27 - 07 - 2020
کم رمقی صنعت سنگ تزئینی
گروه معدن- سنگ تزئینی مزیتی اقتصادی در شهرستان محلات از توابع استان مرکزی است که جانمایه حیات آن در بازاریابی و بازارشناسی نهفته است اما اکنون تنگناهایی در صادرات این محصول معدنی وجود دارد که بهعنوان پاشنه آشیل این حوزه نیازمند توجه است.
بزرگترین ذخایر تراورتن خاورمیانه در محلات از توابع استان مرکزی است و این شهرستان بهعنوان کانون تولید سنگ ۵۰ درصد کل ماده معدنی تراورتن ایران را تولید میکند و ظرفیت مطلوب محلات در تولید سنگهای ساختمانی مرمریت، چینی، کریستان، ترانیکس و ترامیت (سنگ خام و تراورتن) نیز توانسته ایران را در رتبه نهم تولید سنگ تزئینی در بین ۱۸ کشور تولیدکننده سنگ تراورتن قرار دهد.
در جای جای تاریخ و تمدن ایرانی آثار و مستندات فراوانی از ستونهای عظیم برافراشته، طاقهای سنگی حجیم وجود دارد که نشان از هنر و مهارت پیشینیان دوران باستان در بهکارگیری ماهرانه سنگ در ساختوساز بناها و تندیسها دارد و وجود ذخایر غنی و پربار سنگهای تزئینی در ایران نیز نعمتی است که باید به صورت بایسته و موثر از آن در حوزه اقتصادی بهره جست.
هشت هزار و ۸۰۰ معدن فلزات رنگی، خاکهای صنعتی و سنگهای نما و ساختمانی در کشور وجود دارد که یکهزار و ۹۰۰ مورد از آنها در حوزه سنگهای تزئینی است.
ظرفیت شناخته شده معادن کشور ۴۷ میلیارد تن برآورد شده که چهار میلیارد تن آن مربوط به ذخایر سنگهای تزئینی است و مصرف واقعی سنگ در کشور با توجه به فراز و نشیبهای ساختوساز هفت و نیم میلیون تن و ظرفیت استخراج این ماده معدنی، سالانه افزون بر ۲۵ میلیون تن است.
وجود ذخایر غنی سنگ نما و تزئینی موجب شده که ایران در چهار رتبه اول تولیدکنندگان سنگ جهان قرار گیرد و با توجه به موقعیت استراتژیک ایران وضعیت ممتازی نیز برای این محصول باارزش معدنی در بازارهای هدف منطقه وجود دارد که باید در سایه برنامه هدفمند از این فرصت به نحو شایسته استفاده کرد.
نگاهی به وضعیت رقبای قدرتمند در صادرات سنگ خام و فرآوری شده مانند ترکیه، هند، ایتالیا و چین بیانگر این مطلب است که برخلاف سوابق طولانی و عنوان پیشقدمی در این رشته، کشورمان به دلیل خام فروشی در حوزه اقتصاد صنعت سنگ با مشکلاتی روبهرو است.
فعالان صنعت سنگ بر این اعتقاد هستند که صادرات بیرویه سنگ خام بزرگترین مانع رشد کمی و کیفی این حوزه معدنی است و روند رو به رشد هزینههای استحصال و تولید در این رشته مانند افزایش دستمزد کارگر و هزینه خدمات گمرکی و بهره بانکی بالا درکنار تحریمها ازجمله عوامل مهم کندی رشد صادرات سنگ در کشور است.
ضعف دانش فنی
آنان بر این باورند که روشهای استخراج نامناسب سنگ تزئینی و نبود آموزش کافی کارگران فعال در این بخش معدنی سبب ناکامی در کیفیت و صادرات شده و تا این معضل حل نشود نمیتوان بالندگی اقتصادی را برای سنگ تزئینی شاهد بود.
فعالان صنعت سنگ یادآور شدند: بازاریابی در این عرصه نیازمند پوستاندازی است و رشد صادرات سنگ خام سندی بر این مدعاست و شاید یکی از دلایل عمده آن این باشد که صادرکنندگان بیشتر به دنبال بازارهای آسان ورود هستند تا با تلاش کمتر کالایشان را عرضه کنند حتی اگر این مساله موجب شود که حاشیه سود کمتری برایشان رقم بخورد.
محلات با دو میلیون تن سنگ تراورتن دارای ۲۵۰ واحد فرآوری سنگ است و وجود ۱۱۰ معدن غنی سنگ تزئینی در این خطه موجب شده که شش هزار شغل پایدار در این زمینه ایجاد شود.
بر همین اساس دبیر انجمن سنگ ایران با بیان اینکه صنعت سنگ کشور در طراحی مهندسی، تامین ماشینآلات مناسب، مدیریت و آموزش با مشکل مواجه است، گفت: یکهزار واحد معدنی از مجموع دو هزار واحد موجود کشور بهدلیل مشکلات بازار فروش، تحمیل حقوق دولتی و درگیری با زیان انباشته تعطیل است.احمد شریفی افزود: زنجیره صنعت سنگ از معدن کلید میخورد و دو هزار واحد صنعتی در حوزه سنگ با ظرفیت ٢٧ میلیون تن در کشور فعال است که ارزش جهانی آن از سه میلیارد دلار فراتر میرود. دبیر انجمن سنگ ایران ادامه داد: با وجود توانمندی کشور در حوزه سرمایه ملی ذخایر سنگ معدنی میتوان تا هفت میلیادر دلار تولید ثروت از فرآوری این محصول داشت اما با ظرفیت ٢٧ میلیون تنی صنایع فعال سنگ اکنون فقط ١٠ میلیون تن سنگ در کشور تولید میشود.
شریفی گفت: شش میلیون تن سنگ فرآوری شده کشور سالانه صادر میشود که با احتساب یک میلیون تن بلوک صادراتی سنگ خام و کوپ در مجموعه آمار صادرات سنگ ایران به هفت میلیون تن میرسد.
وی این میزان صادرات را با توجه به توانمندی بالای کشور در سرمایه ملی سنگ ناچیز دانست و افزود: شش هزار واحد فرآوری در کشور وجود دارد که ۵٠٠ واحد به صورت بالقوه ظرفیت تولید و صادرات دارد و ١۵٠ واحد صادراتی است.
دبیر انجمن سنگ ایران بیان کرد: سرمایهگذاری در هر معدن سنگ هفت میلیارد ریال برآورد شده در حالی که برای تجهیز اولیه یک معدن سنگ ۴۰ میلیارد ریال سرمایه نیاز است.
کفه نامتعادل تولید و تقاضا
رییس هیاتمدیره انجمن سنگ ایران نیز گفت: ساختوساز در کشور ۵۷ درصد کاهش یافته و کاهش تقاضا در بازار کمرمقی صنعت سنگ را رقم زده است. ابوالقاسم شفیعی افزود: بهترین واحدهای سنگبری با تجهیزات وارداتی از ایتالیا در کشور فعال هستند اما با رکود کمرمقی مواجه شده و اکنون انبارهایی از سنگهای بریدهشده دارند.وی با بیان اینکه بهترین دانش فنی و تجهیزات روز در حوزه فرآوری سنگ موجود است، ادامه داد: این بخش در حوزه نیروی انسانی ماهر و فرآوری نهایی سنگ مشکل جدی دارد.رییس هیاتمدیره انجمن سنگ ایران گفت: صادرات سنگ خام به میزان ذخیره ماده معدنی، تغییرات فناوری و توان بهرهوری واحدهای فعال بستگی دارد.شفیعی با بیان وجود داشتن ذخیره کافی سنگ در کشور اظهار کرد: ذخایر سنگ به چهار میلیارد تن میرسد و مصرف سنگ در داخل کشور نیز سالانه ۵/۱۰ میلیون تن بوده و یک میلیون تن آن به صورت بلوک صادر میشود.وی گفت: خامفروشی مطلق مذموم نیست و نیاز است آگاهانه سهم بهرهوری و تغییر در فناوری که از عوامل تصمیمگیری در حوزه سنگ هستند افزایش یابد.
شفیعی اضافه کرد: ۶۰۰ واحد سنگبری از زمان دولتهای پیشین تاکنون با استفاده از تسهیلات صندوق ذخیره ارزی مجهز به ماشینآلات پیشرفته شدند که متوسط ظرفیت تولید این واحدها ۲۰۰ هزار مترمربع است در حالی که ۱۰ هزار مترمربع این میزان هم صادر نمیشود.وی بیان کرد: عمده صادرات سنگ تزئینی و نمای ایران به بازار عراق است که خسارت به صنعت سنگ وارد میکند چرا که هر متر سنگ ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار ریال در بازار عراق عرضه شده و این کشور واردکننده سنگهای ضعیف و بیکیفیت است.شفیعی گفت: انجمن سنگ صددرصد طرفدار فرآوری محصول است اما نگاه مجدد به عوارض فرآوری سنگ، میتواند صادرات را رونق بخشد. رییس انجمن سنگ ایران گفت: صادرات سنگ در سال ۸۸ به ۹۴۰ هزار تن رسید و پس از اعمال عوارض ۷۰ درصدی بر صادرات سنگ خام در سال ۱۳۸۹، میزان صادرات سنگ خام به ۵۲۰ هزار تن کاهش یافت.
راهکار رونق بازار
در این خصوص رییس کمیسیون معدن انجمن سنگ ایران معتقد است: کاهش میزان ساختوساز یکی از دلایل کمرونقی بازار سنگ است.عزیز میرزاییان گفت: رکود بازار مصرف داخلی، نبود نقدینگی و طولانی شدن چرخه بازگشت سرمایه، پیکره صنعت سنگ را با مشکلاتی مواجه کرده است. وی افزود: تنها ۱۰ درصد واحدهای فرآوری سنگ کشور به صورت مدرن فعال هستند که محصولات همین بخش کوچک اگر با راهبرد مشخص و برنامهریزی همراه شود، مزیت رقابتی برای حضور در بازارهای جهانی را قوت میبخشد.
رییس کمیسیون معدن انجمن سنگ ایران اظهار کرد: اصلاح واحدهای فرآوری و تزریق فناوری روز دنیا به منظور بالا بردن سطح کیفی محصولات و کاهش هزینهها لازمه حضور در عرصه بینالمللی صنعت سنگ است.
میرزاییان تاکید کرد: رونق صنعت سنگ نیازمند بررسی کارشناسی، تخصیص منابع مالی، بازاریابی خارجی برای محصولات و حضور پررنگ در نمایشگاههای بینالمللی است.
وضعیت نامناسب واحدها
در این رابطه همچنین استاندار مرکزی گفت: فرآوری صرف در صنعت سنگ عامل رونق اقتصادی در این حوزه نخواهد بود چراکه کشور ایتالیا که در وسعت کمتری از ایران است، سنگ خام صادر میکند. علی آقازاده بیان کرد: ۳۰۰ کارخانه سنگ در محلات وجود دارد اما بیش از نیمی از این واحدها در وضعیت مناسبی نیستند و باید برای بالندگی حمایت ویژه شوند.
وی ریشه مشکلات واحدهای سنگ را در رکود صنعت ساخت و ساز، نبود توجه و فعالیت موثر در بازار صادراتمحور بیان کرد.
استاندار مرکزی گفت: باید سهم صادرات کشور از تجارت جهانی سنگ افزایش پیدا کند چراکه این صنعت میتواند جایگزین دیگر صادرات شود و ارزآوری ایجاد کند.
آقازاده تاکید کرد: فعالان و تشکلهای حوزه سنگ به بازاریابی و تسهیل در مسیر صادرات توجه کنند چرا که ایران در زمره تولیدکنندگان برتر سنگ جهان است اما نتوانسته جایگاه خود را به خوبی پیدا کند. وی با اشاره به فعالیت شورای معادن استانها گفت: این نهاد با اختیاراتی که دارد میتواند به حوزه سنگ رونق مضاعفی دهد.استاندار مرکزی گفت: این استان در سنگ و صنایع زیرمجموعه آن در زمره برندهای جهانی است و محلات و نیمور بهدلیل برخورداری از سنگ تراورتن منحصربهفرد هستند.
چرخه تولید سنگ را کامل کنید
نماینده مردم محلات و دلیجان در خانه ملت نیز در این باره گفت: کامل نبودن چرخه تولید سنگ، ضعف در صادرات و هزینههای بالای تولید مهمترین مشکلات تولید سنگ در کشور است که باید در سایه همراهی هدفمند دولت و مجلس شورای اسلامی این نقیصه برطرف شود.
علیرضا سلیمی افزود: دانش فنی به کار گرفته شده در واحدهای فرآوری سنگ ایران نیازمند پوستاندازی است که لازم است با پرداخت تسهیلات ارزانقیمت این نقص برطرف شود. وی ادامه داد: ۸۰ درصد تولیدات سنگ کشور مصرف داخلی دارد و تغییر نگرش برای تصاحب بازارهای بینالمللی ضروری است.
نماینده مردم محلات و دلیجان در خانه ملت گفت: همکاری فعالانه حوزه اقتصادی سفارتخانهها موجب پویایی صادرات و تصاحب سهم بازارهای جهانی میشود. وی افزود: کارشناسان اقتصادی وزارت امور خارجه و سفارتخانهها باید اطلاعات دنیا و نیاز بازار را به فعالان حوزه سنگ کشور منتقل کنند و مطابق با نیاز دنیا بازار مصرف تعریف کنند و کار صادرات تقویت شود.سلیمی بیان کرد: اعطای تسهیلات با نرخ بالا به معدنکاران و واحدهای فرآوری مانع عرضه سنگنما با قیمت مناسب و کاهش قدرت رقابتپذیری میشود.
صادرات ۴۰۰ هزار مترمربع سنگ نما از محلات
رییس صنعت، معدن و تجارت محلات نیز در این خصوص گفت: ۴۰۰ هزار مترمربع سنگ نما و فرآوری شده در ۹ ماه پارسال از محلات به خارج از کشور صادر شد. رضا ملکی ارز حاصل شده از صادرات این میزان سنگ از محلات را چهار میلیون دلار بیان کرد و افزود: این محمولههای صادراتی اغلب به کشورهای افغانستان، قطر، پاکستان، میانمار، رومانی، قزاقستان، عراق و روسیه ارسال شده است.
وی اضافه کرد: ۱۰ تا ۱۵ درصد از سنگ نمای کشور که عمده آن تراورتن است از معادن محلات استخراج و فرآوری میشود که به لحاظ کیفیت و مرغوبیت منحصربهفرد است.رییس صنعت، معدن و تجارت محلات گفت: این شهرستان به عنوان قطب تولید سنگ نمای کشور ۱۱۵ معدن دارد که ۶۲ معدن آن در زمینه تولید سنگ تراورتن فعال است. ملکی ادامه داد: سنگ تراورتن محلات کیفیت، مشخصات فنی و شاخصههای خاص دارد که با سنگ نقاط دیگر کشور متفاوت است. به همین دلیل در ثبت جهانی جغرافیای کالا درج شده و این محصول با عنوان تراورتن محلات ایران به ثبت رسید.وی توضیح داد: ثبت جهانی یک ماده معدنی و یا هر محصول دیگر علاوه بر معرفی هر چه بیشتر و افزایش ظرفیت صادرات، ارزشافزوده محصول یادشده را نیز بهبود میدهد. رییس صنعت، معدن و تجارت محلات نداشتن علم بازاریابی، بازارشناسی و بازارگردی را از موانع مهم صادرات سنگ و دلیل خامفروشی سنگ بیان کرد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد