10 - 12 - 2019
توطئه انگلیسی
گروه سیاسی- در شرایط حساس ایران و در روزهایی که اروپا ادعا میکند اینستکس به مرحله اجرا رسید خبری منتشر میشود مبنی بر توقیف محموله نفت جمهوری اسلامی به مقصد احتمالی سوریه. خبری که از یک طرف در جهت رضایت ترامپ میتواند منجر به سوق دادن اروپا به سمت آمریکا شود و از طرف دیگر میتواند خطری برای اینستکس محسوب شود و روابط ایران و اروپا را خدشهدار کند. انجام این اقدام از سوی متحد استراتژیک اروپایی ایالات متحده، انگلستان، نشان میدهد که تهدید ترامپ مبنی بر گزیده شدن ایران از ناحیه رفتارهای خودش، میتواند از جانب همراهان اروپایی آمریکا عملیاتی شود.
تهران این روزها مدام بر ساز کاهش تعهدات هستهای میدمد تا بتواند اروپا را به انجام تعهدات خویش وادار کند. البته اروپا نیز در مورد اجرایی شدن این سازوکار مالی در محدوده غذا و دارو صحبت کرده است. اما این مقدار مورد رضایت ایران نیست ضمن آنکه همین مقدار هم هنوز عملیاتی نشده و مقامات گوناگون ایران از اینکه در اینستکس هیچ پولی وجود ندارد و پولی نمیتوان به آن واریز کرد ابراز نارضایتی کردهاند. از این رو مقامات با هشدارهای مداوم اروپا را تحت فشار قرار دادند و چماق اقدامات جدید ۱۶ تیرماه را بر سر اروپا میکوبند تا شاید اروپا با آمریکا بر سر منافع ایران که البته ثبات منطقه را به همراه دارد کنار آید.
اما در کش و قوس مراوده ایران و اروپا و تلاش دستگاه دیپلماسی برای به سرانجام رسیدن اینستکس روز پنجشنبه خبرگزاری رویترز اعلام کرد که نفتکشی به نام ۱Grace توسط نیروی دریایی انگلستان در منطقه جبلالطارق توقیف شد. در این رابطه دولت محلی جبلالطارق در بیاینهای گفت که این نفتکش حامل نفت خام ایران بوده و حرکت آن به سمت پالایشگاه بانیاس نقض تحریمهای اتحادیه اروپا محسوب میشود. طبق این بیانیه نفتکش گریس ۱ محموله نفت خام خود را به پالایشگاه بانیاس در سوریه میبرد اما بهانه این اقدام، نقض تحریمهای اروپا علیه سوریه عنوان شده و این همان موضوعی است که میتواند اروپا را به سمت سیاستهای ترامپ بچرخاند و خطر عکسالعمل سریع و صریح را از ایران یعنی خروج از برجام قوت بخشد. اما تحریمهای اروپا علیه سوریه در سال ۲۰۱۱ و کمی پس از آغاز اعتراضهای سیاسی و سرکوب دولت اسد در دمشق صورت گرفت. این در حالی است که دولت اسپانیا که با انگلیس بر سر آبهای اطراف جبلالطارق اختلاف حاکمیتی دارد، در بیانیهای اعلام کرده این اقدام لندن به درخواست واشنگتن صورت گرفته است. جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید توقیف این کشتی را «خبری عالی» توصیف کرد و گفت واشنگتن و همپیمانان این کشور به تلاش برای اعمال فشار به ایران ادامه میدهند. سخنگوی ترزا می نخستوزیر مستعفی انگلیس نیز از «اقدام قاطع» مقامات جبلالطارق در توقیف این نفتکش استقبال کرد. سخنگوی نخستوزیر مستعفی انگلیس در این خصوص گفت که توقیف این نفتکش «پیام روشنی» است مبنی بر اینکه نقض تحریمهای اتحادیه اروپا «غیرقابل قبول» است. وی در این باره گفت: ما از اقدام قاطع در زمینه اجرای تحریمهای اتحادیه اروپا علیه سوریه استقبال میکنیم و مقامات جبلالطارق که در توقیف موفقیتآمیز عملیات صبح نقش داشتند را تحسین میکنیم.
عبور نفتکش حامل محموله گریس ۱ کافی بود تا بهانه جدیدی برای واشنگتن فراهم شود. موضوعی که میتواند به تنشها در منطقه بیش از قبل دامن بزند. اما علاوه بر اینکه این حادثه میتواند رویدادی دیگر در مجموعه تنشهای میان ایران و آمریکا باشد، ممکن است به پیچیدگیهای ناشی از اختلافات انگلیس و اتحادیه اروپا نیز مرتبط شود. قرار است انگلیس تا چهار ماه دیگر از اتحادیه اروپا خارج شود و چهرههای ارشد حزب محافظهکار حاکم نشان دادهاند که در فاصله گرفتن از اروپا مایل به نزدیک شدن به آمریکا هستند. بوریس جانسون و جرمی هانت، نامزدهای جانشینی ترزا می در نخستوزیری انگلیس، مشخصا در مورد ایران مواضعی گرفتهاند که از دیگر رهبران اروپایی به موضع سختگیرانه دولت دونالد ترامپ نزدیکتر بوده است.
البته وزارت خارجه ایران نسبت به توقیف نفتکش ایرانی توسط انگلیس واکنش نشان داد و آن را غیرقانونی نامید. ایران، سفیر انگلستان را نیز احضار کرد. این موضوع به این معنی است که ایران معتقد است انگلستان به دنبال کمک به ایران نیست و در کنار آمریکا به اقدام علیه ایران میپردازد. این مساله ایران را نگران و عصبانی کرده است.
عباس موسوی توقیف کشتی ایرانی را غیرقانونی، تنشزا و نوعی بدعت خطرناک نامید. سخنگوی وزارت امور خارجه در رابطه با توقیف نفتکش ایرانی در منطقه جبلالطارق گفت: «ناوگان دریایی انگلیس یک کشتی نفتکش حامل نفت خام ایران را در منطقه تنگه جبلالطارق توقیف کرد که این اقدام غیرقانونی و خلاف موازین بینالمللی است لذا سفیر انگلیس در تهران را به وزارت امور خارجه احضار و مراتب اعتراض شدید ایران را به وی ابلغ و اعلام کردیم این یک بدعت خطرناک و تنشزاست و آنها چنین حقی را نداشتند و اینکه گفته شده است این اقدام را به درخواست دولت آمریکا انجام دادهاند برای ما بسیار عجیب و غیرقابل قبول است. اروپاییها در چنین موضوعاتی نوعی استقلال داشتند و این همراهی با سیاستهای خصمانه دولت آمریکا توسط دولت انگلیس هم برای ما البته موضوع تازهای نیست. این موضوع و این اقدام را نوعی راهزنی دریایی میدانیم و از دولت انگلیس خواسته بودیم و میخواهیم هر چه سریعتر درخصوص رفع توقیف این کشتی اقدام کند تا کشتی آزادانه به مسیر و به مقصد مورد نظرش ادامه دهد.»
اما محسن رضایی نیز در واکنش به توقیف غیرقانونی نفتکش ایرانی در جبلالطارق از سوی نیروی دریایی انگلستان در پیام توئیتری خودش نوشت: انقلاب اسلامی در طول تاریخ ۴۰ساله خود در هیچ معرکهای آغازگر تنش نبوده، اما در پاسخ به زورگویان و گردنکشان، تعلل نکرده و تردید به دل راه نداده است. وی در ادامه مطلب خود آورده است: انگلیس اگر نفتکش ایرانی را رفع توقیف نکند، وظیفه دستگاههای مسوول، اقدام متقابل و توقیف یک نفتکش انگلیسی است. مصطفی کواکبیان، رییس گروه دوستی پارلمانی ایران و انگلیس به توقیف نفتکش ایرانی توسط انگلیس واکنش نشان داد. وی در توئیتی نوشت: «اقدام انگلستان در توقف نفتکش ایرانی پوچی ادعای اروپاییها برای تداوم برجام را به اثبات رساند.»
توقیف غیرقانونی نفتکش ایرانی از سوی نیروی دریایی بریتانیا در تنگه جبلالطارق، جدا از اعتراض ایران، یک مناقشه دیپلماتیک دیگر را هم رقم زده است. این عملیات که ظاهرا به درخواست آمریکا از سوی بریتانیا به بهانه تحریمهای اعمالی علیه سوریه به عنوان مقصد محموله نفتی صورت گرفته، ظاهرا بر خلاف پیشبینیهای قبلی، نه در بندر جبلالطارق که در آبهای سرزمینی اسپانیا انجام شده شده است. اسپانیا در نظر دارد به خاطر انجام این عملیات در آبهای سرزمینی خود، اعتراض رسمی خود را به لندن ارائه دهد.
شایان ذکر است اسپانیا بر اساس «معاهده اوترخت» (قرن ۱۸ میلادی) تنها مالکیت منطقه جبلالطارق و بندر این منطقه را به بریتانیا واگذار کرده بود و هیچگاه از حاکمیت خود بر آبهای اطراف جبلالطارق انصراف نداده است. اما این مساله به حل موضوع توقیف سوپر تانکر نفتکش ایرانی کمکی نمیکند. ظاهرا قرار نیست اتفاقات تهدیدآمیز روزهای پنجشنبه که احتمال فراگیر شدن آتش جنگ را دارد، تمام شود. درست پنجشنبه ۲۳خرداد ماه بود که همزمان با دیدار شینزو آبه با رهبری دو نفتکش ژاپنی منفجر شد. این اتفاق بهانهای بود تا ایران به نقش داشتن در خرابکاریهای منطقهای متهم شود. اما بعد از آن حادثهای دیگر درست روز پنجشنبه و در مکانی مشابه تکرار شد. بامداد پنجشنبه ۳۰ خرداد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یک فروند پهپاد جاسوسی آمریکایی حین تجاوز به حریم هوایی ایران را سرنگون کرد. اکنون نیز توقیف نفتکش ایران توسط نیروی دریای انگلیس آتش میان تهران و واشنگتن را فراگیر میکند و زمینه تنش میان ایران و اروپا فراهم میشود.
اروپا در خصوص اینستکس ثابت کرد که توان کافی برای مقابله با هژمونی آمریکا را ندارد. اینستکس اقدامی محدود برای مقابله با سلطه مالی آمریکا بر بانکها و شرکتهای دنیاست اما اروپاییها در برابر آمریکا تسلیم شدند چراکه منافع آنها بیشتر در گرو رضایت واشنگتن است نه تهران. لذا اقدام انگلیس در توقف نفتکش ایرانی را میتوان گامی تلقی کرد که ممکن است برجام را به پایان عمر خود نزدیک کند. سه دولت اروپایی از جمله انگلیس، در برجام متعهد شده بودند ضمن مقابله با تحریمهای بانکی و مالی، از ایران نفت بخرند اما نه تنها به این تعهد خود اقدام نکردند، بلکه حتی علیه صادرات و فروش نفت ایران به دیگر کشورها نیز کارشکنی میکنند و این میتواند خطر پایان صبر و خویشتنداری ایران را به همراه داشته باشد؛ خطر پایان برجام و ایجاد تنش در منطقه!
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد