گردشگری ایران در فصل اوج‌گیری تنش‌ها چه می‌خواهد؟

سیدفرخ میرشاهزاده*
بر هیچ‌کس پوشیده نیست که صنعت گردشگری در تمام دنیا یک صنعت محافظه‌کار به حساب می‌آید که به شدت از تنش‌ها تاثیر می‌پذیرد. از سوی دیگر باید اذعان داشت در شرایط کنونی در عرصه گردشگری کشور با چالش‌های بسیار جدی از جمله با بحث «ایران‌هراسی» مواجه هستیم و قاعدتا منطقه خاورمیانه نیز همواره تنش‌خیز بوده و هست.تمام این موارد در کنار یکدیگر شرایطی را به وجود می‌آورد که  ناچار باشیم برای احیای گردشگری کشور، خودمان مسیرمان را تغییر بدهیم. چنانچه قرار باشد همیشه تابع جو حاکم و جبر حاکم باشیم، مسلما باید به کل دست از صنعت گردشگری بشوییم چراکه همانگونه که ذکر شد گردشگری بسیار تحت‌تاثیر شرایط و تنش‌ها قرار داشته و با یک نسیم ساده سردی‌اش شده و با یک آفتاب سوزان گرمی‌اش می‌شود.
باید نگاه‌مان را در مورد صنعت گردشگری به اندازه ملموسی تغییر دهیم و به این سمت و سو سوق یابیم که گردشگر به عنوان مخاطب اصلی زیرساخت‌های گردشگری، می‌تواند از میان همسایگان کشورمان نیز باشد. جذب گردشگر از کشورهای همسایه اما مستلزم آن است که محصول و بسته قابل بهره‌برداری و مناسب برای آنها مهیا کنیم و البته نگاه و تمرکزمان به کشورهای اطراف و جوامع محلی معطوف باشد.
در شرایط کنونی و با یک نگاه واقع‌بینانه نباید به دنبال جذب گردشگر از مقاصد دور باشیم بلکه باید نگاه خود را به اطراف خودمان محدود کنیم.
حتی کارکنان شرکت‌های داخلی می‌توانند مشتریان بالقوه‌ای برای صنعت گردشگری کشور باشند؛ استفاده از این ظرفیت اما مستلزم تغییر نگاه است.در شرایط بحرانی که منطقه را دربر گرفته است و احتمال تشدید آن هم می‌رود، صنایع، تنها راهکار نجات تاسیسات گردشگری هستند.
این صاحبان صنایع اند که ناچار به اعزام کارشناس به مناطق مختلف و جا‌به‌جایی نیروهای خود هستند و اگر این صنایع هم به سمت نیمه‌تعطیل شدن و کاهش هزینه‌های عملیاتی بروند، همین چند مسافری که نیز به عنوان مسافر تجاری رفت و آمد دارند، وجود خارجی نخواهند داشت.رویکرد باید به سمت جذب جوامع محلی و جوامع دیوار به دیوار برود و از همه مهم‌تر باید در این شرایط، جدی‌تر از هر زمان دیگر به مساله رویدادمحوری در گردشگری توجه
داشته باشیم. در گذشته شرایط به اینگونه بود که با رویدادها بازی می‌کردیم و آنها را به عنوان یک ابزار سرگرم‌کننده و حاشیه‌ای در کنار کسب‌وکارهای خودمان قرار می‌دادیم، اکنون اما
رویداد محوری و برگزاری رویدادهای ارزشمند، فاخر، انگیزه‌بخش و هویت‌بخش نیز باید طرف توجه قرار گیرد.
برگزاری یک چنین رویدادهایی می‌تواند موجب دلگرمی مردم شده و در عین حال درآمدهای کسب‌وکارهای گردشگری کشور را با رونق نسبی مواجه کند و مانع از کار افتادن صنعت گردشگری و صفر شدن مطلق درآمدهای این بخش شود و شاید بتوان از این طریق تحولات مثبتی را در عرصه توریسم
رقم زد.در مجموع اما باید پذیرفت که دولت به تنهایی قادر به حرکت در این مسیر نیست و این بخش‌خصوصی است که باید به فکر سر پا ماندن صنعت گردشگری باشد و در تعامل با سایر اجزای موجود و حتی در تعامل با رقبای خود در این بازار، تحولی را رقم بزند تا بتواند مانع از کار افتادن این گردونه ناتوان و فرسوده
موجود شود.
* پژوهشگر دکترای گردشگری