ۶/۱۹۲ و در فصل پاییز ۷/۲۳ اعلام شده است.
بدیهی است در زمان نبود تقاضای موثر و کاهش تقاضا در اقتصاد، کالاهای تولیدی بنگاههای تولیدی فروش نمیرود و بر موجودی انبار آنها افزوده میشود. بنابراین آن دسته از بنگاههای تولیدی که از فروش محصولات تولیدی خود عاجز میمانند، حجم تولیدات خود را در طول زمان کاهش میدهند که در نتیجه آن کاهش رشد اقتصادی اتفاق میافتد.
در مجموع و با وجود بهبود در آمارهای اقتصادی، پیشبینی میشود رشد منفی اقتصادی تا پایان سال تداوم یابد. مرکز پژوهشهای مجلس نیز در گزارشی پیشبینی کرده که رشد اقتصادی کشور در سال ۹۸ و به دلیل نرخ رشد منفی قابل توجه بخش نفت همچنان منفی خواهد بود، اما رشد اقتصادی بدون نفت در سال ۹۸ حدود ۸/۱ درصد برآورد میشود. این مرکز رشد بخش کشاورزی را ۵/۵ درصد، رشد بخش صنعت را ۵/۱ درصد، رشد آب، برق و گاز را ۱۰ درصد، رشد بخش ساختمان را ۵/۱۴ درصد و رشد بخش خدمات را منفی ۵/۱ درصد برآورد کرده است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد