گلایه هنرمندان از شیوه برگزاری نمایشگاه صنایع‌دستی

نادر نینوایی- اخیرا مراسمی برای رونمایی از پوستر سی‌و‌هفتمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی برگزار شد. در این آیین مریم جلالی، معاون صنایع‌دستی وزارت میراث فرهنگی، وعده داد که شاهد برگزاری نمایشگاهی کامل و جامع خواهیم بود. این در حالی است که هم‌زمان برخی فعالان و هنرمندان صنایع‌دستی کشور در قالب کمپینی اعتراضی، از عدم شرکت در این نمایشگاه به علت «ناعادلانه بودن هزینه‌های سرسام‌آور و غیرمنطقی» اعمال‌شده، خبر داده‌اند.
براساس لیستی که یکی از هنرمندان صنایع‌دستی به نمایندگی از کمپین حمایت از صنایع‌دستی ایران به «جهان‌صنعت» داده است باید اذعان داشت که تاکنون ۱۵۴ هنرمند صنایع‌دستی که در رشته‌های مختلف از صحافی سنتی و تذهیب‌کاری گرفته تا تولیدی خاتم، معرق چوب، گلیم و گره چینی در حال فعالیت هستند به برگزاری نمایشگاه‌های غیررایگان صنایع‌دستی اعتراض داشته‌اند.
از سوی دیگر کارزاری نیز در فضای مجازی با عنوان کارزار «درخواست ایجاد نمایشگاه‌های رایگان و حمایتی صنایع‌دستی» ایجاد شده که تا لحظه تنظیم این گزارش ۶۱۰نفر زیر آن را امضا کردند. امضاکنندگان این کارزار به برگزاری هرگونه نمایشگاه ملی پولی در تهران معترض هستند و معتقدند که حمایت از تمامی هنرمندان از سوی وزارتخانه حق مسلم فعالان هنرهای سنتی است.
آنها در متنی که در کارزار خود منتشر کرده‌اند آورده‌اند: «چنانچه نبود نگاه حمایتی و بودجه‌های مصوب ادامه یابد، شاهد نابودی هنرهای زیبای صنایع‌دستی خواهیم بود. بنابراین ما تقاضای عمل مسوولانه در جهت رفع موانع و ایجاد نمایشگاه‌های رایگان و حمایتی همانند سال‌های گذشته را داریم.»
رونمایی از پوستر نمایشگاه ملی صنایع‌دستی
صبح سه‌شنبه ۸آبان و در محل عمارت تاریخی مسعودیه تهران، آیین رونمایی از پوستر سی‌وهفتمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی با حضور معاون صنایع‌دستی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، مدیرعامل صندوق احیا و مدیرعامل شرکت مادر تخصصی توسعه ایرانگردی و جهانگردی برگزار شد.
مریم جلالی، معاون صنایع‌دستی وزارت میراث فرهنگی در این مراسم در سخنانی گفت: سی‌وهفتمین نمایشگاه صنایع‌دستی در راستای ارتقای زیست‌بوم صنایع‌دستی برگزار خواهد شد و در این راستا یک گام دیگر با هم‌افزایی همه دستگاه‌ها و شرکت‌های وابسته به وزارتخانه برداشته شده و شاهد برگزاری نمایشگاهی کامل و جامع خواهیم بود. معاون صنایع‌دستی وزارت میراث فرهنگی اضافه کرد: این نمایشگاه در راستای اهداف بلند وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برگزار می‌شود. سی‌وهفتمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی در حقیقت یک برند برای ابراز وجود توانایی‌ و ظرفیت‌های هنرمندان صنایع‌دستی و ظرفیت‌سازی و صادرات محصولات هنرمندان است. جلالی با اشاره به فضای تولید محتوا و روایت در عصر حاضر افزود: ما در عصری هستیم که شاهد غلبه محتوا و قصه غلبه هستیم. از این رو برای بهتر نشان دادن ظرفیت‌ها و اهمیت سی‌وهفتمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی نیازمند همکاری رسانه‌ها برای تبیین و معرفی این نمایشگاه و حمایت از هنرمندان صنایع‌دستی هستیم. او در ادامه گفت: تغییر رویکرد و تغییر کاربرد در سه محور محصول، بازار و سازمان در حوزه صنایع‌دستی به مدد همه همکاران و مدیران این وزارتخانه تحقق خواهد یافت. معاون صنایع‌دستی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در ادامه با اشاره به همکاری بخش‌های مختلف این وزارتخانه برای برپایی سی‌وهفتمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی، اظهار کرد: از همه همکاران برای برپایی این نمایشگاه از جمله مدیرعامل صندوق احیا، مدیرعامل شرکت مادرتخصصی توسعه ایرانگردی و جهانگردی، مدیران کل در سراسر استان‌ها، معاونان صنایع‌دستی، روسای شهرستان‌ها و … کمال تشکر را دارم و امید داریم امسال با همکاری تمامی این عزیزان شاهد برپایی نمایشگاهی جامع و ارزشمند باشیم که نتایج مطلوب آن به نفع هنرمندان صنایع‌دستی باشد. او یادآور شد: در حقیقت باید از هرکسی که برای توسعه و تحقق موضوعات مرتبط با صنایع‌دستی و رونق این هنر صنعت در گام دوم انقلاب کمک می‌کنند، تشکر و قدردانی به جا آورد. جلالی در پایان صحبت‌های خود خاطرنشان کرد: صنایع‌دستی ‌تحقق وفاق ملی در حوزه اقتصاد است.
وفاق ملی شعار دولت چهاردهم است از این رو ما شهر و روستا را فقط به‌عنوان یک جغرافیا ندیده‌ایم بلکه با حضور در دل شهرها و روستاها و کارگاه‌های هنرمندان صنایع‌دستی به دنبال حمایت از آنها هستیم.
گلایه‌های هنرمندان از شرایط برگزاری نمایشگاه
با وجود اظهارات دلگرم‌کننده معاون صنایع‌دستی کشور اما بسیاری از هنرمندان صنایع‌دستی از وضعیت و شرایط اعلام‌شده جهت حضور در نمایشگاه رضایت حداکثری ندارند.
نیما ذاکری، فعال و هنرمند صنایع‌دستی که از اعضای کمپین حمایت از صنایع‌دستی ایران است در توضیح شرایط کنونی و نظر فعالان صنایع‌دستی در خصوص نمایشگاه به «جهان‌صنعت» گفت: امسال به استان‌ها اعلام شده که باید جهت حضور در نمایشگاه حتما پاویون مخصوص به هر استان ایجاد شود و هزینه آن را هم از استانداری، فرمانداری، اداره تعاون، یا شهرداری بگیرند؛ درصورتی‌که این امکان فراهم نشد که هزینه پاویون را بگیرند، پاویون باید با مشارکت هنرمندان هزینه‌اش تامین شود.
این هنرمند و تولید‌کننده صنایع‌دستی افزود: هزینه غرفه‌سازی‌ها برای هنرمندان بالاست و مشخص نیست چرا به جای غرفه‌سازی ایجاد فضا (اسپیس‌بندی) انجام نمی‌شود. با این وجود این‌طور اعلام شده که دستور اکید داده‌اند حتما باید پاویون ایجاد شود.
واقعیت اما این است که هنرمندان از پس تامین هزینه غرفه‌سازی ‌آیند. اگرچه گفته می‌شود زمین به رایگان به هنرمندان عرضه می‌شود اما غرفه‌سازی هزینه‌های بالایی دارد که همه هنرمندان از پس آن برنمی‌آیند.
وی افزود: «توجه داشته باشید حتی اگر غرفه ایجاد شود، پس از برگزاری نمایشگاه باقی‌مانده این غرفه‌ها را باید به خریداران زباله داد و به این ترتیب هزینه زیادی از جیب هنرمندان بابت یک چنین چیزی هدر می‌رود. توجه داشته باشید پرسش اینجاست که چرا نباید امکان «اسپیس‌بندی» برای هنرمندان صنایع‌دستی در نمایشگاه ملی این حوزه فراهم باشد.»
فراموش نکنیم که در صورت نگاه حمایتی بیشتر و در نظر گرفتن ملاحظات هنرمندان و با کاهش هزینه‌های جانبی نمایشگاه، امکان حضور هنرمندان بیشتری از سراسر کشور در این رویداد ملی فراهم می‌شود. همچنین باید در نظر داشت که بسیاری از هنرمندان صنایع‌دستی در روستاها، یا شهرهای کوچک مشغول به فعالیت هستند و تامین هزینه‌های بالا جهت حضور در نمایشگاه برایشان ممکن نیست و همین امر اهمیت نگاه حمایتی به آنها را بیشتر می‌کند.
در نهایت باید اذعان داشت، باتوجه به تاکید دولت بر وفاق و همراهی، انتظار می‌رود که مسوولان امر شنونده و پذیرای نقدهای مطرح‌شده باشند و حداکثر تلاش خود را برای حل مشکلات و اجابت درخواست‌های هنرمندان صنایع‌دستی کشور به کار گیرند و موجب بهبود وضعیت اقتصادی و اعتلای این هنر-صنعت ارزشمند کشور شوند.