یک رمان جنایی که در آسایشگاه روانی می‌گذرد

اتفاقات قصه «حکمرانی ماتو» در یک‌ آسایشگاه روانی در شهر برن رخ می‌دهد و این‌مساله در یک پیشگفتار ضروری کوتاه پیش از شروع متن رمان درج شده است.
«حکمرانی ماتو» هم که نسخه مرجعش برای ترجمه فارسی سال ۱۹۸۹ چاپ شده، با یک‌تماس تلفنی غافلگیرکننده به کارآگاه و اطلاع‌رسانی به او شروع می‌شود؛ اینکه مردی به ‌نام پیتر لن از آسایشگاه روانی راندلینگن فرار کرده است.
مخاطب باید بداند اتفاقات قصه «حکمرانی ماتو» در یک‌ آسایشگاه روانی در شهر برن رخ می‌دهد و این‌ مساله در یک پیشگفتار ضروری کوتاه پیش از شروع متن رمان درج شده است. گلاوزر در این ‌پیش‌گفتار اشاره می‌کند که تعریف‌کردن داستانی که در پاریس، لندن یا نیویورک اتفاق می‌افتد کار خطرناکی نیست، اما تعریف کردن داستانی که در یکی از شهرهای سوییس رخ می‌دهد خطرناک است، زیرا یک‌بار برایش اتفاق افتاد که یکی از داستان‌هایش به‌شدت مورد اعتراض باشگاه فوتبال وینترتور قرار گرفت. چون در آن ‌داستان یک ‌هافبک حضور داشت و گلاوزر مجبور شد به دارودسته و طرفداران آن ‌تیم اطمینان بدهد که منظورش آنها نبوده‌اند. این رمان ژانر جنایی نگاهی انتقادی به مناسبات سیاسی اجتماعی سوییس دارد. شخصیت اصلی این کتاب یعنی کارآگاه اشتودرِ اخمو و در عین حال عمیقا انسان‌دوست، می‌خواهد بفهمد چه کسی رییس سالخورده آسایشگاه روانی راندلینگن را به قتل رسانده، چرا بیماری از آسایشگاه فرار کرده و چرا هربرت کاپلان پسر سرهنگ کاپلان معروف، سر از آسایشگاه روانی درآورده است. کارآگاه یک‌به‌یک گره‌های داستانی را باز می‌کند، به سمت روشنگری برای حقیقت می‌رود و در آخر، متوجه می‌شود که ماتو حاکم آنجاست و در اصل هیچ چیز را نفهمیده است. با وجود این در پایان داستان شبحی مرز بین عقلانیت و دیوانگی را از میان برمی‌دارد. فریدریش گلاوزر متولد سال ۱۸۹۶ در وین و درگذشته به سال ۱۹۳۸ در شهر جنوای ایتالیاست. زندگی پرفراز‌و‌نشیب این ‌نویسنده باعث شد به علت اخراج از مدرسه، رها کردن دانشگاه، زندانی‌شدن در مراکز بازپروری و بازداشتگاه‌ها و خودکشی، سر از بیمارستان‌های روانی و اماکن اینچنینی سر درآورد. او در کشورهایی چون فرانسه، بلژیک و ایتالیا زندگی کرد و چند سال را هم در خدمت لژیون خارجی گذراند.
«حکمرانی ماتو» نوشته فردریش گلاوزر و ترجمه کتایون سلطانی با ۳۳۵ صفحه، شمارگان ۲۷۵ نسخه در سال ۱۴۰۲ منتشر شد.