24 - 04 - 2021
دانستنیهای مهم درباره بیتکوین
سارا منیعی*
بیتکوین واژهای پرسر و صداست که توجه بسیاری از مردم عادی، اقتصاددانان، سوداگران ارز و همچنین قانونگذاران و دولتمردان را در سراسر دنیا به خود جلب کرده است. سرآغاز تمامی این هیاهوها به انتشار مقالهای در سال ۲۰۰۸ توسط فرد یا افرادی با هویت ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو برمیگردد. در این مقاله از سیستم پرداخت الکترونیک نظیر به نظیری پردهبرداری شد که بر اساس آن و برخلاف سیستمهای رایج پرداخت، بدون نیاز به هر گونه واسطهای تراکنشهای مالی قابلیت انجام دارند. سنگبنای اصلی چنین نظام پرداختی مبتنی بر فناوری بلاکچین است. به زبان ساده میتوان بلاکچین را یک ساختار توزیع شده و بدون مرز جهت ذخیرهسازی اطلاعات و تراکنشهای رد و بدل شده میان دو طیف با قابلیت تایید جمعی این تراکنشها در نظر گرفت. بیتکوین امروزه نقش پررنگی در اقتصاد دیجیتال برای تهیه کالاها و خدمات ایفا میکند. علاوه بر قابلیت پرداخت بیتکوین به عنوان یک ارز دیجیتال، انگیزههای سفتهبازی و سرمایهگذاری نیز از جمله سایر کارکردهایی است که میتوان برای علاقهمندان به این ارز دیجیتال در نظر گرفت. در ادامه این مطلب قرار است چیستی و هویت و نحوه کارکرد بیتکوین مورد بررسی قرار گیرد.
بیتکوین چیست
در قدم اول میتوان بیتکوین را به عنوان یک واحد پولی الکترونیک و دیجیتال با تمامی کارکردهایی که سایر ارزهای رایج دارند، در نظر گرفت. مبتنی بر این کارکرد میتوان از بیتکوین برای تهیه کالا و خدمات و همچنین به عنوان یک کالای سرمایهای با هدف حفظ سرمایه و سودآوری استفاده کرد. مسالهای که در این همبافت مطرح میشود، آن است که صرف چنین کارکردهایی نمیتواند دلیل خوب و قابل قبولی برای استفاده از بیتکوین به جای ارزهای رایج باشد زیرا نهتنها ارزهای رایج چنین قابلیتهایی را برای نظام پرداخت به ارمغان میآورند بلکه در نگاه اول از قابلیت اطمینان و اتکای بیشتری نیز برخوردار هستند. اما آنچه که میتواند ما را مجاب کند تا به جای استفاده از ارزهای رایج از بیتکوین استفاده کنیم ویژگی غیرمتمرکز بودن بیتکوین است. هنگامی که صحبت از این ویژگی مطرح میشود شاید بهتر باشد از خود این سوال را بپرسیم که چه شخص یا نهادی بیتکوین را کنترل میکند.
چه کسی بیتکوین را کنترل میکند
برخلاف ارزهای رایج و سنتی که عرضه و خلق آنها در اختیار دولتها و بانکهای مرکزی است، ساختار توزیع شده و غیرمتمرکز بیتکوین شرایطی را پدید آورده است که هیچ دولت یا نهادی نمیتواند کنترل و قدرت خلق و عرضه این واحد پولی را در دست بگیرد. در چنین ساختار غیرمتمرکزی اجزای مختلفی متشکل از استخراجکنندگان، توسعهدهندگان و نودهای شبکه به عنوان بازیگران اصلی با همکاری یکدیگر ایفای نقش میکنند. بنابراین میتوان گفت بیتکوین به وسیله تمامی کاربران آن در سراسر دنیا کنترل میشود.
پشتوانه بیتکوین چیست
از جمله سوالهایی که میتواند به ذهن مخاطب خطور کند آن است که با کدام پشتوانه میتوان به چنین رمزارزی که به صورت فیزیکی هم قابل مشاهده نیست اعتماد و اتکا کرد. در پاسخ به این سوال باید گفت که بیتکوین نیز مانند سایر ارزهای رایج با استفاده از فلزات گرانبهایی مثل طلا، پشتوانهسازی نشده است. زمانی بود که بر اساس سیستم برتون وودز، نرخ مبادله ارز هر کشور به طلا گره میخورد و به نوعی میتوان بیان کرد که ارزها بر اساس پشتوانهای ارزشمند همچون طلا قیمتگذاری میشدند اما با فروپاشی این سیستم عملا امروزه ارزهای رایج چنین پشتوانهای ندارند و ارزشمندی آنها متاثر از عواملی همچون وضعیت اقتصادی و ریسکهای سیاسی کشور عرضهکننده ارز و اعتماد عمومی مردم به این ارزهاست. چنین اعتماد عمومی و گسترش روزافزون استفاده از بیتکوین در نظامهای پرداخت را میتوان به عنوان عواملی برشمرد که بیتکوین را در نگاه مردم ارزی قابل اعتماد خواهد ساخت. به بیانی دیگر همانطور که ما به عنوان مصرفکننده مطمئن هستیم که میتوانیم اسکناسهایمان را به عرضهکنندگان کالاها و خدمات دهیم و آنها نیز به نوبه خود میتوانند این اسکناسها را در چرخه اقتصاد خرج کنند، میتوان بیان کرد مادامی که چنین انتظار و کارکردی برای بیتکوین بتوان متصور بود این ارز از اعتماد و پشتوانه کافی جهت استفاده برخوردار خواهد بود. افزون بر نقش پولی که میتوان برای بیتکوین متصور بود، قابلیتها و مزایای آن نسبت به سایر ارزهای رایج و همچنین محدود و مشخص بودن تمامی تعداد بیتکوینهای موجود در دنیا سبب شده است که بیتکوین به عنوان یک کالای سرمایهای نیز مورد توجه همگان قرار گیرد و این امر به نوبه خود باعث اطمینان بیشتر مردم به آن خواهد شد. اما بیتکوین چگونه ارزشگذاری میشود و چه کسی قیمت بیتکوین را تعیین میکند؟
چگونه ارزشگذاری میشود
بیتکوین نیز مانند سایر داراییهای قابل معامله در یک بازار آزاد متشکل از خریداران و فروشندگان و بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا ارزشگذاری و تعیین قیمت میشود. علاوه بر ارزش بازاری و معاملاتی بیتکوین، ارزشی بنیادین هم برای بیتکوین در نظر گرفت. چنین ارزشی بنیادی متاثر از عواملی همچون سختی شبکه برای استخراج بیتکوین و همچنین هزینههای ثابتی که استخراجکنندگان برای استخراج این رمزارز متحمل میشوند، است.
نکته پایانی
به طور خلاصه هدف و دستاورد نهایی پیدایش بیتکوین، ذخیرهسازی امن پول و انتقال پول در قالب ارزی رمزگذاری شده است. از این رو و مبتنی بر مفهوم ارائه شده در مقاله منتشر شده توسط ساتوشی ناکاموتو، میتوان آن را یک نظام پرداخت و تراکنش نظیر به نظیر و و غیرمتمرکز دانست. در چنین نظامی و برخلاف نظامهای پولی رایج و سنتی کنترل و مدیریت برعهده تمامی کاربران و ذینفعان این شبکه است. از سوی دیگر بیتکوین مبتنی بر فناوری بلاکچین یکی از مشکلات سنتی و دغدغههای همیشگی ارزهای دیجیتال و الکترونیک تحت عنوان دو بار خرج کردن را حل کرده است. به طور سنتی در سیستمهای پرداخت رایج، پولی را که در قبال خرید یک کالا خرج میشود ممکن نیست مجددا برای خرید یک کالای دیگر مورد استفاده قرار گیرد. اما در دنیای مجازی و دیجیتال که همه چیز به سادگی یک کلیک امکان کپی شدن دارند، این مساله از اهمیت دوچندانی برخوردار است. ساختار توزیع شده و غیرمتمرکز بلاکچین سبب شده است تا از طریق کنترل جمعی و غیرمتمرکز تراکنشها این مشکل برای همیشه حل شود و همین امر به نوبه خود بیتکوین را به یک رمزارز مطمئن و قابل اعتماد تبدیل کرده است.
* کارشناس ارشد مدیریت مالی
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد