3 - 12 - 2019
گشایش مسیرهای تازه اروپایی حفظ برجام
دکتر صلاحالدین هرسنی*
اگرچه تلاشهای چندجانبهگرایی فدریکا موگرینی تا میزانی توانست برجام را با وجود رفتارهای کجدار و مریز سه عضو اروپایی برجام حفظ کند، اما به نظر میرسد با شروع به کار جوزف بورل جانشین موگرینی و مسوول جدید سیاست خارجی و امور امنیتی اتحادیه اروپا، ما شاهد گشایش مسیرهای تازه در حفظ برجام از سوی این اتحادیه باشیم. این ادعا با توجه به مواضع برجامی جوزف بورل از یک طرف و اعلام آمادگی شش کشور اروپایی بلژیک، دانمارک، سوئد، فنلاند، نروژ و هلند برای عملی ساختن اینستکس از طرف دیگر عزم قوت میگیرد. البته به نظر میرسد مواضع و رویکرد بورل در حفظ برجام کلیدیتر و محوریتر از اعلام آمادگی شش کشور اروپایی است.
بورل همانگونه که اعلام کرده همانند سلف خود موگرینی چندجانبهگرایی را در دستور کار دارد و منتقد سرسخت یکجانبهگرایی واشنگتن در قبال ایران است. ضمن آنکه او اعلام کرده تهران توان مقابله با تحریمهای واشنگتن را داراست. به این ترتیب و با توجه به اعلام مواضع صریح بورل در قبال ایران، به نظر میرسد رویکرد او در حفظ برجام ابتدا تعقیب سیاست مماشات با ایران و همچنین تقویت همگرایی اروپا با تهران در حفظ برجام و سپس جلوگیری از یکجانبهگرایی آمریکا در برجامآزاری و مشخصا ایرانآزاری است. به این ترتیب و با توجه به دستور کار جدید بورل، به نظر میرسد او بخواهد تهران را برای زنده نگه داشتن برجام و سرانجام متقاعد کردن آن برای انصراف در کاهش تعهدات برجامی ترغیب کند. البته همه مساعی و مساعدت بورل در حفظ برجام از رهگذر مسوولیت او در این اتحادیه خلاصه و محدود نمیشود.
بخشی از تلاشهای برجامی بورل تحتتاثیر راهبرد و نگرش کشور متبوع خود او یعنی اسپانیا از سر گرفته میشود، چراکه اسپانیا از جمله کشورهای اروپایی بود که پایبندی و تعهدش را به توافق هستهای اعلام کرد و با اعمال سیاستی مستقل تلاش داشت خود را از قید و بندهای اعضای تروئیکای برجام و رفتارهای سینوسی آن خارج کند. به نظر میرسد این سیاست با قرار گرفتن بورل در دستگاه دیپلماسی اتحادیه اروپا تقویت و حتی با شدت بیشتری دنبال شود. از طرف دیگر بورل تلاش خواهد کرد ایده سازوکارهای اینستکس را که تا امروز روی کاغذ باقی مانده و خروجی موثر و ملموسی برای ایران نداشته است، عملی کند. به واقع مساعدت و تلاش بورل در این زمینه موجب پایان دادن رویکرد دوگانه اروپاییها به ویژه پاریس در قبال برجام خواهد شد. البته در این ارتباط بخشی از عملی ساختن ایده اینستکس مربوط به رفتارهای تهران نیز هست و این نکتهای است که بورل از آن غافل نیست. به این ترتیب و با گام جدیدی که از سوی اروپا برداشته شده، باید به بقای برجام و حفظ آن امیدوار بود.
* کارشناس علوم سیاسی
S.Harsani.k@gmail.com
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد