12 - 12 - 2019
وابستگی دولت به درآمدهای نفتی
محمدقلی یوسفی*- نرخ ارز و عدم تعادلهای ناشی از آن، نشانهای از مشکلات اقتصادی کشور هستند و ریشهیابی مشکلات، اصل اساسی برای کنترل نوسانات و اعمال سیاستهای چارهاندیشانه برای به آرامش رساندن بازار است.
هرچند تجربیات موجود در اقتصاد گویای این واقعیت است که همواره نظام قیمتگذاری آزاد بهتر از سیاستهای اعمال شده از سوی دولتها توانسته بازار را به اهداف مورد نظر خود برساند اما در ایران، به دلیل این که ارز منبع اصلی درآمدی برای اقتصاد ایران است، نظام تعیین قیمتگذاری به گونهای متفاوت تعیین شده است. به عبارتی ناتوانی دولت برای جدا کردن هزینهها و درآمدهایش از نفت و ادامه وابستگیها به درآمدهای ارزی، عدم تعادلها در بازار ارز را موجب شده تا قیمتها از ثبات لازم در بازار برخوردار نباشند و در کنار آن مداخلات دولتی به بدتر شدن این وضعیت و این بیثباتیها دامن میزند.
اگر دولت برای درآمدهای ارزیاش چارهاندیشی میکرد و با نگهداری این درآمدها در صندوقی مجزا، به مرور زمان تصمیمگیری در خصوص نرخ ارز را به نظام آزاد واگذار میکرد، دیگر خود را درگیر مسایل و مشکلات مربوط به نظام قیمتگذاری نمیدید.
اقتصاد کشور در شرایطی قرار دارد که کمبود تولید و مازاد تقاضا برای کالا در جامعه موج میزند و این میزان تقاضا را باید از طریق واردات تامین کرد اما از آنجا که درآمد صادرات غیرنفتی برای تامین نیاز وارداتی کشور ناچیز است، دولت را دچار چالش و مشکل کرده و در این حالت است که دولت برای جلوگیری از ایجاد مشکل خود وارد بازار میشود تا از ادامه این مشکلات جلوگیری کند.
در التهابات اخیر ارزی هم که افزایش قیمتها اقتصاد را در سراشیبی سقوط قرار داده بود، مداخله دولت برای کنترل بازار و تعیین نرخ ثابت برای قیمتها را میتوان قابل قبول دانست؛ اما آنچه مهم است این است که دولت به دنبال چارهاندیشیهای اساسی و پیدا کردن دلیل واقعی برای این التهابات باشد. به بیانی دولت به جای امنیتی کردن فضای بازار، باید به دنبال شناسایی این مشکل باشد که چه چیز مردم را ترغیب میکند که ریالهای خود را به دلار تبدیل کنند و با به کارگیری سیاستهای درست برای کنترل نابسامانیهای بازار چارهاندیشی کند.
*عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد