8 - 12 - 2019
خلع ید انگلستان از نفت ایران
نوشیروان کیهانیزاده- در این روز در سال ۱۹۵۱، سه ماه پس از ملی شدن صنعت نفت ایران که از آغاز قرن بیستم توسط شرکت نفت انگلستان (بریتیش پترولیوم- بیپی) عملا به یغما میرفت، پالایشگاه آبادان به دست مالک اصلی آن، ملت ایران افتاد و یکی از دیوارهای استعمار غرب فروریخت. گزارش «خلع ید» از پالایشگاه آبادان آخر وقت سیام خرداد ۱۳۳۰ به تصویب مجلس ایران رسیده بود که در عین حال، رای اعتماد مجدد به دولت دکتر محمد مصدق تلقی شد. پالایشگاه آبادان در آن زمان و در نوع خود، بزرگترین پالایشگاه نفت در جهان بود. اداره این پالایشگاه از ۳۱ خرداد آن سال در دست شرکت ملی جدیدالتاسیس نفت ایران (امروز: وزارت نفت) قرار گرفت. سابقا ایران صادرکننده فرآوردههای نفتی بود و امروزه با وجود اینکه از صادرکنندگان عمده نفت خام است، هر سال میلیاردها دلار بنزین از خارج وارد میکند، چرا؟
دادگاه بینالمللی لاهه پنجم ژوئیه (دو هفته بعد) بر ضد ایران که از انگلیسیها خلع ید کرده بود رای داد! و شش روز بعد، ترومن رییسجمهوری وقت آمریکا دیپلمات سیار این کشور «آورل هریمن» را به تهران فرستاد تا برای مساله نفت، راهحل مسالمتآمیز و مرضیالطرفین پیدا کند. در این میان، در تهران و سایر شهرها به حمایت از دولت دکتر مصدق تظاهرات خیابانی روزانه و متعدد روی میداد.
ششم آگوست (۱۵ امرداد) همین سال دولت انگلستان که موفق نشده بود اراده ملت ایران را درهم شکند به حیله، راه مذاکره را پذیرفت. ولی اول اکتبر (۹ مهر ۱۳۳۰) شورای امنیت سازمان ملل که در آن پنج دولت فاتح جنگ جهانی دوم حق رد (وتو) دارند به این بهانه که مساله نفت ایران میتواند صلح جهان! را به مخاطره اندازد تمایل خود را به بررسی مساله اعلام داشت.
هشتم آگوست ۱۹۵۲ (امرداد ۱۳۳۱) دولت دکتر مصدق ورق تازهای را بر زمین زد و از انگلستان بابت همه زیانهایی که در طول ۱۵۰ سال به ایران وارد آورده بود غرامت خواست و سیام آگوست (هشتم شهریور) همین سال، دکتر مصدق پیشنهاد آمریکا برای حل مساله نفت با انگلستان را رد کرد و ۵۲ روز بعد یعنی ۲۲ اکتبر (سیام مهرماه) هم به مناسبات سیاسی ایران با انگلستان پایان داد و به این ترتیب پس از قرنها، یک طلسم بزرگ در جهان اصطلاحا سوم شکسته شد که سرآغازی برای قیام سایر ملل استعمار زده قرار گرفت.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد