کرمان محل استقرار اسب تروای چین

محمدصادق جنان‌صفت
تازه‌ترین آمار منتشرشده از سوی نهادهای رسمی نشان می‌دهد بانک مرکزی ۴میلیارد دلار به کارخانه‌های خودروسازی که گفته می‌شود بیشتر فعالیت‌شان مونتاژ خودروهای وارداتی است اختصاص داده است.

برپایه آمارهای ارائه‌شده از سوی گمرک ایران از ۱۰۰واردکننده بزرگ ۱۴۰۲ اکثر خودروسازان مونتاژی، در لیست بیشترین دریافت‌کنندگان ارز در سال ۱۴۰۲ قرار دارند. به‌عنوان مثال در سال ۱۴۰۲ صنایع خودروسازی مدیران‌خودرو حدود یک میلیارد دلار، کرمان‌موتور حدود ۷۵۰میلیون دلارو کوروش موتور آریا حدود ۶۳۵میلیون دلار از بانک مرکزی دلار دریافت کرده‌اند. به این ترتیب می‌توان گفت شرکت‌های یادشده که هر سه در استان کرمان مستقرند در سال گذشته روی هم ۳/۲میلیارد دلار ارز برای فعالیت خود از بانک مرکزی دریافت کرده‌اند. باتوجه به اینکه در سال ۱۴۰۲، ۸میلیارد و ۳۸۰میلیون دلار اجزا و قطعات خودرو و موتورسیکلت از گمرکات ترخیص و وارد کشور شده یک محاسبه ساده نشان می‌دهد این سه شرکت روی هم ۲۵درصد از ارز اختصاص یافته به واردات این بخش را به خود اختصاص داده‌اند. نگاهی به تغییر ترکیب ملموس خودروهای چینی نسبت به کل خودروهای در حال حرکت در خیابان‌ها و میدان‌های شهرهای بزرگ نشان می‌دهد این سه شرکت توانسته‌اند اسب تروای چین در خودروسازی را در استان کرمان بنیان بگذارند. این سه شرکت که به‌نظر می‌رسد در دامان کرمان‌خودرو زاد و رشد پیدا کرده‌اند خود دارای شرکت‌های تودلی هستند و توزیع سهام آنها به اندازه کافی پیچیده است. واقعیت این است که برخی رهبران نامدار احزاب باسابقه اصلاح‌طلب که در حرف و در بیان دیدگاه‌های حزب راهبردشان لیبرالی است در راس مدیریت پنهان و پیدای این گروه از خودروسازها سهم قابل اعتنایی دارند.
به‌جز مساله یادشده که به هر حال در دنیای سیاست و اقتصاد قابل‌اعتنا به حساب می‌آید مساله دیگر این است که این بنگاه‌ها دلارهای دریافت شده را با کدام نرخ از بانک مرکزی دریافت کرده‌اند. بدیهی است این شرکت‌ها دلار خود را از بازار آزاد تهیه نکرده‌اند و از منابع بانک مرکزی دلار گرفته‌اند که در نهایت دلار ۴۰هزار تومانی است که به‌طور میانگین در هر دلار ۱۰هزار تومان سود بادآورده به جیب این بنگاه‌ها رفته است. البته برخی مدیران این شرکت‌ها می‌گویند بنگاه‌های ما به بانک مرکزی کمک کرده‌اند تا دلارهای مازاد خود را بفروشد یا دلارهایی که در بانک‌های چین استراحت می‌کرده‌اند را با پرداخت ریال به بانک مرکزی یا دریافت کالا از چینی‌ها دلارهای حبس‌شده را نجات داده‌اند. دریافت رانت بزرگ دست‌کم ۱۰هزار میلیارد تومانی از طرف مدیران خودرو این توانایی را به آنها داده است که خودروهای وارداتی از چین را با اقساط ۵‌ساله بفروشند.
پکن- کرمان پیوندتان مبارک.