3 استراتژی برای برگشت شاخص

«جهان‌صنعت»- بازار سرمایه همچنان در حال طی کردن روند نزولی است، به همین دلیل خروج پول از بازار ادامه یافته است. با توجه به اینکه در روزهای اخیر حمایت 2‌میلیون واحد را شکسته است سهامداران نسبت به ادامه‌دار شدن این اصلاح نگران شده‌اند چراکه در مقطع کنونی قوی‌ترین حمایت شاخص کل می‌تواند یک ‌میلیون و ۷۵۰‌هزار واحد باشد اما در صورتی که استراتژی‌های مناسبی برای بازار اتخاذ شود احتمال بازگشت شاخص کل بورس در همین محدوده یک ‌میلیون و ۹۰۰‌هزار واحد وجود دارد. جلسه شورای عالی بورس با خبرهای مثبت رییس بانک مرکزی برای بورس به پایان رسید تا امید اندکی به تغییر شرایط تراژیک فعلی ایجاد شود. در پایان معاملات روز سه‌‌شنبه، دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای با افت 38/0‌درصدی، معادل 7‌هزار و 568واحد از ارتفاع این شاخص، در سطح یک ‌میلیون و 991‌هزار واحدی قرار گرفت. افت ارتفاع نماگر اصلی تالار شیشه‌ای در حالی اتفاق افتاد که شاخص هم‌وزن به ‌‌‌‌‌‌عنوان نشان‌دهنده روند عمومی قیمت شرکت‌های کوچک و متوسط، عملکردی موازی به ثبت رساند. شاخص هم‌وزن با کاهش 2/0‌درصدی (معادل ‌هزار و 251واحد) تا پله 632‌هزار و 454واحدی تنزل یافت.
وضعیت این روزهای بازار سرمایه، تعریف چندانی ندارد. ارزش معاملات نمی‌تواند از مرز‌ هزار و 700 تا‌ هزار و 800‌میلیارد تومان تجاوز کند و در سوی مقابل هر روز خروج پول حقیقی‌ها تکرار می‌شود. در همین راستا، جلسه فوق‌العاده شورای بورس با محوریت بررسی آخرین وضعیت بازار سرمایه و پیشنهادات سازمان بورس برگزار شد که اخبار مثبتی از آن به گوش می‌رسد. محمدرضا فرزین، رییس کل بانک مرکزی در پایان این جلسه اعلام کرد: «به عنوان بانک مرکزی و مجموعه نظام بانکی توافق کردیم کمک‌های نظام بانکی در حمایت از بازار سرمایه آغاز شود.» فرزین ادامه داد: «به بانک‌ها ابلاغ می‌کنیم که پنج همت سهم از بورس بخرند، مشروط بر اینکه محدودیت‌های قانونی خرید سهم توسط بانک‌ها در مقطع فعلی مورد چشم‌پوشی همه ارکان ذی‌ربط قرار گیرد.» رییس بانک مرکزی همچنین گفت: «تکلیف می‌کنیم تا سقف 45 همت برای کارگزاری‌ها و صندوق تثبیت بازار سرمایه اعتبار با نرخ حداقلی برای حمایت از بورس و سهام توسط سیستم بانکی در نظر گرفته شود.»
ادامه حرکت نزولی بورس
بورس تهران همچنان به حرکت خود در مسیر نزولی ادامه می‌دهد و در این اثنا انواع و اقسام رکوردهای منفی در تالار شیشه‌ای به ‌ثبت رسیده ‌است. شاخص ابرکانال ۲‌میلیون ‌واحدی را پس از ۹ماه (آبان ۱۴۰۲) از دست داد. بررسی‌‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد که نسبت قیمت به سود گذشته‌‌‌‌‌‌‌نگر بازار سهام (P/E TTM)، به 8/5واحد رسیده ‌است. میانگین این نسبت در سال ‌جاری، هفت واحد بوده و افت ادامه‌دار سهام این نسبت را به سطوح کنونی رسانده است. رقم مذکور، کمترین مقدار این متغیر آماری از ۱۰آبان سال‌۱۴۰۱ تلقی می‌شود. البته در آبان آن سال ‌این نسبت تا محدوده 64/5واحد نیز کاهش داشت. آمار و ارقام فوق در حالی به ‌ثبت رسیده که این نسبت در قله تاریخی سال‌۹۹، تا حوالی ۴۲واحد نیز افزایش پیدا کرده‌ بود. البته در آبان۱۴۰۱ و پس از مشاهده ارقام مذکور در P/E TTMبازار سهام افزایش قیمت سهام آغاز شد و افزایش قیمت‌ دلار در بازار آزاد موجب تقویت این رشد شد، به ‌گونه‌ای ‌که شاخص ‌کل توانست از کف تجربه ‌‌‌‌‌‌‌شده خود در آبان۱۴۰۱ تا قله تاریخی اردیبهشت ۱۴۰۲، رشد ۱۰۴‌درصدی را تجربه کند. شتاب رشد در نمادهای کوچک‌تر و باارزش بازار پایین‌تر به‌ مراتب بیشتر از نمادهای شاخص‌‌‌‌‌‌‌ساز بود و این موضوع منجر به رشد ۱۴۴‌‌درصدی شاخص هم‌وزن از کف آبان ۱۴۰۱ تا قله ۱۶اردیبهشت ۱۴۰۲ شد. مصوبه‌ها و سیاست‌های غیرکارشناسانه مانند قیمت‌گذاری‌های دستوری و چندنرخی بودن نرخ ارز به باتلاق رکودی بازار سرمایه بیش از گذشته دامن می‌زنند. با این وجود کم‌توانی بازار را می‌توان به بالا بودن نرخ بهره بدون ریسک نیز نسبت داد. زمانی که بازار‌های کم‌ریسک بازدهی بالاتری از بازار سرمایه را نصیب سرمایه‌گذاران می‌کنند، انتظار سرمایه‌گذاری در بورس از سوی سرمایه‌گذاران انتظار چندان بجایی نخواهد بود. با این وجود روزهای گذشته اخبار گوناگونی از تعریف خط اعتباری ۵۰همتی برای حمایت از بازار دست‌به‌دست می‌شود. باید اظهار کرد اقداماتی از این دست می‌تواند مسکن کوتاه‌مدتی برای بهبود بازار باشد، اما مشکل حال بازار را تنها می‌توان با آچارکشی مشکلات بنیادی‌تر بهبود داد. در روزهای گذشته در نشست شورای‌عالی بورس رییس کل بانک مرکزی از اجرای برنامه حمایتی نظام بانکی، با هدف تقویت بازار سرمایه و ثبات بورس خبر داد. در این نشست مقرر شد ابزارهایی در اختیار بانک مرکزی و نظام بانکی جهت حمایت از بازار سرمایه قرار بگیرد.
ارزیابی کارشناسی
فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به سه استراتژی برای بازگشت شاخص بورس گفت: در شرایط کنونی اصلاح قیمت‌گذاری دستوری، تزریق منابع جدید به بازار سهام و تعدیل نرخ بهره بانکی به بازگشت معاملات کمک می‌کند. آقا‌بزرگی در این ‌باره می‌گوید: در حال حاضر مهم‌ترین استراتژی دولت برای حمایت از بازار سرمایه می‌تواند تزریق و بازگشت بخشی از منابع خارج شده به بورس باشد. همچنین موضوع قیمت‌گذاری دستوری برای صنایع باید حل شود چراکه در سال‌های اخیر میزان حاشیه سود شرکت به حداقل ممکن رسیده است. او با تاکید بر اینکه اصلاح نرخ بهره بانکی عامل دیگری برای بازگشت شاخص کل بورس است، افزود: وقتی بازار سرمایه روندی نزولی دارد بازدهی بدون ریسک برای سرمایه‌گذاران جذاب است چراکه در شرایط کنونی چشم‌انداز روشنی برای بازار سرمایه وجود ندارد. از این رو ابتدا باید کابینه دولت چهاردهم تعیین‌تکلیف شود و بعد سیاست‌های حمایتی از بازار سرمایه را تدوین کنند. آقابزرگی تاکید کرد: افت ارزش ‌دلار بورس تهران از ۴۵۰‌میلیارد ‌دلار به حدود ۱۲۰‌میلیارد ‌دلار نشان می‌دهد که بازار سرمایه به پایین‌ترین سطح خود رسیده اما در مقطع کنونی هنوز سیگنالی به سهامداران داده نشده است که از فروش سهام خود خودداری کنند. این وظیفه دولت است که با تزریق منابع جدید و الزام حقوقی‌ها به حمایت از سهام‌شان بازار را وارد روند مثبت کنند، هرچند در مقطع کنونی برخی استدلال می‌آورند که بازار با ریسک‌های سیاسی مواجه است و عملا حمایت دولت از بازار هم نمی‌تواند به بازگشت شاخص کمک کند.