10روز تا اجرای مصوبه حجاب

صدای منتقدان پرشمار مصوبه «حجاب» علاوه‌بر رسانه‌های مستقل، به صداوسیما هم رسید

گروه سیاسی- درست ٢٤ساعت پس از آنکه نشست مشترک دولت و مجلس به میزبانی بهارستان و با حضور رییس‌جمهور و شماری از وزیران و اعضای دولت پزشکیان، به‌صورت غیرعلنی و پشت درهای بسته برگزار شد، رییس قوه قضاییه و شماری از مدیران ارشد دستگاه قضایی به بهارستان رفتند تا در نشستی علنی با رییس و نمایندگان مجلس گفت‌وگو کنند؛ نشستی که البته همچون نشست مشترک قوای انتخابی که روز یکشنبه برگزار شد، غیرعلنی نبود و در نتیجه روسای قوای مقننه و قضاییه و شماری از اعضای این دو نهاد فرصت یافتند تا از اهمیت قانون بگویند و شهروندان را به «قانون‌گرایی» توصیه کنند! آن هم در شرایطی که چند روزی بیشتر تا موعد اعلامی ابلاغ مصوبه جنجالی حجاب نمانده و این، یعنی این چند روز هم که بگذرد، آنچه در سال‌های گذشته به تصویب کمتر از 10نفر از نمایندگان عمدتا اصولگرای مجلس انقلابی پیشین رسید، قانونی خواهد بود که ده‌ها‌میلیون شهروند ایرانی باید به آن تن بدهند. تعبیر «تن دادن به قانون» البته جامعیت دارد و در مورد هر قانونی به‌کار می‌رود اما حال که صحبت از مصوبه حجاب است و قانونی که هدفش «جرم‌انگاری پوشش ایرانیان» است، این تعبیر حقوقی پرکاربرد در زبان فارسی هم انگار معانی ضمنی و پنهانی دیگری هم در خود دارد؛ چنانکه انگار حتی این زبان شیرین هم زبان به اعتراض گشوده تا با سویه‌های طنزآمیزتر و تندوتیزش، به بانیان و واضعان این مصوبه طعنه بزند و به زبان بی‌زبانی آنچه بر این ملت و این مملکت می‌رود، نیشخند کند؛ اوضاعی که از قضا شامگاه یکشنبه حتی نمودی از آن در صداوسیمای جمهوری اسلامی نیز بازتاب یافت!
مناظره تلویزیونی درباره مصوبه جنجالی
عجیب نیست وقتی مصوبه‌ای در آستانه اجراست، رسانه‌ها برایش جایی در میان برنامه‌های همیشگی باز کنند و به نقد و بررسی ابعاد گوناگونش بپردازند. عجیب این است که حالا صداوسیما هم مشابه رسانه‌های معمول رفتار می‌کند. آن هم در حالی که نه‌تنها نماینده مخالفان این مصوبه جنجالی بلکه حتی مجری برنامه هم از پیامدهای اجرای این مصوبه ابراز نگرانی می‌کند و با چشمانی گشاد، سعی دارد به نماینده موافقان توضیح دهد که ادعاهایش تا چه میزان بی‌پایه و عجیبند!
هرچند این احتمال هم وجود دارد که آنچه شامگاه یکشنبه در برنامه «شیوه» پیش چشمان مخاطبان قرار گرفت، نه لزوما تلاشی رسانه‌ای برای تبیین ابعاد روشن و تاریک مصوبه جنجالی حجاب بلکه نمودی دیگر از وضعیتی باشد که هر روز و هر شب در گوشه‌گوشه شهرهای بزرگ و کوچک کشور می‌بینیم. وضعیتی شبیه وقتی که زنان چادری در واکنش به برخورد بعضا شدید گشت ارشاد با زنان محجبه‌ای که ادعا می‌شود بی‌حجابند، جلو می‌آیند و اعتراض می‌کنند. وضعیتی که به قول قدیمی‌ترها وقتی رخ می‌دهد که آش بیش از آنچه قابل خوردن باشد، شور و بلکه تلخ شده باشد. تا جایی که حتی عطاالله بیگدلی که مجری برنامه «شیوه» است، از «چند پیمایش در چند دهه گذشته از سوی کمبریج و آکسفورد» سخن می‌گوید که بنابر آنها «اگر ۵‌درصد جامعه با قانونی به‌صورت جدی مخالفت کنند، هیچ نظام حقوقی نمی‌تواند آن را کنترل کند» تا مگر مهدی جمشیدی را که موافق اجرای این مصوبه جنجالی است، اقناع کند که این قانون هم مثل تمامی تجارب مشابه این دهه‌ها به جایی نخواهد رسید. او که معتقد است «شیوه گفتار ما با مردم اصلا قانونی نبوده»، می‌گوید: «ما هیچ‌وقت این موضوع را الزامی نکرده بودیم؛ چه شد که حالا با قانون می‌خواهیم این مساله را حل کنیم؟!»
مرغِ مهدی جمشیدی اما کماکان یک پا دارد و با تعابیری توهین‌آمیز درباره دست‌کم بخشی از جامعه می‌گوید: «تمام دعوا بر سر یک اقلیت متجاهر لجوج ١٠‌درصدی است و قانون می‌خواهد نشتی فرهنگی آنها را علاج کند.» سینا کلهر که در این مناظره نماینده مخالفان بود، نگاهی دیگر داشت. این دانش‌آموخته مقطع دکترای جامعه‌شناسی فرهنگی با تاکید بر اینکه «مساله اصلا این ١٠‌درصد نیست»، گفت: «مساله نوع مواجهه با آن ١٠‌درصد است که اکثریتی از جامعه، این مواجهه قانونی و حقوقی و سخت را برنمی‌تابد یعنی نمی‌پذیرد و همراهی نمی‌کند.» مجری برنامه هم در تایید این موضع گفت: «حتی خانم‌های چادری هم مبارزه با کشف حجاب را قبول نمی‌کنند.» کلهر ادامه داد: «در واقع ظاهرش این است که درحمایت از وضعیت پوشش و حجاب و موقعیت محجبه‌ها در جامعه وارد عمل می‌شوید ولی نتایجی که می‌گیرید، ممکن است که تطبیقی با این اهداف‌تان نداشته باشد. اگر این مداخله این نتایج مغایر با اهداف را داشته باشد، باید در آن تامل کنیم.» مجری برنامه «شیوه» همچنین در واکنش به صحبت‌های نماینده مخالفان که معتقد بود «باید زودتر جلویش را گرفت»، گفت: «این، یعنی مداخله‌تان غیرممکن و بی‌فایده است» و هنگامی که جمشیدی پرسید «چرا غیرممکن است؟»، پاسخ داد: «چون ٩٠‌درصد نمی‌خواهند مداخله کنند!» بماند که در نهایت جمشیدی گفت که «این ٩٠‌درصد قطعا وجود ندارد!»؛ موضعی که اگرچه نشان داد که نه‌تنها کلام طرف مقابل مناظره بلکه حتی کلام مجری برنامه هم در او اثر نداشته اما از واقعیت مهم‌تری پرده برداشت؛ اینکه واضعان این مصوبه جنجالی و جریان تندرویی که درون حاکمیت بر ابلاغ و اجرایش اصرار دارند، ظاهرا اینطور به جامعه ایرانی نگاه می‌کنند که در واکنش به این همه انتقاد و اعتراض عمومی، تاریخ دقیق ابلاغ مصوبه را اعلام می‌کنند و بر لزوم اجرایش باوجود «کاستی‌ها» اصرار دارند!
اصرار اژه‌ای بر لزوم اجرای
مصوبه جنجالی
رییس قوه قضاییه دیروز به مجلس رفت و از تریبون «خانه ملت» از ملت خواست که «قانون‌مدار» باشند. غلامحسین محسنی‌اژه‌ای که در بخشی از سخنانش در جریان نشست مشترک قوه قضاییه و مجلس در صحن علنی پارلمان، از مصوبه جنجالی «حجاب» سخن می‌گفت، با تاکید بر اینکه «همه قوا و ارگان‌ها در مساله عفاف و حجاب مسوول هستند»، گفت: «چیزی که امروز در خیابان‌ها می‌بینیم، همه در قبال حل آن مسوول هستیم و باید فکری داشته باشیم.»رییس قوه قضاییه تصریح کرد: «قانونی که در این زمینه وضع شده، باید ابلاغ و اجرا شود.» محسنی‌اژه‌ای البته تاکید کرد که «اگر این قانون کاستی‌هایی دارد، باید اصلاح شود» اما توضیح داد که اصلاح آن نیز در حدود اختیارات همین نهاد مجلس و همین نمایندگانی است که رای به تصویبش داده‌اند. اژه‌ای که تاکید کرد «ما نمی‌گوییم این قانون، وحی منزل است»، گفت: «همگی باید مساله امنیت و اجتماع را مهم بشماریم.»
رییس قوه قضاییه که معتقد است «یکی از مسائل مهمی که می‌تواند جلوی بسیاری از اختلافات را بگیرد، این است که قانون فصل‌الخطاب باشد»، در ادامه خاطرنشان کرد: «همه باید قانونمدار باشیم.» او همچنین با تاکید بر اینکه «قانون باید دقیق نوشته شود و قابلیت اجرا داشته باشد»، گفت: «حتی کسانی که در مجلس ممکن است به قانونی رای ندهند، وقتی آن قانون تصویب شد، ملزم هستند تا به آن عمل کنند. اگر قانون را ملاک و معیار در بسیاری از مسائل قرار بدهیم، بسیاری از اختلافات پیش نمی‌آید.» محسنی‌اژه‌ای تصریح کرد: «اگر ما همه ملزم به قانون باشیم، قانون مسائل را ما حل می‌کند. هرجا هم خلأ قانونی داریم، باید آن را رفع کنیم اما اگر به قانون بی‌احترامی کنیم، همان کسی که به قانون بی‌احترامی می‌کند، به ضرر خودش هم هست.»
هشدار قالیباف نسبت به «دوقطبی‌سازی کاذب»
همزمان محمدباقر قالیباف نیز در بخش دیگری از همین نشست مشترک مجلس و قوه قضاییه در سخنانی از تریبون «خانه ملت» از کسانی سخن گفت که به باور او، دنبال «دوقطبی‌سازی کاذب» هستند! رییس مجلس که در این بحث، مشخصا به مصوبه جنجالی «حجاب» اشاره داشت، در این رابطه گفت: «بدون شک حجاب یک موضوع شرعی و قانونی‌ است و باید قوا و بخش‌های مختلف و دستگاه‌های متفاوت به آن توجه کنند.» او سپس اضافه کرد: «اگر کسی بخواهد از این موضوع دوقطبی‌سازی‌های کاذب درست کند، خیر سیاسی و دینی کشور را نمی‌خواهند و فقط می‌خواهند از این موضوع سوءاستفاده انجام داده و برود؛ حال آنکه حجاب موضوع شرعی و قانونی‌ است و احتیاج به درایت و خلاقیت دارد.»
رییس مجلس دوازدهم همچنین با تاکید بر اینکه «حجاب موضوع اجتماعی، فرهنگی و هویتی است»، تصریح کرد: «هرگز اجازه ندهیم دشمن بر این بسترها اختلاف ایجاد کند.» جالب آنکه او بلافاصله پس از صحبت درباره دشمنانی که به‌گفته او، می‌خواهند با سوءاستفاده از «بستر حجاب» ایجاد اختلاف کنند، در نقد محدودیت‌هایی همچون «فیلترینگ» و موانعی که پیش‌روی «ایرانیان خارج از کشور» است و مانع از بازگشت آنان به وطن‌شان می‌شود، نطق کرد. قالیباف با بیان اینکه «هیچ‌وقت در رابطه با استفاده از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور تصمیم روشنی گرفته نشده»، گفت: «خوشبختانه در این‌باره طرح‌هایی وجود دارد و باید سه قوه به این موضوع ورود کنند چراکه این موارد در مسائلی همچون انسجام اجتماعی و اقتصادی و امنیت سرمایه‌گذاری اهمیت داشته و منجر به منفعت کشور و منفعت هر ایرانی در هر کجا می‌شود.» او سپس به وضعیت ایرانیان «ممنوع‌الخروج» و «ممنوع‌الورود» اشاره کرد و گفت: «اشخاصی در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و مطبوعات کار می‌کنند که برای خروج از کشور و وضعیت پاسپورت خود نگران هستند و برای ورود به کشور هم نگرانند که بعد چه می‌شود؛ باید این وضعیت دقیق و درست و مشخص شود چراکه این مساله، بخشی از امنیت روانی است و باید به آن توجه کنیم.»
توصیه مسعودی خمینی به دولت: مصوبه را اجرا نکن!
در شرایطی که رییس مجلس از سویی از اهمیت «امنیت روانی جامعه» سخن می‌گوید و از سوی دیگر، زمان دقیق ابلاغ مصوبه حجاب را اعلام می‌کند و رییس قوه قضاییه نیز با وجود اذعان به وجود «کاستی‌هایی» در مصوبه جنجالی حجاب، اصرار دارد که باید «ابلاغ و اجرا شود»، کماکان بسیاری از چهره‌های سیاسی و مدنی همسو با اکثریت جامعه معتقدند که دولت پزشکیان باتوجه به آنچه همین چندماه پیش به ملت وعده داد و با آن، موفق به ورود به کاخ ریاست‌جمهوری شد، «نباید قانون تند حجاب را اجرا کند!» نکته‌ای که در این روزها از سوی بسیاری از چهره‌های سیاسی و مدنی اصلاح‌طلب، میانه‌رو و حتی اصولگرا مطرح شده و روز گذشته نیز آیت‌الله مسعودی خمینی که ازجمله اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است، بر آن تاکید کرد. او که در این رابطه با پایگاه خبری-تحلیلی خبر آنلاین گفت‌وگو می‌کرد، با تاکید بر اینکه «نمی‌توان با زور و تفنگ با مردم برخورد کرد»، گفت: «باید با زبان لین و زبانی که همه مردم آن را می‌پسندند، با آنان سخن گفت.» آیت الله مسعودی خمینی معتقد است: «اگر با زبان فکری و لین و مرام انسانی با همین خانمی که سر تا پا باز می‌پوشد، صحبت کنیم، مسائل را دقیق می‌پذیرد و حتی اگر کل آن را هم نپذیرد، بخشی از آن را رعایت می‌کند.» این عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم همچنین نسبت به نقش و پیامدهای ناشی از حضور تندروها در نهادهای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی ابراز ناخرسندی کرده و می‌گوید: «به‌جای آنکه افرادی را پیدا کنیم که علم داشته باشند، خوشفکر، خوش‌زبان و خوش‌سابقه باشند، یک عده را داریم که از اول هم با آنان مخالف بوده و هستیم و به درد هیچ کاری هم نمی‌خورند؛ این افراد به دنبال سنگ‌اندازی هستند و باید آنان را از دایره فهم و درک و دایره قانون و اجرا کنار بگذاریم.»
پیش‌بینی کرباسچی درباره اجرای مصوبه: بی‌فایده است!
همزمان غلامحسین کرباسچی نیز در یک اظهارنظر مطبوعاتی درباره پیامدهای اجرای مصوبه جنجالی حجاب هشدار داده و به خبرآنلاین گفته: «عده‌ زیادی از مردم زیر بار اجرای قانون حجاب نمی‌روند؛ بالاخره آنان باید برای اجرا و انجام قانون قانع شوند. وقتی قانع نشده‌اند، با تصویب اینگونه قوانین ولو با در نظر گرفتن جرایم سنگین هم نمی‌شود آنان را وادار به انجام کاری کرد.» این چهره سیاسی اصلاح‌طلب که بنابر شنیده‌هایش گفته «پزشکیان این مصوبه را قابل‌اجرا نمی‌داند، شخصا نیز معتقدست که «برخی از روی موضع‌گیری‌های سیاسی و برخوردهای تقابلی با دولت مسائلی همچون این مصوبه را مطرح می‌کنند» و در نتیجه می‌گوید: «دولت هم نباید سر خود را با این مسائل گرم کند بلکه باید به فکر زندگی و اقتصاد مردم باشد.»