21 - 11 - 2021
نفت ایران به بازار جهانی خط می دهد؟
یک خبر کوتاه در آخرین ساعات کار معاملات جهانی، همه محاسبات کسانی که در انتظار حرکت دوباره قیمت نفت بودند، را برهم زد. خبر این بود: آمریکا چهار میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک خود را آزاد کرده است. خبری که اگرچه در زمان انتشار موجب کاهش قیمت جهانی نفت شد اما پس از اعلام خبر به قرنطینه رفتن بخشی از اروپا به دلیل تشدید کرونا، روند افزایشی قیمت نفت از سر گرفته شد.
همزمان اعلام شد که جو بایدن رییسجمهور آمرکا به دلیل معاینات پزشکی اداره دولت آمریکا را به کامالا هریس معاون خود سپرده است. هرچند سیاستهای آمریکا درخصوص بازار نفت تغییر نکرده و گفته میشود، آمریکا به فشارهای خود به اوپکپلاس برای افزایش تولید و عرضه نفت ادامه دارد.
جن ساکی، دبیر مطبوعاتی کاخ سفید اعلام کرد اوپک در دیدار وزیرانش در دوم دسامبر، باید نیازهای تقاضای جهانی برای نفت را با عرضه مناسب تامین کند. این خواسته آمریکا برای مدیریت بازار جهانی نفت در حالی مطرح میشود که همه چهارکشوری که آمریکا از آنان خواست تا از ذخایر استراتژیک نفت خود استفاده کنند تا تقاضا در بازار جهانی کاهش یابد و به دنبال آن قیمت نفت پایین بیاید، به درخواست جوبایدن جواب رد دادهاند. هرچند گفته میشود چین ممکن است از ذخایر خود استفاده کند، اما اطلاعات شفافی در خصوص روش تامین انرژی این کشور وجود ندارد. در همین حال گلدمن ساکس هم اعلام کرد بازار نفت در حال حاضر احتمال برداشت هماهنگ از ذخایر ملی کشورهای مصرفکننده را در قیمتها به حساب آورده است و این اقدام تاثیر چندانی نخواهد داشت. گلدمن ساکس پیشبینی کرده است میانگین قیمت هر بشکه نفت برنت در سه ماهه پایانی سال ۲۰۲۱ به ۸۵ دلار و در سال ۲۰۲۲ به ۸۱ دلار و ۳۰ سنت میرسد.فیلیپ فلاین، تحلیلگر گروه «پرایس فیوچرز» به رویترز گفت: ژاپن و کرهجنوبی برای برداشت از ذخایر استراتژیک مقاومت نشان دادهاند بنابراین اندکی عقبنشینی داشتهایم. بازار همچنان مضطرب است زیرا در برابر برداشت احتمالی از ذخایر در وضعیت دفاعی قرار گرفته است. براساس اعلام رویترز، چین آماده میشود برای دومین بار در سال میلادی جاری از ذخایر استراتژیک خود نفت آزاد کند اما معلوم نیست این اقدام پیش از این برنامهریزی شده بود یا در واکنش به تلاش بایدن برای همراه کردن مصرفکنندگان بزرگ با خود در برداشت هماهنگ از ذخایر استراتژیک است. دامین کوروالین و کالوم بروس، تحلیلگران گلدمن در یادداشتی نوشتند: چنین اقدامی تنها یک علاج موقتی برای کمبود ساختاری است. در حقیقت اگر چنین برداشتی تایید شود و موفق شود در فضای معاملات اندک پایان سال قیمت نفت را پایین نگه دارد، پیشبینی ما از قیمت نفت در سال ۲۰۲۲ را بالاتر میبرد.
نقش ایران در بازار جهانی نفت
چین به عنوان بزرگترین مصرفکننده نفت و فرآوردههای نفتی، مشتری ثابت ایران است. حتی اگر به دلیل بحران انرژی ناچار شود، از ذخایر نفت خود استفاده کند، اما به معنی کاهش خرید نفت از ایران نیست. از سویی مذاکرات وین برای احیای برجام در پیش است. آنطور که خبرها نشان میدهد، فشار قیمت نفت بر اقتصاد آمریکا سبب شده تا حتی بر خلاف اظهارات بایدن درخصوص محدود کردن ایران برای فروش نفت، این اتفاق نیفتد.برخی تحلیلگران میگویند، اظهارات جوبایدن که بر محدود کردن فروش نفت ایران در بازارهای جهانی تاکید داشت، یک بلوف محسوب میشود. چه آنکه آمریکا ناچار است برای جلوگیری از افزایش تورم و کاهش نرخ بیکاری، قیمت نفت بالاتر نرود. ازسویی به دلیل آنکه مذاکرات وین درخصوص برجام در پیش است، این اظهارات بیشتر در راستای استراتژی چماق و هویج است حال آنکه این بار این استراتژی با توجه به قیمتهای جهانی نفت، جواب ندارد. سیدمهدی حسینی – کارشناس ارشد حوزه انرژی در این رابطه به ایسنا گفته است: از یک زاویه میتوان صحبتهای رییسجمهور آمریکا را درست دانست، چراکه در شرایط فعلی کشورهایی که ظرفیت مازاد داشتند ثابت کردند هر زمان که اراده میکردند توانستند بازار را از آن خود کنند، به عبارت دیگر با ظرفیتهای مازاد خود، دیگر به راحتی بازار را پس ندادند به طور مثال تولید و صادرات نفت همیشه نصف ایران بود اما امروز بیش از تولید ایران در زمان پیش از تحریمها برداشت میکند.وی با بیان اینکه عراق بخش عمدهای از بازار ایران را گرفته است، اظهار کرد: عراق در برخی روزها میزان تولید خود را تا ۱۱ میلیون بشکه افزایش داد و این در حالی است که ما بیشترین ظرفیت تولیدی که در اواسط دهه ۸۰ داشتیم، تنها چهار میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه بود، در همین زمان قزاقستان نیز تولید خود را افزایش داد و وارد بازار شد.این کارشناس ارشد حوزه انرژی ادامه داد: کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز همچون امارات، کویت و عمان میزان تولید خود را افزایش دادند، در این بین آمریکا نیز تا هشت میلیون بشکه پیش رفت و میزان تولید خود را افزایش داد، به نوعی میتوان گفت بازارهایی که ایران از دست داده توسط کشورهای دیگر گرفته شده است.
فرار به جلو
حسینی با بیان اینکه صحبتهای بایدن با این تصور و فرضیه درست است، گفت: اما در اینجا باید این نکته را نیز مطرح کرد، قطعا بایدن میخواهد به دنیا بگوید که روی من فشار نیاور که تحریم ایران را بردارم، اگر شما به نفت نیاز دارید در دنیا به میزان کافی وجود دارد، اما من مخالف این نگرش هستم، چراکه اقتصاد دنیا طی دو سال گذشته به شدت کوچک شده شرایط متفاوت میشود، زمانی که اقتصاد دنیا کوچک میشود، تقاضا برای نفت نیز کاهش مییابد؛ رابطه بین تقاضا برای نفت و رشد اقتصادی دنیا یک رابطه یک به دو است.
وی ادامه داد: به طور مثال اگر قرار است در دنیا چهار درصد رشد اقتصادی مثبت داشته باشیم، حتما دو درصد تقاضا برای نفت افزایش مییابد اما در طول دو سال گذشته این اعداد منفی شد و رشد اقتصادی در مقاطعی شیب نزولی پیدا کرد، اما اتفاقی که در حال حاضر در حال رخ دادن بوده، شرایط برعکس وضع سابق است.این کارشناس ارشد حوزه انرژی با بیان اینکه با شروع واکسیناسیون به ویژه در کشورهای صنعتی شاهد این هستیم که رشد اقتصادی در حال اتفاق است که در پی آن تقاضا برای نفت نیز توسعه مییابد و اتفاقی که بایدن در نظر دارد دیگر عملی نیست، گفت: قطعا تقاضا افزایش مییابد و به همین دلیل بوده که قیمت نفت نیز در حال افزایش است.
حسینی با بیان اینکه آمریکا به شدت روی قیمت پمپهای بنزین حساس است و اکنون این قیمت در آمریکا افزایش یافته که برای آمریکاییها مشکلات سیاسی- اجتماعی ایجاد میکند، گفت: بنابراین بارها آمریکا از اوپک و اوپکپلاس تقاضای افزایش عرضه را داشته است. به گفته وی، از بعد دیگر، نفت شیل به دلیل تعهداتی که آمریکا از نظر زیستمحیطی دارد با چالشهایی مواجه است، نفت آمریکا یکی از آلودهترین موادی است که اتمسفر را حتی بیشتر از زغال سنگ آلوده میکند و میزان متانی که نفت شیل دارد بیشتر از زغالسنگ است، بنابراین آمریکا به لحاظ تعهداتی که دارد به ویژه شرکتهای خصوصی که مجبور هستند این استانداردها را رعایت کنند، قاعدتا تولید شیل را کم میکنند و باید بیش از این نیز کاهش دهند، ضمن اینکه هزینههای نفت آمریکا بالا است.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی اظهار کرد: آنچه که آمریکا میگوید حرف درستی نیست، با توجه به اینکه تولید شیل باید کاهش یابد و نفتهای غیرمتعارف دیگری که آلودهکننده بودند نیز رشد نخواهند کرد، بنابراین از یک طرف با رشد تقاضا مواجه هستیم و از طرف دیگر عرضه برخی نفتها کاهش مییابد، با این حال اما خیال بایدن راحت است که روسیه و عربستان و عراق تولید بالایی دارند و جای ایران خالی نخواهد بود.
به گفته حسینی، این فرضیه درست نیست، چراکه هم تقاضا افزایش مییابد و هم عرضه در بخشهای مختلف کاهش مییابد، بنابراین فضا برای حضور ایران وجود خواهد داشت، نکته دیگر نقش اوپک و اوپکپلاس در این بین است. سیاست اوپک در طول سالهای متمادی این بوده که سعی کرده منافع اعضا را تامین کند و به بازار ثبات دهد. در شرایط بسیار دشواری که در شوک سوم نفتی داشتیم، در زمان جنگ نفت و سقوط اقتصادی کشورهای آمریکای جنوبی و یا آسیای شرقی که قیمت بسیار افت کرده بود، در تمام این مراحل اوپک بسیار خوب عمل کرد تا ثبات بازار بازگردد و منافع اعضا حفظ شود.
وی با بیان اینکه در این ماجراها عربستان بیش از هر کشور دیگری مقید به رعایت بود، گفت: در این شرایط نیز من معتقدم اگر تحریمها برداشته شود باز هم اوپک این سیاست را پیش خواهد گرفت و برای بازگشت ایران به بازار نفت قطعا کمک خواهد کرد، در مجموع من با سیاست و صحبتهای بایدن
موافق نیستم.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد