28 - 07 - 2022
باران بیکفایتی بر سر برنجهای وارداتی
ارز کشور با بیتدبیری هدررفت
«جهانصنعت»- در بحران مواد غذایی جهان که تجار با هزار سختی و مشقت نسبت به واردات کالاهای اساسی و مورد نیاز کشور از جمله برنج اقدام میکنند، با سیاستها و ناکارآمدیهایی در داخل کشور روبهرو هستیم که نه تنها باعث میشود تمامی این زحمات به باد رود بلکه منجر به از دست رفتن ارزهای چرخه اقتصادی و همچنین نابسامانی و بحران در بازار مواد غذایی داخل نیز میشود. به تازگی کلیپی در فضای مجازی منتشر شد که نشان میداد هزاران کیسه برنج وارداتی در گمرک زاهدان زیر باران شدید و در فضای کاملا باز آب میخورد و باران از آسمان و آب جمع شده روی زمین از دو جهت برنجها را خیس میکنند در حالی که برنجی که خیس شود، در مدت کوتاهی نیز فاسد میشود. این اتفاق اگرچه در پی بارشهای سهمگین و سیلآسای موسوم به مونسون در شرق و جنوب شرق کشور رخ داده، اما از جهات گوناگون قابل بررسی است.
بررسی ماجرا از ۳ وجه گوناگون
نخست اینکه چه بیتدبیری و سهلانگاریای انجام شده است که برنجهای وارداتی که برای واردات آن تلاش زیادی انجام شده است، اینچنین راحت زیر باران ماندهاند. در حال حاضر قیمت برنج در بازار در برخی مدلها از کیلویی ۱۰۰ هزار تومان هم گذشته است و قرار بود برنجهای وارداتی قیمت داخل و نیاز مصرفکننده را متعادل کند. اما در شرایط فعلی این سوال برای مردم به وجود آمده است که چگونه این همه برنج وارداتی آن هم با این شرایط ارزی، در یک کمتوجهی به راحتی از دست میرود و مانع از آن میشود که این برنجها وارد بازار مصرف شوند.
بحث دومی که وجود دارد این است که برخی گمرک را مقصر اتفاق پیش آمده میدانند و میگویند ادعای گمرک مبنی بر اینکه برنجهای وارداتی موجود در گمرک زاهدان فاسد نشده است نیز صحت ندارد چرا که مشخص است وقتی هزاران کیسه برنج آب بخورد به راحتی خشک نمیشود و قدرت ماندگاری آن به شدت پایین میآید. این در حالی است که گمرک ایران ارتباط این اتفاق با گمرک را رد کرده و آن را به شرکت انبارهای عمومی نسبت داده است. سخنگوی گمرک همچنین اعلام کرده که وظیفه گمرک انبارداری نیست. البته بررسیها نیز نشان میدهد که مسوولیت انبارداری و حفاظت از محمولههای وارداتی از ۳ سال قبل در اختیار شرکتهای انبارهای عمومی وابسته به صندوق بازنشستگی و وزارت تعاون قرار گرفته است.
اما بحث سوم و مهمترین بحثی که در این ارتباط مطرح است به سیاستهای اخیر دولت در مورد لغو معافیتهای مالیاتی مناطق آزاد برمیگردد، چرا که بعد از بخشنامه مذکور، صاحبان کالا ترجیح دادند برنجهای وارداتی را به زاهدان منتقل و از طریق این گمرک ترخیص کنند. به این ترتیب با توجه به لغو معافیت مالیاتی، انبارهای مسقف موجود در محوطه گمرک زاهدان به دلیل ورود بیش از ظرفیت، در مدت کوتاهی کاملا پُر شد و در نهایت نیز شاهد ماجرای اخیر بودیم.
تبعات یک بخشنامه
هزاران کیسه برنج وارداتی در گمرک زاهدان پس از سیلاب اخیر این استان دچار آبگرفتگی میشود، پیگیریها حاکی از اتخاذ یک تصمیم در موضوع لغو معافیت مالیات ارزش افزوده واردات مناطق آزاد است که موجب شد برنجها به زاهدان منتقل و از طریق این گمرک ترخیص شود اما انبارهای مسقف گمرک به دلیل ورود بیش از ظرفیت پُر شده بود.
در این رابطه محمدعلی خاشی، ناظر گمرکات استان سیستانوبلوچستان و مدیرکل گمرک زاهدان با اشاره به بارندگی اخیر در استان و مطرح شدن برخی ابهامات در خصوص خسارت به محمولههای موجود در انبار عمومی این گمرک گفت: از دی ماه پارسال بخشنامهای به گمرکات و مناطق آزاد ابلاغ شد که بر این اساس معافیت مالیات ارزشافزوده واردات از طریق مناطق آزاد لغو شد، پیش از این برنجهای وارداتی از طریق میرجاوه به منطقه آزاد چابهار ترانزیت و از طریق گمرک مذکور با استفاده از معافیت مورد اشاره ترخیص میشد. وی افزود: بعد از بخشنامه مذکور، صاحبان کالا ترجیح دادند برنجهای وارداتی به زاهدان منتقل و از طریق این گمرک ترخیص شود. به این ترتیب با توجه به لغو معافیت مالیاتی، انبارهای مسقف موجود در محوطه گمرک زاهدان به دلیل ورود بیش از ظرفیت، در مدت کوتاهی کاملا پُر شد.
این مقام مسوول در گمرک همچنین گفت: بر این اساس، مکاتبات لازم با قید فوریت با وزارت صمت، استانداری و غیره صورت گرفت و هشدارهای مربوطه ارائه شد تا از ثبت سفارش برنج به مقصد گمرک زاهدان ممانعت به عمل آید. خاشی گفت: در بحث بارندگی اخیر، هشدارهای لازم به صاحبان کالا داده شد، بر همین اساس پیش از شروع بارندگی بسیاری از محمولههای موجود در فضای باز توسط صاحبان کالا پوشیده شد. به گفته مدیرکل گمرک زاهدان، بررسیها نشان میدهد که با پیشبینی انجام شده کمترین خسارت به محمولههای برنج موجود در محوطه باز انبار عمومی وارد شده است. ناظر گمرکات استان سیستان و بلوچستان تاکید کرد: مسوولیت انبارداری و حفاظت از محمولههای وارداتی از ۳ سال قبل در اختیار شرکتهای انبارهای عمومی وابسته به صندوق بازنشستگی و وزارت تعاون قرار گرفته است.
تجار با مشقت فراوان محموله وارد میکنند
در همین خصوص یک فعال بخش خصوصی با اشاره به اینکه برنجهای وارداتی در گمرک زهدان زیر باران مانده و در حال نابودی است، از عملکرد مسوولان مربوطه به شدت انتقاد کرد. سالار ساکت، عضو هیات ناظر انجمن واردکنندگان برنج ایران درباره زیر باران ماندن برنجهای وارداتی در گمرک زاهدان اظهار کرد: متاسفانه این مساله صحت دارد و بارها در حال نابودی است. وی اضافه کرد: عدم مدیریت در گمرک زاهدان علیرغم هشدارهای جدی و قبلی هواشناسی و ستاد بحران منجر به نابودی دهها میلیارد تومان سرمایه تجار در این بخش شده است. ساکت تصریح کرد: این همه هزینه انبارداری از تجار میگیرند و چنین خدماتی را به آنان ارائه میکنند، نکته جالب اینجاست زمزمههایی وجود دارد که چون این برنجها در محوطه گمرک انبار شده امکان استفاده از بیمه گمرک وجود ندارد که امیدواریم این مساله صحت نداشته باشد. وی با انتقاد شدید از عملکرد مسوولان مربوطه افزود: در بحران مواد غذایی موجود در جهان، تجار با مشقت فراوان محموله وارد میکنند و به این راحتی و با سهلانگاری عدهای نابود میشود. این فعال صنفی درباره حجم این محمولهها گفت: فعلاً حجم محمولههای آسیبدیده به دلیل وضعیت نامناسب محوطه قابل برآورد نیست. باید باران قطع شود تا بتوانیم آن را محاسبه کنیم. وی درباره اینکه آیا این محمولهها اخیرا وارد شده یا مربوط به گذشته بوده است، توضیح داد: قابل برآورد نیست، برخی تجار محمولههایی دارند که دو ماه قبل وارد شده و برخی نیز بار جدید دارند که در جریان ترخیص بوده بنابراین به طور قطعی تعیین مدت زمان رسوب برای بنده امکانپذیر نیست و نمیتوان به صورت قطعی اظهارنظر کرد. ساکت اضافه کرد: با این حال متاسفانه روند تشریفات گمرکی در زاهدان بسیار کند بوده و باعث ماندگاری زیاد محمولهها در این گمرک شده است.
ارز کشور با بیتدبیری هدر رفت
در این باره همچنین ابراهیم مرادزاده کارشناس کشاورزی با بیان اینکه باید نهادهای مرتبط در واردات، پنجره واحدی راهاندازی کنند که همه تصمیمها و اقدامات با اطلاع همدیگر باشد، گفت: در اینباره هرگونه تصمیم جزیرهای میتواند مشکلساز باشد.
وی افزود: وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صمت، گمرک و بنادر باید نرمافزارهایی داشته باشند که همه اطلاعات به صورت آنلاین برای آنها قابل مشاهده باشد. مرادزاده تاکید کرد: هر مصوبهای که ابلاغ میشود عواقبی هم خواهد داشت که باید برنامههای آن هم قبلا انجام شود مثلا اگر لغو معافیت مالیات ارزش افزوده واردات از طریق مناطق آزاد انجام میشود، باید بدانند که این تصمیم چه عواقبی میتواند داشته باشد و اقدامات مقابله با آن نیز انجام شود.
وی همچنین گفت: اصلا پسندیده نیست ارز کشور با بیتدبیری برخی مسوولان این چنین هدر رود. محصولی که در این شرایط تحریم و سخت میتواند سر سفره مردم باشد به راحتی در معرض فساد قرار میگیرد.
خسارات برنجهای وارداتی ارتباطی به گمرک ندارد
در این خصوص اما سخنگوی گمرک با تاکید بر اینکه خسارات برنجهای وارداتی ارتباطی به گمرک ندارد، گفت: خساراتی که باران به برنجهای وارداتی در انبارهای نگهداری کالا در زاهدان وارد کرده، ارتباطی به گمرک ندارد و به شرکت انبارهای عمومی برمیگردد. سید روحالله لطیفی درباره آسیبهای وارده به برنجهای وارداتی که در معرض سیل زاهدان قرار داشتهاند، اظهار کرد: وظیفه انبارداری کالاها بر عهده گمرک نیست، بلکه این دستگاه، وظیفه حاکمیتی دارد؛ نگهداری از کالاهای وارداتی بر اساس بند «ک» ماده ۱ قانون امور گمرکی بر عهده شرکت انبارهای عمومی است. وی یادآور شد: نگهداری کالا و مدیریت انبارها در گمرک زاهدان نیز مانند سایر گمرکات اجرایی بر عهده شرکت انبارهای عمومی بوده که وابسته به صندوق بازنشستگی کشوری است؛ از زمانی که از یک سو معافیتهای مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در خصوص واردات برنج و از سوی دیگر ممنوعیت فصلی واردات این محصول برداشته شد، ورود محمولههای برنج به گمرک زاهدان رشد ۲ برابری داشته است. سخنگوی گمرک ایران تاکید کرد: گمرک تاکنون چندین بار نسبت به تسریع در ترخیص محموله برنج در محوطه انبارهای روباز به واردکنندگان با هدف محافظت و نگهداری استاندارد و قانونی از این محمولهها به مرجع تحویلگیرنده کالا و صاحبان کالا هشدار و تذکر داده است. به گفته لطیفی، گمرک از دی ماه درباره نگهداری استاندارد و صحیح برنجهای وارداتی و ترخیص آن به صاحبان کالا تذکر داده و دو هفته گذشته هم با اعلام شرایط جوی سیستانوبلوچستان و وضعیت جوی و اقلیمی سالانه بارشهای مونسون، تذکراتی را درباره اندیشیدن تمهیدات لازم برای نگهداری و حفاظت و نگهداری این محمولهها به صاحبان کالا و شرکت انبارهای عمومی داده است.
تمام این محموله بیمه بوده است
وی با بیان اینکه معمولا صاحبان کالا به دلیل یا بالا بودن هزینه انبارهای مسقف یا پُر بودن ظرفیت آنها نسبت به ترخیص و انتقال محمولات خود به انبار مسقف اقدام نمیکنند گفت: خوشبختانه آسیب اندکی به محموله برنج در معرض بارش باران زاهدان، وارد شده؛ ضمن اینکه با اقدامات و هماهنگی صاحبان کالا و شرکت انبارهای عمومی، محموله برنج وارداتی با پوششی از پلاستیک کاور شد؛ در کف محوطه هم با پالتهایی از زمین فاصله گرفته است.
سخنگوی گمرک اظهار کرد: کاور برخی از گونیهای برنج وارداتی در انبارهای عمومی زاهدان، از پلاستیک بوده که سبب شده میزان خسارتها کاهش یابد؛ با این حال تمام این محموله بیمه بوده و آن بخش جزئی که دچار آسیب شده مشمول بیمه میشود. وی خاطرنشان کرد: با اقدامات انجامشده ۷ هزار متر مربع انبار مسقف با وجود نداشتن شرایط نگهداری کالا تهیه شد، اما این مقدار کفاف نگهداری کالاهای وارداتی را نداده و در حال حاضر حداقل ۱۵ هزار متر مربع انبار مسقف برای نگهداری و انجام تشریفات ترخیص کالا لازم است.
گفتنی است به دلیل افزایش قیمت کالای اساسی و غله در دنیا و جنگ روسیه و اوکراین به عنوان عمده تولیدکنندگان غلات دنیا، کشورها صادرات محصولات غذایی خود را متوقف یا محدود کردهاند و کشورهای دیگر هم سعی میکنند انبارهای خود را پُر کنند، همان طور که گفته شد قیمتهای جهانی هم به شدت بالا رفته و در چنین شرایطی که تقاضا چندین برابر عرضه است پیدا کردن محصول برای واردات، واقعا سخت است علاوه بر آن ارز زیادی هم به خاطر رشد قیمتهای جهانی باید پرداخت.
وقتی در چنین شرایطی برنج وارد کشور شده اما با بیتدبیری فاسد میشود ضرورت دارد معرفی مقصران به قانون بدون اغماض انجام شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد