8 - 09 - 2021
دستاندازهای توسعه سرمایهگذاری غیرمستقیم
کارشناسان بازار سرمایه همواره سرمایهگذاری غیرمستقیم را بهترین راه ورود سرمایهگذاران به این بازار دانستهاند. با این حال اما توسعه این نوع از سرمایهگذاری همچنان با دستاندازهای زیادی روبهرو است. سازمان بورس و اوراق بهادار به تازگی در ادامه نشستهای «میز صنعت» میزبان صنعت سبدگردانی بوده است؛ صنعتی که در میان کارشناسان بازار سرمایه به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای سرمایهگذاری غیرمستقیم ارزیابی میشود اما اهالی تازهوارد این بازار کمتر با آن آشنا هستند. به نظر میرسد صنعت سبدگردانی در پروسه آموزش و آگاهیبخشی به فعالان بازار سرمایه مورد غفلت واقع شده است. عباسعلی حقانینسب تحلیلگر بازار سرمایه با آسیبشناسی سرمایهگذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه ایران، عنوان کرده است که از حدود ۱۰ سال قبل که مجوز فعالیت نخستین شرکت سبدگردان صادر شد تا به امروز، شرکتهای سبدگردان با مشکلات عدیدهای دستوپنجه نرم میکنند.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه، سازمان بورس هم متولی توسعه بازار سرمایه است و هم به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت نهادهای مختلف در این بازار نظارت دارد. صنعت سبدگردانی هم جزو صنایعی است که در این بازار به ارائه خدمات میپردازند. حقانینسب اظهار کرد: معتقدم باید توجه بیشتری به آن داشت. اما متاسفانه در این سالها این صنعت مورد بیمهری قرار گرفته و آنطور که باید به سرمایهگذاران معرفی نشده است. از سال ۱۳۸۴ که قانون بازار اوراق بهادار تصویب شد، سبدگردانی و شرکتهای مشاور سرمایهگذاری هم قانونا به رسمیت شناخته شدند. در نظر داشته باشید که این قانون، با هدف گسترش زمینه فعالیت سرمایهگذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه تدوین شد، چراکه بازار سرمایه بازاری حرفهای و مدتدار است و باید نگاه بلندمدت به آن داشت. وی ادامه داد: به همین دلیل هم نهادهایی همچون شرکتهای سبدگردان و شرکتهای مشاور سرمایهگذاری به رسمیت شناخته شدند. اما آمارها نشان میدهد کمتر از سه درصد از کل معاملات بازار سرمایه به صورت غیرمستقیم انجام میشود، یعنی طی ۱۶ سال گذشته، فرهنگسازی در خصوص سرمایهگذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه چندان مورد توجه قرار نگرفته است. از سوی دیگر قریب به ۹۷ درصد از معاملات این بازار از طریق کارگزاریها انجام میشود و سرمایهگذاری مستقیم سهامداران در بازار سرمایه است. وقت آن رسیده که آسیبشناسی صورت بگیرد تا متوجه شویم دلیل کمتوجهی به سرمایهگذاری غیرمستقیم در این بازار از طریق سبدگردانها و صندوقهای سرمایهگذاری چه بوده است.
تزریق نگاه کوتاهمدت
به سرمایهگذاران
حقانینسب تصریح کرد: سهم ۹۷ درصدی سرمایهگذاران مستقیم از معاملات بازار سرمایه، یعنی بازار سرمایه ما بازاری به شدت غیرحرفهای، کوتاهمدت و هیجانی است، وی افزود: آسیبشناسی معضل عدم توسعه سرمایهگذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه نشان میدهد بیش از ۵۰ مشکل برطرف نشده در این زمینه وجود دارد که اگر قصد حرفهای شدن بازار سرمایه را داریم، باید تدبیری برای رفع این مشکلات بیندیشیم. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه عنوان کرد: یکی از مشکلاتی که بر سر راه فعالیت سرمایهگذاران غیرمستقیم وجود دارد، زمانبر بودن و دشوار بودن فرآیند سرمایهگذاری غیرمستقیم از طریق سبدگردانها در مقایسه با سرمایهگذاری مستقیم در این بازار است. فضای رقابتی که کارگزاریها ایجاد کردهاند سبب شده امتیازات خاصی برای سرمایهگذاران مستقیم در نظر گرفته شود و عمدتا مردم سرمایهگذاری مستقیم در این بازار را به سرمایهگذاری غیرمستقیم ترجیح دهند!
حقانینسب اظهار کرد: سیطره نهاد کارگزاری و همچنین بانک و کارگزاریهای بانکی، و تضاد منافعی که بین فعالیت کارگزاریها و سرمایهگذاری غیرمستقیم مردم در بازار سرمایه وجود دارد، از جمله مهمترین مشکلات و موانع توسعه سرمایهگذاری غیرمستقیم است. وی تاکید کرد: مشکل دیگری که بر سر راه توسعه سرمایهگذاری مستقیم در بازار سرمایه وجود دارد، نگاه حاکمیتی است. اگرچه در صحبتها همیشه از سرمایهگذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه حمایتشده، اما در عمل ابزارها و مقررات حاکم بر بازار سرمایه از جمله دامنه نوسان و حجم مبنا به نوعی تزریق نگاه کوتاهمدت و غیرحرفهای به بازار سرمایه بوده است.
فقدان تشکیلات صنفی
حقانینسب در گفتوگو با بورسنیوز ادامه داد: تداوم مشکلات صنعت سبدگردانی عمدتا به دلیل فقدان انجمن صنفی یا کانونی مستقل و خودانتظام برای پردازش، طرح و پیگیری مشکلات صنعت سبدگردانی است، هرگاه برای رفع مشکلات سبدگردانها اقدام شده، این مشکلات بین بخشهای مختلف از جمله کانون کارگزاران و یا کانون نهادهای سرمایهگذاری پاسکاری شده و از آنجا که همیشه بحث تضاد منافع در این زمینه وجود داشته و کانون نهادهای سرمایهگذاری معمولا سمت نهادهای بزرگ و هلدینگهای بزرگ سرمایهگذاری این بازار بوده و کانون کارگزاران هم همواره منافع کارگزاران و کارمزدی که بابت معاملات نصیب این صنعت میشود را مدنظر قرار داده، هرگز به مشکلات صنعت سبدگردانی پرداخته نشده است. حقانینسب افزود: کانون شرکتهای سبدگردان میتواند حتی به عنوان نماینده از طرف سهامداران خرد هم در بازار سرمایه مطالبهگری کند. چراکه به هر حال شرکتهای سبدگردان نماینده سهامداران حقیقی و فردی هستند که سرمایههای خود را جهت مدیریت به این شرکتها سپردهاند.
نبود درگاه مجزای معاملاتی
این کارشناس بازار سرمایه همچنین با اشاره به جلسه میز صنعت سبدگردانی در سازمان بورس عنوان کرد: یکی از درخواستهایی که توسط شرکتهای سبدگردان در این نشست مطرح شد، درخواست دریافت درگاه معاملاتی مستقیم بدون نیاز به سیستم معاملاتی کارگزاریها بود. کاهش هزینه معاملات از نکات مهمی است که باید موردتوجه متولیان بازار سرمایه قرار بگیرد. علاوه بر این، معامله شرکتهای سبدگردان از طریق سیستم معاملاتی کارگزاریها، مشکل بزرگ دیگری به نام درز اطلاعات هم به همراه دارد. حقانینسب افزود: شرکتهای سبدگردان بر اساس تحلیلهای خود و قراردادی که با مشتریان منعقد شده، اقدام به سرمایهگذاری منابع مشتریان خود در بخشهای مختلف میکنند و وقتی قرار باشد معاملات از طریق سیستم کارگزاریها انجام شود، معاملهگران کارگزاری با توجه به دسترسی به سیستم معاملاتی، از جزئیات سرمایهگذاریهای سبدگردانها اطلاع پیدا میکنند؛ حال آنکه اطلاعات معاملاتی باید محرمانه باشد و اصولا منطقی نیست که تریدرهای کارگزاریها از جزئیات معاملاتی شرکتهای سبدگردان اطلاع داشته باشند. شرکتهای سبدگردان مشکل دیگری هم در بخش نرمافزارهای خود دارند.
مشکلات دریافت اعتبار
حقانینسب افزود: در این سالها مشکلات شرکتهای سبدگردان برای نهادهای مختلف ازجمله سازمان بورس اوراق بهادار، وزارت اقتصاد و مجلس شورای اسلامی ارسال شده که البته نتایج مثبتی هم در برداشته و تسهیلاتی از جمله کاهش مدت زمان صدور کد معاملاتی برای شرکتهای سبدگردان در نظر گرفته شده است؛ اما مشکلات اساسی همچنان پابرجاست. وی اضافه کرد: برای مثال شرکتهای سبدگردان امکان دریافت اعتبار مستقیم از بانک برای صندوقهای اهرمی را ندارند و برای دریافت اعتبار، ناچار به دریافت اعتبار از طریق کارگزاریها هستند. همچنین صندوقهای سرمایهگذاری، مهمترین ابزارهای فعالیت شرکتهای سبدگردان محسوب میشوند. حال آنکه بعد از دریافت مجوز فعالیت سبدگردانها برای تاسیس یک صندوق باید فرآیندی بس طولانی و دشوار پشت سر گذاشته شود؛ این در حالی است که در بازارهای سرمایه بزرگ دنیا، برخی شرکتهای مدیریت دارایی بیش از دو هزار صندوق را مدیریت میکنند. وی اضافه کرد: علاوه بر این، شرکتهای سبدگردان برای سبدها و صندوقهای خود امکان اعلام پیشبینی حداقل سود ممکن را ندارند. جمیع این مشکلات، سبب گسترش کوتاهمدتنگری در بازار سرمایه ما شده است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد