4 - 01 - 2021
ماجرای حق عضویت های نجومی
نسترن یوسفبکیان- منیر حضوری- دریافت حق عضویتهای نجومی از معدنکاران از سوی خانه معدن ایران به یکی از جنجالیترین اخبار روزهای اخیر تبدیل شده است به طوری که مشخص نیست درخواست حق عضویت ۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومانی آن هم به صورت سلیقهای بر چه مبنایی صورت گرفته است و چه دلایلی برای این اقدام تبعیضآمیز وجود دارد.
نکته جالب توجه اینکه انتخابات خانه معدن ایران از ۲۱ مهرماه به دلیل مسائلی همچون کرونا متوقف شده و اتفاقا از هفتههای پیش از آن نیز موانع زیادی برای عضویت معدنکاران جدید در این تشکل صنفی به وجود آمده بود.
در واقع از یک ماه مانده به انتخابات خانه معدن ایران یعنی از شهریورماه امسال، عضویت در این نهاد صنفی در اقدامی غیرقانونی غیرممکن شده بود. بر این اساس تعدادی از فعالان معدنی در همان زمان اعلام کردند با اینکه اقدام به ثبتنام یا تمدید عضویت خود در خانه معدن کردهاند اما کارمندان این نهاد صنفی اعلام کردهاند در حال حاضر فرآیند عضویت متوقف شده و باید منتظر تاییدیه باشند. همچنین از برخی متقاضیان خواسته شده بود به خانههای معدن استانی مراجعه کنند در حالی که اعضای خانههای معدن استانی اجازه شرکت در انتخابات هیاتمدیره خانه معدن ایران را ندارند.
اخاذی از معدنکاران
اما در اقدامی جدید شاهد این هستیم که عضویت در خانه معدن ایران از حالت توقف خارج شده اما برای عضویت در این تشکل صنفی هزینههای نجومی عجیبی در قالب نامهای با امضای یکی از کارمندان این مجموعه درخواست شده که در گزارش فعلی، تصاویر این نامهها نیز موجود است. به عبارت دیگر در حالی که همین امسال نیز بسیاری از معدنکاران حق عضویت مشخص پنج میلیون تومانی را برای عضویت در خانه معدن پرداخت کردهاند اما حالا برای عضویت در این تشکل، هزینههای مختلفی از ۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان با توجه به میزان درآمدهای مالی معدنکاری که تمایل به عضویت دارد، درخواست میشود در صورتی که به نظر میرسد چنین درخواستهایی هیچگونه پشتوانه منطقیای ندارد و حتی اقدامی کاملا تبعیضآمیز است که باید هر چه زودتر در مورد آن شفافسازی شود.
در همین رابطه حسن حسینقلی رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای صنایع و معادن سرب و روی ایران به «جهان صنعت» گفت: طبق اساسنامه خانه معدن شرکتهایی که عضو این تشکل میشوند، باید مبلغی را به عنوان حق عضویت بپردازند اما از آنجا که متاسفانه اعمال آن در دستان هیاتمدیره بوده، باعث شده گاهی سلیقهای عمل شود و با در نظر گرفتن رقمهای عجیب و غریب موجب شوند که تنها عدهای به خصوص بتوانند در این تشکل معدنی ورود کنند.
رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای صنایع و معادن سرب و روی ایران با اشاره به اینکه گاهی شنیده شده تا ۱۰۰ میلیون تومان از بهرهبردار حق عضویت دریافت شود، تصریح کرد: این نوعی اخاذی است که بهرهبرداران از آن گلایه دارند و باید هرچه سریعتر با آن برخورد شود.
حسینقلی با بیان اینکه اساسنامه خانه معدن باید اصلاح شود، گفت: در اساسنامه این تشکل معدنی آمده که حق عضویت را مجمع تعیین میکند که میتواند آن را بر عهده هیاتمدیره بگذارد. هیاتمدیره نیز که اغلب در کنار هم و از وفاداران شخص محمدرضا بهرامن هستند به ضرر بخشی از معدنکاران تصمیمگیری میکند. البته ناگفته نماند تا آنجایی که اطلاع دارم برخی مثل بهرام شکوری در مورد اینکه این حق عضویت چقدر باید باشد برگهای امضا نکرده و نظر خود را اعلام نکردهاند.
رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای صنایع و معادن سرب و روی ایران با بیان اینکه هیچ تشکلی را در ایران پیدا نمیکنیم که ۱۰۰ میلیون تومان حق عضویت دهد، تصریح کرد: خانه معدن در کل هشت کارمند دارد که در نهایت ۸۰ میلیون تومان هزینه دارند، به این ترتیب این سوال مطرح میشود که چنین مبلغی به چه کار میآید!
خانه معدن مختص تهران نیست
حسینقلی با اشاره به اینکه خانه معدن مختص تهران یا یک نوع ماده معدنی خاص نیست، تصریح کرد: خانه معدن باید در جایگاه یک تشکل معدنی عمل کند و منافع تمامی فعالان معدنی را در نظر گیرد نه اینکه به نفع عدهای خاص ورود کند.
رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای صنایع و معادن سرب و روی ایران با اشاره به نزدیک بودن انتخابات هیاتمدیره و ارتباط آن با افزایش حق عضویت گفت: خانه معدن به دنبال این است که با ایجاد موانعی جلوی ورود یکسری از معدنکاران گرفته شود تا تعداد رایدهندهها زیاد نشود و هیاتمدیره تغییر نکند. به این ترتیب برای کسانی که ممکن است مخالف رای اعضای قدیمی باشند گاهی تا ۱۰۰ میلیون هزینهتراشی کردهاند تا فضای امن فعلی حفظ شود.
اتاق ایران نظارت کند
در این خصوص البته اتاق بازرگانی ایران نیز به عنوان مجموعه بالادستی این تشکل صنفی باید به ابهامات ایجادشده در مورد خانه معدن ایران پاسخ دهد و نظارت لازم را در این خصوص از سوی امور تشکلها دنبال کند چرا که خانه معدن ایران از سال ۱۳۸۱ در اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران به ثبت رسیده و قوانین و اساسنامههای این تشکل صنفی از سوی اتاق ایران تعیین میشود. اما در شرایط فعلی شاهد این هستیم که یکی از کارمندان خانه معدن ایران در اقدامی عجیب و ناگهانی از معدنکاران درخواست کرده از این پس حق عضویتهای نجومی را برای حضور در این تشکل صنفی پرداخت کنند.
در این خصوص برخی از کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه این تشکل صنفی در گیر و دار برگزاری انتخابات است، به نظر میرسد به طور کلی روال خود را تغییر داده و تا حد زیادی درگیر بازیهای سیاسی شده است. به این ترتیب شاهد این هستیم که خانه معدن ایران در آستانه انتخابات تمایلی به عضوگیری ندارد و قصد دارد انتخابات این مجموعه را طوری مدیریت کند که در انتخابات خانه معدن ایران، همان اعضای قبلی ایفای نقش کرده و نتیجه انتخابات را با تصمیمگیری خود رقم بزنند. در حالی که اگر عضو جدیدی وارد مجموعه شود، مشخص نیست که نظری همراستا با دیگر اعضا دارد یا خیر.
تاکنون بهرهبرداری شکایت نکرده
اعتراض بسیاری از کارشناسان حوزه معدن نسبت به درخواست حق عضویتهای نجومی در حالی است که برخی کارشناسان هنوز از این موضوع اطلاع ندارند. در همین خصوص عبدالرضا حرمتی، رییس خانه معدن استان خوزستان نیز درباره وضعیت حق عضویت نجومی در نظر گرفته شده از سوی خانه معدن به «جهان صنعت» گفت: از این موضوع هیچ اطلاعی ندارم. ضمن اینکه تاکنون بهرهبرداری نیز در این رابطه نزد بنده شکایتی نکرده است.
رییس خانه معدن استان خوزستان درباره این سوال که حق عضویت بهرهبرداران و شرکتهای معدنی را خانه معدن استانها دریافت میکند یا خانه معدن ایران تصریح کرد: بهرهبرداران و اعضای خانه معدن باید به شکل مستقیم به خانه معدن ایران حق عضویت پرداخت کنند به این ترتیب با خانه معدن استانها در ارتباط نیستند.حرمتی گفت: معدنکار اگر بخواهد عضو رسمی خانه معدن ایران شود باید تقاضای عضویت خود را به شکل مستقیم به خانه معدن ایران ارایه دهد و ما هم در استانها تنها آنها را راهنمایی کرده و به نوعی بازوی خانه معدن تهران هستیم.رییس خانه معدن استان خوزستان درباره این سوال که آیا خانه معدن استانها حق عضویتی به خانه معدن تهران پرداخت میکنند یا خیر گفت: در واقع ما عضو کوچک تر و نماینده خانه معدن تهران در کشور هستیم و در همین قالب نباید مبلغی به خانه معدن بپردازیم.
حاشیههای استعفای رییس خانه معدن
اما از آنجا که مدارک این درخواستها موجود است، برخی فعالان این حوزه چنین درخواستهایی را اقداماتی تامل برانگیز و مرتبط با انتخابات میدانند. در این راستا چندی پیش نیز شاهد استعفای محمدرضا بهرامن رییس خانه معدن ایران که یکی از چهرههای مطرح و باتجربه در حوزه معدن است بودیم. استعفایی که دوام نیاورد و با درخواست هیات امنا و هیاتمدیره خانه معدن ایران و صدور بیانیه مخالفت آنها با این درخواست، به فراموشی سپرده شد.
در این خصوص عدهای استعفای بهرامن را نوعی بازی سیاسی اعلام کردند و خواستار کنارهگیری وی از خانه معدن و باز کردن راه برای حضور افرادی جوان و فعال در این مجموعه شدند. در حالی که برآوردها نشان میدهد حضور چندینساله بهرامن به عنوان مدیر معدنی کاردان در این مجموعه امری مثبت است به طوری که میتوان کنارهگیری وی از این مجموعه را تا حد زیادی عامل لطمه به حوزه معدن اعلام کرد.
اما نکته اساسی این است که باید برای حضور در انتخابات هیاتمدیره خانه معدن ایران، راه را برای جوانان و دیگر فعالان با تجربه در حوزه معدن نیز باز گذاشت تا این تشکل صنفی با راهبری فردی همچون بهرامن، مشورت دیگر افراد با تجربه و تاثیرگذار را نیز داشته باشد. این در حالی است که درخواستهای غیرعادی در خصوص حق عضویت در خانه معدن ایران نشان میدهد که هیاتمدیره این تشکل صنفی برای ماندگاری در این مجموعه اصرار دارند و حتی حاضر نیستند اعضای جدیدی را جذب این تشکل صنفی کنند تا آنها نیز در انتخابات نقشآفرین باشند.
البته این شائبه نیز وجود دارد که شاید ارسال نامههایی با امضای مدیر و دبیر اجرایی خانه معدن ایران و با مضمون دریافت حق عضویتهای نجومی برای معدنکاران اقدامی تکجانبه بوده است و با مشورت همه اعضا انجام نشده است.
اقدام خلاف روح و اصول فعالیت تشکلی
اما در هر حال آنچه مسلم است این است که باید اتاق بازرگانی ایران به عنوان بخش بالادستی تشکلهای بخش خصوصی در کشور در این زمینه نظارت لازم را انجام دهد تا دستکم مشخص شود که دلایل درخواست حق عضویتهایی با این اعداد قابل توجه چه بوده است.
در این خصوص یک عضو خانه معدن ایران ضمن اعتراض به دریافت ارقام سلیقهای و نجومی از معدنکاران برای عضویت در این تشکل، این موضوع را خلاف روح و اصول فعالیت تشکلی دانست. این در حالی است که خانه معدن ایران تحت نظر اتاق بازرگانی ایران فعالیت داشته و به گفته فعالان این حوزه، مانعتراشی بر سر راه عضویت معدنکاران، برخلاف اصول و مبانی و قوانین اتاق بازرگانی است.
در همین خصوص حسین حسینقلی رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای صنایع و معادن سرب و روی ایران که عضو خانه معدن ایران نیز است، گفت: خانه معدن به عنوان تشکلی فراگیر که معدنکاران را در شورایعالی معادن نمایندگی میکند، باید زمینه عضویت هزاران معدنکار در سراسر کشور را فراهم آورد؛ نه اینکه با اعلام ارقام عجیب و غریب به عنوان حق عضویت، مانع حضور آنها شود. وی با بیان اینکه این نامهها با امضای یکی از کارمندان خانه معدن ارسال شده و ضروری است که مشخص شود این کار سر خود صورت گرفته یا خیر، گفت: حق عضویت در این تشکل پنج میلیون تومان است و نکته اساسی این است که مجمع عمومی هیچگونه مصوبهای مبنی بر دریافت ارقام نجومی و سلیقهای از معدنکاران به عنوان حق عضویت نداشته است.
عضویت ۲۷۰ نفری
نکته قابل تامل اینکه در حالی حدود ۱۲ هزار معدن در ایران وجود دارد که خانه معدن ایران به عنوان نماینده معدنکاران در شورایعالی معادن که طرف مشورت با مجلس نیز است، تنها ۲۷۰ عضو دارد. بر این اساس انتظار میرود مدیران خانه معدن راه را برای عضویت معدنکاران جدید در این مجموعه باز کنند و با انجام تبلیغات لازم و دعوت از فعالان حوزه معدن، زمینه مشارکت هرچه گستردهتر را در انتخابات را نیز فراهم آورند. همانطور که تا پیش از انتخابات در مقطعی شاهد این بودیم که عضویت در خانه معدن ایران به آسانی و ظرف یک روز انجام میشد. در رابطه با انتخابات خانه معدن نیز ذکر این نکته ناگفته نماند که مجمع عمومی عادی سالیانه خانه معدن ایران برای انتخاب اعضای جدید هیاتمدیره باید ۲۱ مهرماه برگزار میشد اما به دلایلی همچون کرونا با تاخیر روبهرو شده و به زودی برگزار میشود.
گفتنی است براساس اساسنامه خانه معدن ایران، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی تولیدکننده، صادرکننده و صنعتگر معدنی کشور، با تقاضای قبلی و تصویب هیاتمدیره میتوانند به عنوان عضو اصلی پذیرفته شوند و در این رابطه محدودیت زمانی یا مکانی تعریف نشده است. در این خصوص حتی در سایت خانه معدن ایران، در بخش مدارک لازم جهت عضویت در این تکشل صنفی حق ورودیه برای اعضای جدید ۰۰۰/۰۰۰/۵ تومان ذکر شده است در حالی که در نامههایی مشخص و متفاوت از معدنکارانی که به تازگی قصد عضویت دارند، اعداد نجومی درخواست شده است. موضوعی که شائبه دخالتهای غیرقانونی و غیراخلاقی برای مهندسی انتخابات خانه معدن ایران را ایجاد کرده است و باید هر چه زودتر در مورد آن شفافسازی صورت گیرد.
حق عضویت غیر متعارف
ژیلا نعمتی*- تمامی تشکلها با مفهومی به نام حق عضویت آشنا هستند و با رضایت کامل و در ازای دریافت خدماتی آن را میپردازند. در واقع دریافت حق عضویت از اعضا یک روند طبیعی درجهت ادامه فعالیت تشکلها و اتحادیهها شکل میگیرد. به طور مثال معدنکارانی که در اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای صنایع و معادن سرب و روی ایران عضو هستند، سالانه حق عضویت ۲۰۰ هزارتومانی به اتحادیه میپردازند تا این مجموعه بتواند به حیات خود ادامه دهد و هزینههای جاری را تامین کند.
اما از میان تشکلهای معدنی چند وقتی است که خانه معدن مبالغ نجومی برای حق عضویت تعیین کرده که از ۳۰ تا ۱۰۰میلیون تومان بر اساس توان و تازهکار بودن مجموعه معدنی متغیر بوده است. بهرهبرداران گلههای زیادی در این زمینه داشتهاند و نظر خود را در قالب نامههای اعتراضی به اتحادیه سرب و روی ارسال کردهاند.
از آنجا که خانه معدن تاکنون سالانه مبلغ پنج میلیون تومان حق عضویت دریافت کرده، بنابراین دریافت مبالغ نجومی ۳۰ تا ۱۰۰ میلیون تومانی درخواستی غیرمتعارف است. در اساسنامه خانه معدن تعریف شده که تعیین حق عضویت بر عهده هیاتمدیره است و قرار بر این شده که هیاتمدیره مبلغ حق عضویت را با توجه به شرایط مالی شرکتها تعیین کند. به این ترتیب قوانین خانه معدن دست هیاتمدیره را باز گذاشته تا به صورت سلیقهای عمل کند، درنتیجه در شرایط حاضر شاهد درخواستهای نجومی هستیم.
مسله مهم این است که اساسنامه خانه معدن باید به روز شود. با اینکه حدود سه سال است که اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران از تمامی تشکلهای زیرمجموعه خود درخواست کرده تا اساسنامه جدیدی را تصویب کرده و طبق قوانین روزعمل کنند تا هر چه بیشتر قانونمند شوند اما همچنان ملاحظه میشود که خانه معدن از اساسنامه قدیمی پیروی میکند و تمایلی بر به روز رسانی آن ندارد. هرچند خانه معدن جزو بزرگترین تشکلهای زیرمجموعه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران است و باید طبق قوانین آن عمل کند اما در این سالها اتاق بازرگانی نتوانسته خانه معدن را مجاب کند که اساسنامه خود را تغییر داده و موارد جدید را تدوین کند.با تعیین حق عضویتهای نجومی این سوال مطرح میشود که مگر یک تشکل چقدر به حق عضویت نیاز دارد! خانه معدن در کل پنج پرسنل دارد که اگر حقوق هر یک از آنها را بهطور سالیانه درنظر بگیریم حتی اگر به هر کدام پنج میلیون تومان ماهانه پرداخت شود در سال بیش از ۶۰ میلیون تومان نخواهد شد. به این ترتیب به موضوع رانت و بهره از امتیازات خاص در این تشکل معدنی میرسیم. در واقع منافع عدهای خاص و تمایل به استفاده از رانت باعث شده که اساسنامه قدیمی هنوز در خانه معدن اعتبار داشته باشد بدون اینکه کسی بر آن خردهای گیرد.از طرف دیگر موضوع افزایش حق عضویت بهرهبرداران خانه معدن را میتوان به بحث انتخابات در این مجموعه گره زد. در واقع از امسال که موضوع انتخابات در خانه معدن پیش آمده به طور ناگهانی به شرکتها به خصوص شرکتهای جدید مبلغ ۳۰ تا ۱۰۰ملیون تومان درخواست حق عضویت سالانه داده شده تا در اصال عدهای را از این گردونه حذف کنند. در پایان فراموش نکنیم هیچ بهرهبرداری تمایل ندارد حق عضویت به خانه معدنی پرداخت کند که هیچ خیری به آن نرساند.
*دبیر اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای سرب و روی ایران
واکنش خانه معدن به انتقادها
سحر رکنی مدیر و دبیر اجرایی خانه معدن ایران در واکنش به انتقادهای مطرح شده اعلام کرده است: تشکلهای صنفی در اغلب کشورهای دنیا به دلیل فقدان منابع مالی، فقدان اعتماد دولت و بالطبع ضعف در تاثیرگذاری بر فرآیندهای سیاستگذاری مرتبط، دچار ریزش اعضا هستند و بسیاری از پدیدههای فوق، به طور مستقیم و غیرمستقیم به ضعف و ناتوانی تشکلهای اقتصادی در تعریف و ارائه خدمات برمیگردد.
– کارفرمایان و کارآفرینان به دلیل نگرش هزینه- فایده حاکم بر ذهنشان، همواره در قبال حق عضویتی که در تشکلهای اقتصادی پرداخت میکنند انتظار دریافت خدمات ملموس و غیرملموس دارند. از اینرو به دلیل هزینههای زیاد تشکلها در سازماندهی خود و تاثیرگذاری بر سیاستگذاریها، حق عضویت به تنهایی نمیتواند به تنها منبع درآمدی تشکلها تبدیل شود. بنابراین تشکلها برای گسترش فعالیتها و افزایش قدرت تاثیرگذاری خود به تنوعبخشی منابع درآمدی متناسب با اساسنامه و مصوبات هیاتمدیره خود اقدام میکنند.
متاسفانه در بسیاری از رهبران تشکلها و حتی اعضا، این سوءتفاهم وجود دارد که انجمنها سازمانهای غیرانتفاعی محسوب شده و غیر از حق عضویت، حق هیچگونه درآمدزایی را ندارند!! و همین امر است که باعث بیتحرکی تشکلها و شکلگیری انجمنهای ضعیف شده است.
توجه به این نکته ضروری است که گزاره «غیرقانونی بودن درآمدزایی » برای تشکلها نه در عرصه بینالملل صادق است و نه در فضای داخلی .
خانه معدن ایران تشکلی مستقل،غیرسیاسی و غیرانتفاعی است و غیرانتفاعی بودن صرفا به معنای عدم برداشت سود و غیرقانونی بودن برداشت مازاد درآمد است.
یعنی تشکلها موظفند مازاد درآمد خود را یا در حساب نگه دارند، یا سپردهگذاری کنند یا در داخل سازمان صرف هزینههای زیرساختی و غیره کنند یا از آن برای سرمایهگذاری بهرهبرداری کنند.
هیات امنا و هیاتمدیره خانه معدن ایران بسیار خوشحال و خرسند است از اینکه که فعالین محترم معدنی اینچنین جهت عضویت در خانه معدن ایران و نمایندگیهای استانی راغبند و این باعث افتخار است که عملکرد درخشان خانه معدن ایران، فعالین معدنی عضو انجمنهای تخصصی را به سمت خانه معدن ایران سرازیر کرده است.
اصل و هدف هیات امنا و هیاتمدیره خانه معدن ایران و استانها در وهله اول رضایتمندی و خواست فعالین معدنی عضو خانههای معدن است و آنچه باعث کسب درآمد در یک تشکل میشود احساس مفید بودن و اثربخشی خدمات است.
به بیان بهتر، زمانی که تشکل اقتصادی موفق میشود در قانون و سیاست مربوط به صنف خود تاثیرگذار باشد و یا تصمیم را تغییر و یا بهبود بخشد همگان از اعضا و غیر اعضا را از آن بهرهمند میکنند؛ بنابراین بسیاری از کارفرمایان با علم به برخوردار شدن از خطر بر آن، به دلیل حاکمیت نگرش (هزینه – فایده) و صرفا با نگاه بنگاهنگری خود، از پرداخت حق عضویت و حمایت سر باز زده و ترجیح میدهند از پرداخت حق عضویت تعریف شده برای ایشان، سر باز زده و به عنوان سوارکاران رایگان (Freerider)، در تشکلها وارد شوند.
تشکل خانه معدن ایران در راستای ارتقای محیط کسبوکار در بخش معدن و صنایع یکبار پرداخت عضویت سالیانه بر اساس مفاد ۴۵ و ۴۶ اساسنامه خود را با مصوبه مجمع برای ورودیه و حق عضویت را با تصویب هیاتمدیره تعیین و تکلیف مینماید.
خانه معدن ایران به واسطه مشاورههای تخصصی حقوقی و فنی در کلیه کمیتههای فوق تخصصی در حوزههای تولید، تکنولوژی، زیربنایی، نمایشگاهی و… در داخل و خارج از کشور، توانسته است جذابیت لازم را برای فعالین معدنی و اعضا ایجاد نماید و حضور مستمر و فعال اعضا در کمیتهها و نشستهای تخصصی این تشکل، فرصتهای همکاری مشترک زیادی را برای اعضا ایجاد مینماید.
خانه معدن ایران طی این سالها بر اساس حق حمایتی شرکتهای مربوطه به اعضای هیاتمدیره و سایر اعضای محترم در این تشکل با پرداختهای حمایتی بالا توسط ایشان، مدیریت میشده و امروز بر اساس رشد یکباره قیمتها مسلما این حق حمایتها بر اساس تصویب هیاتمدیره خانه معدن ایران میان سایر اعضا هم تقسیم شده، اعضایی که سالهای قبل هم جزو حامیان این طرح حمایتی بوده و به یکباره امروز تعجب کردهاند!
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد