7 - 04 - 2021
کمیسیون مشترک برجام در کوتاهمدت به نتیجه نمیرسد
محمدجواد جمالینوبندگانی*
نشست وین عصر روز گذشته برگزار شد و همانطور که بارها مقامات کشورمان اعلام کرده بودند، یک اجلاس دورهای مثل نشستهای گذشته بود و جلسه فوقالعادهای نبود و نشستی با روال عادی بود. هر چند جمهوری اسلامی توقع داشت
با روی کار آمدن بایدن و دولت دموکراتها که خودشان یک پای تفاهمنامه برجام بودند و از خروج ترامپ از برجام انتقاد داشتند، بعد از پیروزی بدون هیچ قید و شرطی به برجام بازگردند. اما این اتفاق نیفتاد چرا که آمریکاییها سعی دارند از فشارها و تحریمهایی که ترامپ ایجاد کرده برای فشار به ایران استفاده کنند. گرچه مسوولیت خروج از برجام را بر عهده نمیگیرند اما خواستار ادامه فشارها بر ایران هستند.
موضوع دیگر اینکه احساس میشود تیم آقای بایدن وحدت رویه و وحدت حقوقی درباره برجام را پیدا نکرده است و تا حد زیادی ازهمگسیختگی درباره برجام در تیم دیپلماتیک امنیتی بایدن وجود دارد. همچنین فشارهای اسراییل، عربستان و امارات بر آن بیتاثیر نیست. از طرفی یکی از مشکلات عمدهای که در جریان ورود آمریکا به برجام میبینیم، تحریمهای دور آخر ترامپ است. اگرچه ایران اعلام کرده بدون رفع تحریمها و راستیآزمایی از آن حاضر به بازگشت به تعهدات برجامی و حضور آمریکا در ۱+۴ نیست اما باید این نکته را در نظر گرفت که مسوولان وقت دولت ترامپ برخی تحریمها که هستهای بودند را به عنوان تحریمهای حقوق بشری و تحریمهای مقابله با تروریسم مطرح میکنند. همچنین برخی از این تحریمها از نظر تعداد تحریم اشخاص، نهادها، تنوع تحریم و چندلایه بودن قابل توجه هستند.
بنابراین خود آمریکاییها تمهیداتی اندیشیدهاند که حتی اگر دولت بایدن هم بخواهد تحریمهای ضدایرانی را لغو کند، با دستاندازهای متعددی مواجه شود چرا که برای رفع برخی از آنها باید مجالس آمریکا نظر بدهند و برخی را رییسجمهوری ایالات متحده. بنابراین معتقدم سخنان اخیر دکتر علیاکبر صالحی مبنی بر اینکه بنبست برجام در حال شکسته شدن است، سخنانی کاملا خوشبینانه است.همچنین تصور میکنم دلیل اینکه آمریکاییها از مذاکره صحبت میکنند این است که سیستم بازار و ارز و سرمایه ایران را شرطیسازی و روی بحث انتخابات ایران اثرگذاری کنند. بنابراین طرح موضوع مذاکره مستقیم یا غیرمستقیم که این روزها به راه انداخته بودند جنبههای مختلفی دارد که نباید ساده به آن نگاه کرد.
نکته مهم دیگر اینکه آمریکا و اروپا دنبال اجماع دوباره علیه ایران هستند و نقش هیات دیپلماتیک ما مهم است و باید همه جوانب امر را بررسی کنند. البته همانطور که بالاخره غنیسازی به سمت ۲۰ درصدی رفت و آمریکا و اروپا را پای میز مذاکره کشاند باز هم برجام در آینده میتواند شروط آمریکاییها را کمرنگ کند یا از بین ببرد.البته در کوتاهمدت به نتیجه نشست کمیسیون مشترک برجام خوشبین نیستم اما میتواند زمینهساز آینده بهتری برای برجام باشد.ممکن است آمریکاییها چند درصد از تحریمها را آزاد کنند اما از آنجا که سیستم را به نحوی طراحی کردهاند که اگر تحریمها هم ظاهرا لغو شود، باز عملا گشایشی رخ ندهد، نمیتوان امیدوار بود. مثل گذشته که بعد از برجام و لغو تحریمها پشت صحنه به شرکتهای اروپایی اعلام میکرد تحریمهای دیگری هم وجود دارد که شما را با مشکل مواجه میکند و مانع از همکاری و سرمایهگذاری شرکتها در ایران میشد.بنابراین تا حدی که آمریکا تصور کند فشارهایش جوابگو است تا برجامهای امنیتی و منطقهای را به نتیجه برساند این فشارها را اعمال میکنند. پس بعید است در کوتاهمدت این نشستها به لغو تحریمها و احیای برجام ختم شود و به نتیجه برسد.
* نایبرییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد